Araştırmalar

Nüfus cüzdanları kaybolan veya çalınan kişilerin kendi adlarına mükellefiyet tesis edilmesini engellemek için vergi dairelerine nüfus cüzdanları için müracaat etmelerine gerek yoktur.

Vergi kayıp ve kaçakçılığının önlenmesi için yapılan düzenlemelerden biri de ihbarcıya ikramiye ödenmesidir. İhbarcıya bir nevi teşvik, ödül, ikramiye verilmesinde asıl amaç, vergi kayıp ve kaçağının tespiti veya önlenmesidir.

TBMM tarafından kabul edilen ve 24.11.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 03.11.2016 tarih ve 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu ile bilirkişilik müessesesi yeniden şekillenmiş ve özel bir Kanun olarak hukuk sistemimizdeki yerini almıştır.

Türk Vergi Hukukunda 1950 yılından buyana var olan ve mükelleflere tanınan özel haklardan bir olan pişmanlık ve ıslah uygulaması, hem Vergi İdaresine hem de mükelleflere süresinde beyan edilmeyen vergilerin beyanı ve ödemesi konusunda kolaylık sağlayan bir sistemdir. Mükellefler, kanuni süresinde beyan etmedikleri beyannamelerini süresinden sonra vermeleri ve ödenecek verginin çıkması durumunda, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi de ödemek durumunda kalmaktadırlar.

Uzlaşma uygulaması ilk olarak Türk Vergi Sistemine 1963 yılında girmiştir. İlk halinde sadece tarhiyat sonrası uzlaşma yer alırken, daha sonra 1986 yılında tarhiyat öncesi uzlaşma kurumu yürürlüğe girmiştir. Vergi İdaresi tarafından mükellefler hakkında yapılan tarhiyatlarda mükelleflerin idari başvuru yolları uzlaşma, dava açma, cezalarda indirim ve idari mercilere başvurudur.

İnternet, günümüzde tüm bireyler hatta nesneler için vazgeçilmez bir unsur olup, üretim ve hizmet sektörü için gerekliliğini her geçen gün daha da arttırmaktadır. İnternetin bir bölgede birkaç saat kesilmesinin, o bölge için adeta hayatın durması anlamına geleceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu kesintinin Ulusal ya da Global ölçekte yaşandığını düşünmek ancak kaos ya da kabus olarak nitelendirilebilir.

Evrensellik ilkesinin telekomünikasyon sektörü içinde gelişmesi tesadüf değildir. Bu sektör çok yüksek batık maliyeti, aksak rekabete dayalı piyasa düzeni ve hizmetlerinin ‘kamu hizmeti’ kabul edilen dışsallığının yoğun olduğu hizmetlerden oluşması gibi sebeplerle evrensellik kavramını içinde geliştirmiştir. Serbest pazar ekonomilerinin olmazsa olmazı olan özelleştirmeler, ‘her yere gitmeyebilme’ hakkı sayesinde daha da cazip kılınmaya çalışılmıştır.

KDV iadelerinin, dayanağı olan yasa hükümlerine göre 5 farklı işlem grubundan kaynaklandığını görüyoruz. Bunları; tam istisnalardan, indirimli orana tabi teslim ve hizmetlerden, tevkifat uygulaması kapsamındaki işlemlerden, fazla veya yersiz uygulanan vergilerden ve uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan iadeler olarak sayabiliriz.

Ülkemizde muhasebe(1) mesleğinin geçmişi çok uzun yıllara dayanmakla birlikte, mesleğin kimler tarafından ve ne şekilde icra edileceğini kurallara bağlayan bir yasanın çıkması için 1989 yılına kadar beklememiz gerekti. Anılan yılda yayımlanan 3568 sayılı yasayla (2) mesleğimiz, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavir olmak üzere fonksiyonel olarak birbirini tamamlayan iki parçaya ayrıldı. Böylece, muhasebe mesleği ile uğraşanlar ilk defa örgütlü olarak bir araya gelerek kamu tüzel kişiliğini haiz bir çatı altında toplandı.

Başlığa bakıldığında “türküler” ile “vergi” arasında nasıl bir ilişki olabilir ki şeklinde düşünülebilir. Ancak türkülerimizin, diğer tüm toplumsal olgularla olduğu gibi vergi ile de ciddi ve sıkı bir ilişkisi vardır.

Ülkemizin vergi sistemi kaynakların yatırım, üretim ve tüketim arasında etkin bir şekilde yönlendirilmesini sağlayarak ekonomik büyümeye olumlu bir katkı yapar nitelikte midir? Gelin bu sorunun yanıtını birlikte araştıralım.

Vergilerin öncelikli amacı, devlete gelir sağlamaktır. Kamu hizmetlerinin finansmanı için en önemli kaynak vergilerdir. Bir ülkede uygulanan vergilerin niteliği zamana ve koşullara göre değişebilmektedir. Cumhuriyet döneminde uygulanan vergiler aşağıda listelenmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında uygulanan vergilerden bazıları Osmanlı İmparatorluğu'nda uygulanan vergilerdir.

Türkiye’de teşvik mevzuatı ve uygulamalarının tarihçesi incelendiğinde dikkati çeken husus, konunun daha ziyade vergi teşvikleri eliyle yürütülmesidir. Vergi teşvikleri, işletmeler kurulup, üretime geçip, satış yapıp kâr ettikten sonra fayda sağlayan uygulamalardır. Halbuki kuruluş aşamasında; sermaye ve işletme yeri temini, teknik bilgi desteği vb. gerekli unsurlar iken üretim aşamasında; ham madde temini, enerji temini, çalışan temini gibi unsurlar, sonrasında ise satış için pazarlara ulaşma gibi aktivitelerin desteklenmesi gerekmektedir.

Petrol fiyatlarındaki artış önce kişilerin bütçesinde ardından işletmelerin bütçesinde daha sonra ülkelerin bütçelerinde büyük yük oluşturmuş ve ödemeler dengesini olumsuz yönde etkileye başlamıştır. Enerji faturasında meydana gelen bu artış gerçek kişileri, işletmeleri ve devletleri enerji verimliliği konusunda teknik ve mühendislik alanında ya da vergi alanında çalışmalar yapmaya zorlamıştır.

2001 yılında ülkemizde yaşanan ekonomik kriz döneminde “uygulanmakta olan ekonomik program çerçevesinde ihtiyaç duyulan ek malî kaynağın sağlanabilmesi amacıyla” alternatif finansman yöntemi olarak vadeli mevduat hesaplarından özel işlem vergisi tahsil edilmesi ve yurt dışına çıkışlardan harç alınmasına karar verilmiştir.

Ülkemizde vergi denetimi Maliye Bakanlığı içinde üç yıl önce kurulan Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından yapılmaktadır. Kurum olarak Başkanlığın dışında vergi denetimi yapmakla görevlendirilmiş başkaca herhangi bir kurum bulunmamaktadır. Vergilerin toplanması ile görevlendirilmiş olan Gelir İdaresi Başkanlığının görevleri arasında vergi denetimi bulunmamakla beraber Vergi Dairesi Müdürleri, Vergi Usul Kanunundan aldıkları yetkiye istinaden Gelir İdaresi adına vergi denetimi yapmaya devam etmektedir.