Hagi Watt’a Mektuplar-1
Sevgili Hagi Watt,
Vergi Algı’daki “Vergi Mucitleri” başlıklı makaleni (biraz geç oldu ama) keyifle okudum. Makalende belirttiğin konulara katkıda bulunmak üzere bu mektubu yazıyorum.
Makalende, halkımızın vergilerden dolayı mucitlik düzeyinde imalatlara yöneldiğini aşağıdaki örneklerle çok güzel anlatmışsın.
- Hayvan gübresinden mutfakta kullanılan biyogaz üretimi,
- Bira kiti ile evde bira yapımı,
- Sarma tütün ile sigara imalatı,
- Etil alkolden rakı üretimi,
- Elektrikle, borla, suyla çalışan araç.
Bu arada makalende, mucitlerin ellerini çabuk tutması, zira her an yaptıkları icatlar için vergi gelebileceği uyarısını yapmışsın. Heyhat, çok geç! Makalende verdiğin örnekler 2002 yılında vergi kapsamına alınmıştı. Nasıl mı? Anlatayım.
1 Ağustos 2002 tarihinde yürürlüğe giren ÖTV Kanununa ekli 4 adet listede gümrük tarife istatistatik pozisyon (G.T.İ.P.) numaraları ile tanımlanan malların ithali ile imalatçıları tarafından teslimi ÖTV’ye tabi tutulmuştu.
27.11 tarife pozisyonundaki %85’i metan gazından oluşan doğalgaz ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı listede yer almaktadır. Hayvan gübresinden de metan gazı elde ediliyor. Yani hayvan gübresinden elde edilen doğalgaz ÖTV’nin konusuna giriyor. Bunu satmayıp kullanmak da ÖTV Kanununun 2/3-a maddesi uyarınca teslim sayılıp vergilendiriliyor.
22.03 tarife pozisyonundaki biralar ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alıyor. Keza 22.08 tarife pozisyonundaki rakılar da aynı sayılı listede.
24.02 tarife pozisyonundaki tütün içeren sigaralar, tütün yerine geçen maddelerden yapılan sigaralar, sarmalık tütünler, nargile tütünü, enfiye ve çiğnemelik tütün (III) sayılı listenin (B) cetvelinde. Yani çuvallarda satılan sarmalık tütün ÖTV’ye tabi olduğu gibi, bunu alıp sigara kağıdına sardığın zaman da ÖTV doğuyor.
Şimdi diyeceksin ki bunlar satıcı değil, içici. Daha önce de belirttiğim gibi, ÖTV’nin konusuna giren malların imalatçıları tarafından kullanılması veya sarfı teslim sayılarak vergilendiriliyor. KDV’den gelen alışkanlıkla “bunların kullanımı ticari, sınai, zırai, serbest meslek faaliyeti kapsamında değil” diyerek vergilendirme yapılamayacağını düşünüyor olabilirsin. KDV Kanununun 1. maddesinde yer alan bu kavramlar ÖTV’de yok. Yani ÖTV uygulamasında imal edilen malların ticari, sınai, zırai veya serbest meslek faaliyeti kapsamında ya da arizi olarak teslimi veya kullanımı şeklinde bir ayrım yok. Kapsama giren bir mal üretilmiş ise bunun her halükarda teslimi veya kullanımı ÖTV’nin konusuna giriyor. İşin ilginci bunları üretenin, zirai veya sınai “imalatçı” vasfı taşıyıp taşımaması önemli değil. Gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV mükellefi olup olmaması, basit usulde vergilenmesi, vergiden muaf esnaf olması, küçük çiftçi olması da bir şey değiştirmiyor.
87.03 tarife pozisyonundaki otomobiller ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alıyor. Bunların hangi yakıtı kullandığı, yani suyla, borla, elektrikle çalışıyor olması vergilendirmeye engel değil. Sadece elektrikli otomobillerde vergi oranı değişebiliyor.
Burada önemli bir hususa değinmekte yarar var. ÖTV Kanununun 13/2. maddesi, (I) sayılı listedeki malları teslim alanların bunları vergisi daha yüksek olan mal olarak kullanmak suretiyle vergi kaybına yol açmaları halinde vergi ziyaı cezası ile cezalandırılacağı hükmünde. Bunun Türkçesi, benzinli araca vergisi daha az diye tiner doldurursan, aradaki fark için ceza ödeyeceksin demektir. Bir zamanlar 10 numara yağ olarak tanımlanan, dizel araçlar için solventle karıştırılmış madeni yağ satanlar (veya arabasına koyanlar) motorinin vergi tutarı kadar ceza ile karşı karşıya kalmışlardı. Daha basit bir örnek vereyim. Mutfak veya sanayi tipi tüp gazın (L.P.G.) ÖTV tutarı, fiziksel veya kimyasal bir fark olmamasına rağmen otogazdan daha düşüktür. Ama otogazla çalışan arabaya mutfak tüpü takılması halinde aradaki fark cezalı olarak ödenir.
Gördüğün gibi Hagi’ciğim, mucitlik yaparak ÖTV’den kurtulmak mümkün değil. Sen sen ol, icat ettiğin malın ÖTV Kanunu eki listelerde yer alıp almadığına dikkat et. Listelerdeki malları anlayabilsek kolay diyeceksin. Doğru, ÖTV kapsamına giren mallar uluslararası mal tanımlama sistemi olan Kombine Nomanklatürdeki G.T.İ.P. numaralarıyla tanımlanmış. O zaman imal ettiğimiz maldan Yönetmelikte tarif edilen şekilde numune alıp gümrük laboratuvarlarına götürerek, bağlayıcı olmayan tarife bilgisi almak gerekiyor. Belirlenen G.T.İ.P. numarası listelerde yoksa ne âlâ, varsa başın dertte demektir. Çünkü ÖTV (I) sayılı listedeki mallar için satış veya kullanım olmasa dahi 15’er günlük dönemler itibariyle beyanname verilmesi zorunlu, vergi yoksa bile damga vergisi ödenmesi gerekiyor.
En iyisi durup dururken başımıza icat çıkarma be Hagi Watt’cığım.
