Organik büyümeme
İş hayatında farklı bakış açılarıyla birçok büyüme modelinden bahsedilebilir. Bu sınıflandırmalardan biri de organik ve inorganik büyüme modelleridir.
Organik büyüme modelinde en yalın en amiyane tabirle adım adım yol alırsınız. Önce mevcut üretim tesisinizin kapasitesini doldurur, mümkünse aynı tesis içinde yapacağınız ilave yatırımlarla ek kapasite yaratır ve bunu kullanırsınız.
Gün gelir yeni bir tesis kurar sonra bunlara yenilerini eklersiniz. İnorganik büyümede süreci adım adım götürmek yerine satın almalarla yol alır ilave kapasite ve pazara ulaşma imkânı elde edebilirsiniz. Bu iki büyüme modelinin de artı ve eksileri var. Birbirlerine karşı tercih edilmek zorunda da değiller. Pekala birlikte modellenebilirler.
Şirketlerin yaptığı hatalar
Organik büyüme modelinde yapılan bazı hatalar var ki; bunlar süreci hem zorlaştırır hem de heyecanınızın azalmasına, kaybolmasına yol açarlar. Hatta sizi ciddi kayıplara, iflaslara sürükleyebilirler. Bazen bir kitabı niçin geç okuduğunuza hayıflanırsınız.
General Electric’in eski CEO’larından Jeck Welch’in ‘Kazanmak İstiyorsanız’ kitabı da bende bu etkiyi yarattı. Her satırının altı çizilmeli, defalarca okunmalı. Organik büyüme ile ilgili olarak Welch’in tespitleri önemli. Yeni bir şey başlatılırken şirketlerin yaptığı üç yaygın hata olduğu anlaşılıyor. Yeni kurulan girişimlere yeterli kaynak aktarılmıyor, Yeni girişimin yarattığı umutlar ve önemi konusunda çok az tantana yapılıyor, Yeni girişimin özerkliği sınırlanıyor. Üç tespitin de altına imza atarım.
Yeni girişimler zaman zaman bu hatalarla yol almaya çalışıyor, bu da zaman, para ve emek israfına neden oluyor. Bazen yenilenen tesisin eski makineleri yeni bir fabrikaya dönüştürülüyor. Bu yeni fabrikaya daha tecrübesiz elemanlar yollanıyor, yeterli sermaye aktarılmıyor. Moral motivasyon desteği ihmal ediliyor. Heyecansız, gerekli enerji olmadan başarı bekleniyor.
Yeni girişimler ciddi bir yatırım olarak görülmeli
Aslında doğa bize doğru çözümleri aktarıyor. Arıcılık yoluyla bal üretimiyle uğraşanlar iyi bilirler. Arı kovanlarında yeni bir kraliçe arı doğmuş ve diğer koşullar da uygunsa, eski kraliçe yanına tecrübeli arıları da alarak yeni bir yaşam alanı bulmak üzere kovanı terk eder. Genç kraliçe eski kovanda hem yeterli kaynak (bal) hem de bilinen ve kanıtlanmış bir organizasyonla hayata başlar.
Eski kraliçe ise gerekli bilgi birikimi ile kısa sürede kaynak yaratabilir. Bildiği, tecrübe ettiği eski organizasyonu da yeniden ve çok kısa sürede hayata geçirebilir. İş hayatı bazen, yeni kraliçe arıyı tecrübesiz arılarla ve kaynak olmaksızın kovandan dışarı atıp yeni bir girişime merhaba demek istiyor. Para, zaman ve emek kaybetmek, enerjinizi, heyecanınızı boş yere harcamak istiyorsanız bu yöntemi uygulayabilirsiniz.
İstemiyorsanız bu yeni girişimi ayrı bir kar merkezi olarak, ciddi bir yatırım olarak görmelisiniz. Doğru yer seçimi, doğru makine parkı, nitelikli personelin bu yeni tesise yönlendirilmesi ve yeterli kaynak aktarımı, yatırımı kısa sürede geri döndürecektir. Son olarak genç yönetici adaylarının Jack Welch’in bu kitabını okumalarını tavsiye ederim. Açıkçası ben etkilendim…
(Bu makale DÜNYA Gazetesinde yayınlanmış olup Sn. Koyuncu’nun özel izni ile yayınlanmaktadır.)