Evde Yapılan El İşi Lif, Patik, Mantı, Tarhana vb. Faaliyetler ve Vergi
Kimi zaman aile bütçesine katkı kimi zaman da aile bütçesinin ta kendisi olan faaliyetler vardır. Bunlar evde el işi ile üretilen lif, patik, havlu, örtü, yemeni kenarı, şal, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünlerin üretilip satılması gibi faaliyetlerdir.
Akla gelen bir soru, bu tür faaliyetlerle uğraşan kişilerin vergi mükellefi olup defter tutma, fatura, fiş verme, vb. gibi zorunluluklara tabi olup olmadıklarıdır.
Soruya ilişkin düzenleme Gelir Vergisi Kanunu’nda yer almaktadır.
Buna göre; Gelir Vergisi Kanunu’nun 9/6 maddesi çerçevesinde aşağıdaki şartları sağlayan gerçek kişiler gelir vergisinden muaftırlar, yani mükellefiyet tesis ettirmelerine gerek yoktur.
İşte şartları;
- Üretim aşamasında evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet (harekete getiren) bir makine, araç kullanmamak,
- İşçi çalıştırmayıp bizzat çalışmak,
- Ürettiği ürünleri satmak için bir işyeri açmamak,
- Pazar takibi suretiyle pazarlarda satış yapmamak,
- Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince düzenlenen kermes, festival, panayır vb.lerine katılıp satış yapmamak.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri dışındaki kişilerce örneğin bir okul, halk eğitim merkezi tarafından açılan kermes, festival, panayır vb. gibi etkinliklerde satış yapılması veya kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satış yapılması durumunda da mükellefiyet tesis ettirmeye gerek yoktur.
Bu durumda olan kişiler teknik tabirle esnaf muaflığından yararlanan kişi olarak adlandırılırlar.
Eğer bu kişiler Gelir Vergisi Kanunu uyarınca stopaj yapmak zorunda olan kişilere satış yapmışlarsa alıcılar ödeme yaparken %2 oranında stopaj yapacak ve gider pusulası düzenleyerek esnaf muaflığından yararlanan satıcıya imzalatacaklardır.
(Bkz. Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 26.3.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-120[9-12/29]-418 özelgesi)