Verginin rengi olur mu?
Renkler hayatımızda doğrudan etkiyor. Araştırmalara göre renklerin insanların psikolojisi üzerinde etkileri var. Hangi renk ne gibi etkisi var? Kırmızı renk, tansiyonu yükseltir, iştah açar, kan akşını hızlandırdığı için yemek markalarının logoları kırmızı rengi kullanmaktadır. Coca Cola, Pizza Hut, Ülker, Burger King .. gibi markalar logolarında kırmızı rengi kullanmışlardır. Gençliğe hitap eden ürünlerde de kırmızı renk kullanılır. Levi’s, The Little Big, Nike, Puma gibi markalar kırmızıyı tercih etmiştir. Ayrıca hız ve adrenalini temsil etmektedir.
Beyaz renk, temizliği ve saflığı temsil etmektedir.
Yeşil rengi, doğanın kendisidir. Yeşil renk güven verdiği için banka logolarında genelde yeşil kullanılır. Hastaneler de logo ve iç tasarımlarında yeşili tercih eder çünkü rahatlatıcı ve sakinleştiricidir.
Kahverengi, insanın hızlı hareket etmesini sağlıyormuş.
Siyah, hırsı, gücü ve tutkuyu temsil eder.
Gri, diplomatik ve ağır bir renktir. Ayrıca gözün en rahat ayırdığı renk olarak bilinir. Hareketsizliği yavaşlığı ve ciddiyeti temsil eder.
Mor insanların bilinçaltlarındaki korkuyu açığa çıkarttığı tespit edilmiştir.
Mavi, sakinleştirici bir renktir. Yeşil ve mavi sağlamlığı temsil eder.
Sarı geçiciliğin ifadesidir. Aynı zamanda çekiciliği temsil eder. Tüm dünyada taksilerin sarı olmasının nedeni dikkat çeksin ve geçici olduğu bilinsin tasarlanmıştır.
Turuncu, dikkat çeken bir renktir.
Pembe karşı tarafa rahatlık hissi gönderir.
Her şeyin bir rengi vardır. Örnek olarak, sağlık deyince aklımıza yeşil renk, para deyince aklımıza ilk gelen renk yeşildir. Buraya kadar rengin temsil ettiği anlamlarına ve psikoloji etkilerine baktık. Yine bir maliyeci olarak verginin rengi olur mu? Sorusuna cevap aradım.
Verginin rengi olur mu?
Pembe vergi
Ömer Batuhan Beşirli ile Arınç Boz, “Tüketim Ürünlerinde Cinsiyete Göre Fiyat Farklılaştırması: Türkiye’de Pembe Vergi Eğilimi” çalışmalarına göre,pembe vergi olgusu ilk bakışta devletin fiskal ve ekstra fiskal amacıyla mükelleflerinden topladığı nakdi bir gelir olarak tahayyül edilebilmektedir. Ancak buradaki vergi kavramının kullanılması aslında cinsiyetler arasında kadının aleyhine olan bir fiyatlandırmaya dikkati çekilmesi için kullanılmaktadır.
“Türkiye'deki yetişkin giyimi sektöründe kadınlara yönelik satışı yapılan ürünlerin, erkekler için satılan muadillerine kıyasla %7,5 oranında daha pahalı olduğu saptanmıştır. Aynı markanın, renk ve kalıp farkıyla hem erkek hem de kadın alıcılar için sattığı bir ürüne kadın tüketicilerin daha fazla para ödemek zorunda olması ise cinsiyetler arası fiyat farklılaştırılmasının varlığından söz etmek için yeterli görülmüştür. Şampuan, tıraş jileti ve parfüm gibi kişisel bakım ürünlerine kadınların erkeklere kıyasla %16,8 daha fazla ödemesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Cinsiyet temelli fiyat farklılıklarının çocuk giyim ve oyuncak kategorilerinde de mevcut olduğu ve kız çocukları için üretilen pembe renkli ürünlerin erkek çocuklarının kullanımı amacıyla pazarlanan mavi renkli muadillerine kıyasla ortalama %12,7 civarında daha pahalıya satıldığı belirtilmiştir.” Araştırma sonucu, satışı gerçekleştirilen ürünlerde sadece renk farkından dolayı kadınlar aleyhine bir fiyatlandırmayla pazarlama yapıldığına ve ülkede pembe verginin varlığı tespit edilmiştir.
Yeşil vergi
Çevre sorunlarının yarattığı negatif dışsallıklar ve küresel sorunlar gereği vergiler ile çevrenin kirliliğini azaltmak, gelecek nesillere yetecek doğal ortam sağlamak için yeşil vergi politikaları uygulanmaya başlanmıştır. Yeşil vergi ile enerji, ulaşım, kirlilik ve kaynaklara ilişkin vergileri içerir. Enerji vergileri, petrol ve dizel gibi ulaşımda ve akaryakıt, doğal gaz, kömür ve ısınmada kullanılan elektrik gibi diğer amaçlarla kullanılan enerji ürünleri ve elektrik üzerinden alınan vergilerdir. Amaç çevreye olumsuz etki yaratan ürünlerin kullanımını sınırlandırmaktır. Bu konuda Gelir İdaresi Başkanlığında “Karbon Vergileri İzleme, Değerlendirme ve Analiz Müdürlüğü” kurulmuştur.
Özetle, renkler insan psikolojisini doğrudan etkiler. Şirketler markalaşma aşamasında renklerin gücünden faydalanmaktadır. İnsanlar iletişimlerinde renkleri duygularını ifade etmek için çokça kullanırlar. Örneğin; Kara (siyah) Cuma yaşadım, Kırmızı Pazartesi gibi. Her şeyin rengi olurda verginin rengi olmaz mı? Pembe vergi, toplumsal cinsiyet üzerinden erkek ve kadın tüketiciler için farklı fiyatlandırılmasıdır. Yeşil vergi, çevresel sorunların azaltılması, dünyamızı korumak olumsuz etki yaratan ürünleri sınırlandırmak için konulan vergidir. Size göre verginin rengi ne?
(1) https://www.arkhesanat.com/renklerin-anlami/
(2) Ömer Batuhan Beşirli ve Arınç Boz.(2022). Tüketim Ürünlerinde Cinsiyete Göre Fiyat Farklılaştırması: Türkiye’de Pembe Vergi Eğilimi, International Journal of Public Finance,161-180.
(3) Seray Vanni ve Ayça Uçar,(2021),Çevre ve Yeşil Vergi Üzerinde Türkiye Özelinde Değerlendirmeler, Uluslar arası Sosyal, Siyasi ve Mali Araştırmalar Dergisi,68-81.