Nereden bilsin SGK; işçinin, memurun maaşını?
Hizmet verdiği kişi sayısı dikkate alındığında şüphesiz ülkenin en büyük kurumlarından biridir Sosyal Güvenlik Kurumu. Doğum yardımından iş göremezlik ödeneğine, ilaç ve muayene parasından ölüm aylığına kadar çok sayıda hizmeti de hesaba katınca herkesin mutlaka işi olduğu bir kurumdur SGK.
Sosyal güvenlik hizmetlerinin yürütülmesinde her işlem kayıt altına alınır. Kayıtlar kimlik numarası üzerinden tutulur. Kimlik numarası sahibine ait “prime esas kazanç miktarı” kendisine yapılacak işlemleri belirler.
Örneğin sigortalı hastalandığında ayakta tedavi görüyorsa 2/3, yatarak tedavi görüyorsa 1/2 oranında prime esas kazancını “ödenek” olarak alır. Sigortalı emekli olurken de tüm hizmetlerindeki “prime esas kazançları” güncellenir ve aylığı hesaplanır. SSK ve Bağ-Kurlular ile 2008 sonrası memurların işlemlerinde asgari ücret ile 7,5 asgari ücret arasındaki prime esas kazanç dikkate alınır.
Prime esas kazanç aslında ücret ve benzeri gelirlerin toplamıdır. Ancak prime esas kazanca dahil olmayan yemek parası, çocuk parası, bireysel emeklilik ödemeler prime esas kazanç içerisinde görülmez. Ayrıca prime esas kazançtan sonra SGK ve vergi kesintileri yapıldığından net ücretin bilinme imkanı ortadan kalkar.
2008 yılı Ekim ayından önce memuriyete girenlerin kayıtları para esaslı değildir. 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi memurların statüleri esas alınır. Kendileri adına bugüne kadar yatırılmış emekli kesenekleri değil atanmış oldukları “en yüksek statü” esas alınır.
Statüye göre gösterge, ek gösterge, kıdem gibi unsurlar üzerinden kesenek hesaplamasının yapıldığı Emekli Sandığında ise keseneklerin memurun maaşıyla doğrudan bir ilgisi yoktur.
Kesenekler emekli maaşını belirleyen unsurlardandır. Memur maaşları ise personel kanunlarına göre ödenir. Statüleri aynı olan ve her ay aynı kesenek yatırılan iki memurun çalıştıkları kurum ve kadroları farklı ise maaşları da faklıdır. Bu nedenle 3600 ek göstergeye sahip öğretmen, avukat, şube müdürü, hemşire, din görevlisi, polis gibi kadrolarda bulunan kişilerin çalışırken aylıkları maaş farklıyken emekli aylıkları aynıdır.
Görev aylığı memurların çalıştıkları kurum tarafından ödenir. İşçinin maaşını da işvereni öder. Bu nedenle sigortalıların maaşlarını SGK değil işverenleri bilebilir.