Kıdem tazminatındaki adaletsizlik giderilmeli
Kıdem tazminatı işten çıkarılan işçilere ödenir. İşçinin kendi isteğiyle ayrılması halinde kural olarak kıdem tazminatı ödenmez. Ama bunun istisnaları vardır.
İstisnalardan biri emeklilik için yaş dışındaki şartları sağlamaktır. Yani işçi emeklik için gerekli prim ve/veya sigortalılık süresini doldurmuşsa “SGK’dan alacakları YAZI ile” istifa ederek kıdem tazminatı alabilir. Bu şekilde kıdem tazminatını alarak yaşını bekleyen kişilerin emekli olmadan önce başka yerde çalışmaları mümkündür.
Sosyal Güvenlik Kurumundan “kıdem tazminatı alabilir” yazısı alabilmek için sigorta başlangıç tarihi önemlidir. 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta başlangıcı olan EYT’liler 3.600 gün yeterli. “Kıdem tazminatı alabilir.” yazısı alıp istifa etmeleri halinde kıdem tazminatı alabilirler.
Sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999 ve sonrası olanların “kıdem tazminatı alabilir.” yazısı alma şartları daha ağır.
- 9.1999-30.4.2008 arası başlangıcı olanlar için 25 yıl 4.500 gün / 7.000 gün
- 4.2008 sonrası başlangıcı olanlar için 4.600 – 5.400 gün
şartları aranıyor.
Sigorta başlangıcı 30.4.2008 öncesi olanlar için prim gününün yanı sıra 25 yıllık sigortalılık şartı aranıyor. Bu süre henüz dolmadı. Dolayısıyla 4.500 gün ile “kıdem tazminatı alabilir” yazısı alabilen yok. Örneğin 9.9.1999 tarihinde sigorta başlangıcı olan biri için 25 yıllık süre 9.9.2024 tarihinde doluyor. Bu nedenle 1999-2008 arası sigortalı olanlar henüz kıdem tazminatı için yazı alamıyor. Şayet bu kişilerin 7.000 prim günü varsa kıdem tazminatı alabiliyorlar. 7.000 gün için de on dokuz buçuk yıl bilfiil çalışmak gerekiyor.
30.4.2008 sonrasında ilk kez sigortalı olanlar için sigorta giriş tarihlerine göre prim günü belirleniyor ancak sigortalılık süresi istenmiyor. Yani daha sonra sigortalı olan kişiler için avantaj sağlanan çok nadir bir durum.
Örneğin 5510 sayılı Kanunun tescile ilişkin hükümleri yürürlüğe girmeden 29.4.2008 tarihinde sigortalı olan kişi bu yazıyı 4.500 prim günü ile 29.4.2033 tarihinde alabiliyor. 7.000 gün prim toplaması halinde 9.10.2027 tarihinde de bu yazıyı alması mümkün.
Diğer örnekte ise 30.4.2010 tarihinde isteğe bağlı sigortası başlatılıyor. Ara vermeden işe giriyor ve toplam 4.800 günü doldurduğu 30.8.2023 tarihinde “kıdem tazminatı alabilir” yazısına hak kazanıyor. İki yıl sonra sigortalı olmasına rağmen 10 yıl erken kıdem tazminatı alabiliyor.
| Koşul | İşe Başlama | Kıdem Tazminatı Alabilir |
| 9.9.1999-29.4.2008 4500 gün/25 yıl veya 7.000 gün | 29.4.2002 | 29.4.2027 (4.500 gün/25 yıl)9.10.2021 (7.000 gün) |
| 9.9.1999-29.4.2008 4500 gün/25 yıl veya 7.000 gün | 29.4.2008 | 29.4.2033 (4.500 gün/25 yıl)9.10.2027 (7.000 gün) |
| 30.4.2008-31.12.2008 4600 gün | 30.10.2008 | 10.8.2021 |
| 1.1.2009-31.12.2009 4700 gün | 30.4.2009 | 19.5.2022 |
| 1.1.2010-31.12.2010 4800 gün | 30.4.2010 | 30.8.2023 |
| 1.1.2011-31.12.2011 4900 gün | 30.4.2011 | 10.12.2024 |
| 1.1.2012-31.12.2012 5000 gün | 30.4.2012 | 20.3.2026 |
| 1.1.2013-31.12.2013 5100 gün | 30.4.2013 | 30.6.2027 |
| 1.1.2014-31.12.2014 5200 gün | 30.4.2014 | 10.10.2028 |
| 1.1.2015-31.12.2015 5300 gün | 30.4.2015 | 20.1.2030 |
| 1.1.2016-31.12.2016 5400 gün | 30.4.2016 | 30.4.2031 |
| 1.1.2017-Sonrası 5400 gün | 30.4.2017 | 10.8.2032 |
| 29.4.2018 | 29.4.2033 (5.400 gün) |
Tarih geriye doğru gittikçe adaletsizlik daha da artıyor. 2002 yılında sigortalı olan 2027 yılını beklerken on yıl sonra2012 yılında sigortalı olan sigortalı 2026 yılında “kıdem tazminatı alabilir” yazısını alabiliyor. Adaletsizliği gidermenin en kolay yolu ise 1999-2008 Nisan arasında sigorta başlangıcı olanlarda 25 yıllık sigortalılık süresi şartının kaldırılması.
Bu sayede EYT kapsamına girmeyen ikinci kuşak (1999-2008 arası girişliler) EYT adaylarının kıdem tazminatı sorunu da büyük ölçüde çözülmüş olur.