İmdat TÜRKAYGiriş: 01.03.2020 - 23:59Güncelleme:01.03.2020 - 23:59

10403OKUNMA

2019’da Elde Edilen Kâr Paylarında Beyanname Verme Sınırı Nedir?

Gelir Vergisi Kanunu’nda sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde edilen kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar, menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.

Bu kapsamda, gerçek kişiler tarafından elde edilen kâr payları menkul sermaye iradı olarak değerlendirilmekte ve beyan sınırını geçen tutar için yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 22. maddesi gereğince, tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar aynı Kanunun 86. maddesinde belirtilen beyan haddini aşması halinde mükellef tarafından beyan edilecektir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 75/1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yer alan gelirler, vergi uygulaması bakımından kâr payı olarak adlandırılmakta olup bu kapsamda olan kâr payları şöyledir;

• Her nevi hisse senetlerinin kâr payları (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları da bu kapsamdadır. Söz konusu hisse senetleri daha ziyade Anonim Şirket hisse senetleri olmaktadır.),  
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar. (Limited şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu kapsamdadır.),
• Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları (Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret sayılmaktadır).

Herhangi bir kurum, ortaklarına dağıtacağı kâr payları üzerinden GVK'nın 94/1-6-b maddesine göre %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadır.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2019 yılında vergiye tabi kâr payı tutarı 40.000 TL’yi aşıyor ise Mart/2020’de beyan edilecektir.

Beyan edilecek kâr payının hesabında kâr payının brüt tutarı esas alınacaktır.

Beyanname verme sınırının altında kalan kâr payları beyan edilmeyecek olup ödeme anında yapılan vergi tevkifatı nihai vergi olarak kalacaktır.
GVK geçici 62. maddesine göre, kurumların 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek kişilerce elde edilen bu kâr payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. GVK geçici 62/3. maddesine göre, 01.01.1999-31.12.2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile GVK’nın geçici 61. maddesi kapsamında vergi kesintine tabi tutulmuş olan yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtılması halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının net tutarına elde edilen kâr payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyan edilen tutarın 1/5’lik kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.  

Özetlemek gerekirse;
GVK’nın 86/1-c maddesine göre tevkifata tabi olan kâr payının istisna sonrası kalan tutarı, beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2019 yılı için beyanname verme sınırı olan 40.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir.

Tam mükellef kurumlar tarafından dağıtılan kâr payları kurum bünyesinde %15 oranında tevkifata tabi tutularak ortaklara ödenmektedir. Ortaklarca elde edilen bu kâr paylarının beyanı aşamasında, tam mükellef kurumlardan elde edilen söz konusu kâr paylarının yarısı (1/2’si) GVK’nın 22. maddesine göre gelir vergisinden istisna olup kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınmaktadır.

Kâr payının yarısının hesaplanmasında kâr payının brüt tutarı esas alınacaktır. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde kârın dağıtımı aşamasında yapılan vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilip, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde ret ve iade edilecektir.

Örnek 1: Mükellef, 2019 yılında net 51.000 TL de tam mükellef bir kurumdan kâr payı elde etmiştir. Kâr payından %15 oranında 9.000 TL tevkifat yapılmıştır. Brüt kâr payı tutarı (51.000/0,85=) 60.000 TL olmaktadır. Ödevlinin tam mükellef bir kurumdan elde ettiği kesintiye (%15) tabi tutulmuş brüt 60.000 TL’lik kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olduğundan, kalan 30.000 TL, 2019 yılı beyan sınırı olan 40.000 TL’yi aşmadığından Gelir Vergisi Beyannamesi verilmeyecektir.

Örnek 2: Mükellef, 2019 yılında tam mükellef bir kurum olan (X) A.Ş. den brüt 1.200.000 TL tutarında kâr payı (temettü) elde etmiştir. Bu mükellefin başka geliri bulunmamaktadır. Elde edilen kâr payı kurum bünyesinde %15 nispetinde vergi kesintisine tabi tutulmuş olup, bu tutar (1.200.000X%15=) 180.000 TL’dir.

Mükellefin elde ettiği kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan yarısı 600.000 TL’dir. Bu tutar beyan sınırı olan 40.000 TL’yi aştığı için beyan edilecektir. Kurum bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin tamamı hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Mükellefin beyanı şöyle olacaktır;

Beyana tabi gelirleri sadece menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), ücret ile diğer kazanç ve iratlardan ibaret olan mükellefler; bu gelirlerine ilişkin beyannamelerini Gelir İdaresi tarafından önceden hazırlanarak mükelleflerin onayına sunduğu kullanımı kolay ve hızlı bir sistem olan Hazır Beyan Sistemi üzerinden (7 gün 24 saat) verebilirler.