Memurdan Kısa Vade Primi Kesilir mi Hiç; Sahi Nasıl Yazılıyor Bu Kanunlar?
Öğreniminiz veya çalışma hayatınız sosyal güvenlik uygulamalarını içeriyorsa alacağınız eğitimlerin başında prim türleri ve prim oranları gelir. Çünkü sosyal güvenlik sistemi primler üzerine kuruludur.
Belli süre ödendikten sonra sigortalının risklerini karşılayan primler uzun vadeli, kısa vadeli, genel sağlık sigortası ve işsizlik primi adlarını taşır. Uzun vadeli kollarla yatan primler sigortalının emeklilik, malullük ve ölüm halleri içindir. Çırak ve stajyerler dışında herkesin ödediği primlerdir. Genel sağlık sigortası primi sağlık hizmetinin finansmanı için işsizlik sigortası primi ise işsiz kalma hali için işçilere ilişkin primlerdir.
Yukarıda özetlenen primlerin yanı sıra bir de kısa vadeli sigorta primleri vardır. Bu primler sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, analık ve hastalık hallerinde ortaya çıkan riskler içindir. Kısa vadeli sigorta primi işçiler ve Bağ-Kurlulardan kesilen prim türüdür. Çünkü 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin altıncı fıkrası; “Bu Kanunun kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin hükümleri bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara …. uygulanmaz.” şeklindedir. Özetle memurlar kısa vadeli sigorta kollarına kural olarak (?)tabi değillerdir.
5510 sayılı Kanunun “Sosyal Sigorta Hükümleri” başlıklı ikinci kısmının beşinci bölümü “Kamu Görevlilerine İlişkin Hükümler” başlığını taşır. Bu bölümün içinde 47 nci maddede kamu görevlilerine özgü “Vazife Malullüğü” düzenlenir. Yani vazifesini (kamu görevi) yaparken sakatlanan veya vefat edenlere ilişkin hükümlerdir. Öyle ki 20 fıkradan oluşan koskoca bir maddedir.
47 nci maddenin onbeşinci fıkrası vazife malulünün yeniden çalışmasını düzenlemektedir. Ne var ki bu düzenlemede kanuna ters bir şeyler var gibi duruyor.
“……. vazife malullüğü aylığı bağlanmış olanlardan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları, …… itibaren kesilir ve bunlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları uygulanır. Bunlardan …… üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır.”
İşte terslik de burada çıkıyor. Yani 5510 SK. md.47/15, memur için kısa vadeli sigorta kolu uygulanmasını emredici hüküm olarak düzenliyor. Elbette bu hükmün uygulanma imkanı bulunmuyor. Peki oraya nasıl girmiş bu hüküm?
Yasa yapma faaliyeti, süreç ve usullerden oluşan bir faaliyettir. Süreç, yasa teklifi ile başlar. Bir veya birden çok vekil Başkanlığına teklifini sunar altına imzasını atar. Sonra bu teklifi başka tekliflerle birleşir ve ilgili komisyona gider. Komisyonda görevli yasama uzmanları düzeltme taleplerini komisyona sunar. Görüşülür, tartışılır ve Genel Kurul’a sevk edilir. Genel Kurul son halini verir ve yasalaşır. Tabi Genel Kurul esnasında daha önce hiç gündeme gelmemiş bir cümle de eklenebilir, üzerinde çok tartışılmış bir cümlede çıkarılabilir.
Sosyal güvenlik gibi teknik konularda verilen teklifler bürokrasinin hazırladığı ve komisyon görüşmelerine bürokratların davet edildiği metinlerdir. Dolayısıyla teknik arızaların önüne geçilmesi mümkündür. Ama bir de Genel Kurulda son anda bir şeyler eklenince böyle durumlar ortaya çıkabilir. İşte bu hüküm de son dakika eklenmiş ve oybirliğiyle kabul edilmiş hükümlerden biridir.
- https://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0465.pdf
- https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss119.pdf
- https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_g_sd.birlesim_baslangic?P4=20125&P5=B&PAGE1=1&PAGE2=101
- https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5754.html
- https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem24/yil3/bas/b137m.htm
- https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6495.html