Mayıs/2023 Sosyal Güvenlik Sistemi temel verileri bize ne söylüyor?
Zorunlu sigortalı sayısı
2022 Mayıs ayında 22 milyon 940 bin, 2022 Aralık ayında 23 milyon 741 bin kişi olan zorunlu sigortalı sayısı, 2023 yılı Mayıs ayında 22 milyon 476 bin kişiye gerilemiştir. 4/C kapsamında çalışan (Emekli Sandığı) memur sayısı 2022 Aralık ayına göre 261 bin kişi artarken, 4/B kapsamında çalışan (BAĞKUR) sayısı 115 bin kişi, 4/A kapsamında çalışan (SSK) sayısı ise 1 milyon 411 bin kişi azalış göstermiştir. 4/C hariç zorunlu sigortalı sayısındaki azalış toplamda 1 milyon 526 bin kişidir.
Zorunlu sigortalı sayısındaki düşüş büyük ölçüde EYT’den kaynaklanmıştır. 11 ilde yaşanan deprem felaketinin de bu azalışta kısmen etkili olduğu tahmin edilmektedir.
Yaşlılık aylığı alanlar
2022 yılı Aralık ayında 9 milyon 499 bin kişi yaşlılık aylığı alırken, bu sayı 2023 yılı Mayıs ayında 10 milyon 248 bin kişiye yükselmiştir. Yaşlılık aylığı alan kişi sayısı Nisan ayında 287 bin kişi, Mayıs ayında ise 462 bin kişi artmıştır. Nisan ve Mayıs ayı verileri EYT’lilerin önemli bir kısmına henüz yaşlılık aylığı bağlanmadığını göstermektedir. Haziran ve Temmuz aylarında, emekli sayısında ve yaşlılık aylığı alan sayısında önemli bir yükseliş olacağı anlaşılmaktadır. Zorunlu Aktif Sigortalı/Yaşlılık Aylığı Alanlar oranı 2018-2021 döneminde ortalama 2,31 iken, istihdamdaki artışla birlikte bu oran 2022 yılında 2,50’ye yükselmiştir.
Ancak EYT’nin devreye girmesi ile bu oran, 2023 Mayıs ayında 2,19’a gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde, bu oranın daha da bozulması beklenmektedir.
Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyenler
Emekli olanlardan tekrar işe başlayanların, emekli aylıkları yanı sıra ücret alabilmeleri için sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekmektedir. EYT öncesi 2022 yılı Aralık ayı itibariyle, emekli olup çalışan ve sosyal güvenlik destek primi ödeyen kişi sayısı 946 bin kişidir. Bu sayı EYT sonrasında 767 bin kişi artarak 2023 yılı Mayıs ayında 1 milyon 712 bin kişiye yükselmiştir.
Önümüzdeki aylarda, işlemleri tamamlanan EYT’li sayısındaki artışla birlikte bu sayının da artması beklenmektedir. Ayrıca emekli aylıklarındaki düşük artışta bu sürece katkıda bulunacaktır.
Toplam aylık ve gelir alanlar
Sosyal güvenlik sistemi yaşlılık aylığı yanı sıra ölüm aylığı, iş görememezlik aylığı, malül aylığı, vazife malül aylığı, vatani hizmet tertibinden aylık ödemeleri de yapmaktadır. 2022 Aralık ayında toplam aylık ve gelir alanların sayısı 2022 Aralık ayında 13 milyon 933 bin kişi iken, bu sayı 2023 Mayıs ayında 14 milyon 725 kişiye yükselmiştir. Yaşlılık aylığı alan kişilerinde dahil olduğu bu grubun gelirleri yüzde 25 emekli maaş artışı tarafından belirlenmektedir. Ancak Temmuz ayında asgari emekli aylığı 7.500 lirada sabit tutulduğundan, bu grupta yer alan tahminen 5-6 milyon kişinin gelirlerinde bir artış olmayacaktır.
Tablo:1-2023 Mayıs Sosyal Güvenlik Kapsamı: Aktif Sigortalı ve Aylık Alanlar
| 4/A | 4/B | 4/C | TOPLAM | |
| 1. TOPLAM AKTİF SİGORTALI | 18.284.704 | 3.148.080 | 3.538.208 | 24.970.992 |
| a. Zorunlu Sigortalı | 15.921.652 | 3.016.717 | 3.537.544 | 22.475.913 |
| b. İsteğe Bağlı/Diğerleri | 2.363.052 | 131.363 | 664 | 2.495.079 |
| 2. YAŞLILIK AYLIĞI ALANLAR | 6.924.222 | 1.705.711 | 1.617.912 | 10.247.845 |
| (Aralık 2022) | 6.275341 | 1.640.961 | 1.582.794 | 9.499.096 |
| 3. TOPLAM AYLIK VE GELİR ALANLAR (Dosya Sayısı) | 9.037.576 | 2.623.843 | 2.257.092 | 13.918.511 |
| (Aralık 2022) | 8.359.180 | 2.553.262 | 2.215.783 | 13.128.225 |
| 4. TOPLAM AYLIK VE GELİR ALANLAR (Kişi Sayısı) | 9.496.757 | 2.787.972 | 2.441.156 | 14.725.885 |
| (Aralık 2022) | 8.814.482 | 2.718.417 | 2.400.123 | 13.933.020 |
| 5. SOSYAL SİGORTA KAPSAMI (Özel Sandıklar Hariç) | 45.233.361 | 15.727.023 | 13.673.291 | 74.633.675 |
| (1 / 2) | 2,64 | 1,85 | 2,19 | 2,44 |
| (1.a / 2) | 2,30 | 1,77 | 2,19 | 2,19 |
| (1 / 3) | 2,02 | 1,20 | 1,57 | 1,79 |
| (1 / 4) | 1,93 | 1,13 | 1,45 | 1,70 |
| ZORUNLU SİGORTALI SAYILARI | 4/A | 4/B | 4/C | TOPLAM |
| 2022 Mayıs | 16.687.567 | 3.056.661 | 3.195.954 | 22.940.182 |
| Aralık | 17.332.991 | 3.131.996 | 3.276.416 | 23.741.403 |
| 2023 Mayıs | 15.921.652 | 3.016.717 | 3.537.544 | 22.475.913 |
| Fark 2023 Mayıs-2022 Mayıs | -765.915 | -39.944 | 341.590 | -464.269 |
| 2023 Mayıs-2022 Aralık | -1.411.339 | -115.279 | 261.128 | -1.265.490 |
| SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ ÖDEYENLER (Emekli Çalışanlar) | ERKEK | KADIN | TOPLAM | |
| 2022 Aralık | 851.479 | 94.173 | 945.652 | |
| 2023 Mayıs | 1.507.964 | 204.522 | 1.712.486 | |
| Fark | 656.485 | 110.349 | 766.834 | |