Damdan düşen Youtuber’a da aylık bağlanır
Ek gelir, yan gelir derken internet ve özellikle sosyal medya birçok insanın ana geliri olmaya başladı. İnternet ve sosyal medyadan gelir elde etmenin en yaygın yolu içerik üretmek. İçerikler yazılı olabileceği gibi çoğunlukla görsel nitelik taşıyor.
Görsel nitelikli içerikler üreterek yayın yapan kişiler farklı platformları kullansalar da genel olarak “Youtuber” diye adlandırılıyorlar. Bu kişiler dünyanın her yerinden, her kapıdan her bacadan ve kimi zaman yaralanma ve hatta ölüm riski alarak görsel içerikler üretiyorlar. İçeriğin albenisi arttıkça beğenisi de artıyor. İzlendikçe de gelir getiriyor.
Gelir elde etmeye başlayan Youtuberların vergiye ilişkin sorunları ortaya çıkmaya başlayınca vergi yasalarında yapılan değişikliklerle “vergi mükellefiyetleri” düzenlendi. Vergi mükellefiyeti de düzenlenince haliyle Bağ-Kur yükümlülüğü doğuyor. Youtuberların neden Bağ-Kur’a tabi olduklarını 2022 yılının başında yine bu platformda (link) değerlendirmiştik.
Youtuberlar içerik üretmeye devam ediyor. Bu piyasaya yeni yeni “kişiler/vergi mükellefleri” de giriyor haliyle. Ancak bu kişilerin büyük çoğunluğu “vergi mükellefiyetinden dolayıkendi nam ve hesabına çalışan” statüsü ile Bağ-Kurlu olduklarını bilmiyorlar. Dolayısıyla Bağ-Kur kaynaklı hak ve yükümlülüklerini de.
Bağ-Kur kendi işinin patronu olanların sosyal güvenlik rejimidir. Youtuber da kendi işinin patronudur bir nevi. Yaptığı iş; çekim için düşünmek dahil alet edevat hazırlığı yapmaktan başlar çekimlerde, dinlenmelerde devam eder, yayına konulana kadar devam eder. Hatta Youtuber yatan parasını çekmeye bankaya gitse o da işin parçasıdır. Bu nedenle birçok Youtuber için her yer iş ve her yer Bağ-Kur’dur.
Bağ-Kur’un pek az bilinen konularının başında iş kazası ve meslek hastalığı gelir. Youtuber’ın başına bir kaza gelmesi de yaptığı işe ilişkinse “iş kazası”dır. Zira bazı görsel içerikler ateş, kesici aletler ve hayati tehlikeli hareketler içerdiğinden her an iş kazası gündeme gelebiliyor.
Örneğin bir içerik üreticisi gökdelen üzerinden çekimler yaparak yüksek gelirler elde ederken son çekimi ile miras hukukunun yanı sıra “ölüm aylığı yönüyle” sosyal güvenlik hukukunun da alanına girebiliyor. Başka bir içerik üreticisi ters bir hareketiyle malul sayılabilecek nitelikte felç kalabiliyor. Hatta bir içerik üreticisi yayın için kamerasını hazırlarken eşiyle kavga ederken ağır şekilde yaralanması halinde de iş kazası gündeme gelebiliyor. Yeter ki işe ilişkin olsun. İçerik üretirken koluna düşen beton parçadan yaptığı çekimden dolayı yediği dayağa kadar hatta “içerik üretimi için yaptığı yanlış beslenme kaynaklı hastalık” dahil iş ile ilgili her şey olabilir.
Bağ-Kur iş kazası ve meslek hastalıklarına ilişkin yardımları 2008 sonrası için düzenliyor. 2008 yılından önce yalnızca iş kazası nedeniyle ölüm halinde yardımlar yapılıyordu. 2008 sonrası düzenlemeyle Bağ-Kurlular da iş kazası ve meslek hastalığı hükümlerinden yararlanıyor.
Youtuberların imkanları neler?
Youtuber’ın işiyle ilgili bir kaza geçirmesi halinde öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurması gerekiyor. Çünkü süreç bu şekilde başlıyor. İş kazasına ilişkin şartlar sağlanıyorsa Youtuber’a aylık ya da gelir bağlanıyor veya belli süreli iş göremezlik ödeneği ödeniyor.
Ölüm aylığı, Youtuber’ın iş kazası veya herhangi bir nedenle ölmesi halinde eş ve çocukları ile anne babasına bağlanabiliyor. Ölüm aylığı bağlanabilmesi için Youtuber’ın en az 1.800 prim gününe sahip olması gerekiyor. Ayrıca SGK’ya prim borcu da olmayacak.
Malullük aylığı, Youtuber’ın iş kazası veya herhangi bir nedenle malul olması (çalışma gücünün/meslekte kazanma gücünün en az %60 kaybı) halinde kendisine bağlanabiliyor. Malullük aylığı için en az on yıldır sigortalı olmak ve 1.800 prim günü aranıyor. Bakıma muhtaç maluller için 1.800 yeterli oluyor. Bu aylık için de SGK’ya prim borcu olmayacak.
Sürekli iş göremezlik geliri, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %10’nun kaybı halinde sürekli ödeniyor. Yani Youtuber içerik üretim sürecinde meslekte kazanma gücünün %10 ve üzerini kaybederse sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanıyor. Sigortalılığının ilk günü olsa bile. Çünkü iş kazası ve meslek hastalığında herhangi bir sigortalılık süre şartı bulunmuyor. Tek şart SGK primlerinin ödenmiş olması.
Geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle yatarak tedavi gören Bağ-Kurlulara günlük kazançlarının yarısı olarak ödeniyor. Ayakta tedavi görmesi halinde ödenek verilmiyor. Analık halinde Youtuber’ın çalışmadığı süreler için ayakta veya yatarak fark etmeksizin ödenek veriliyor. Ayakta tedavilerde ödenek günlük kazancın üçte ikisi olarak hesaplanıyor. İş göremezlik ödeneği için sigortalılık süresi veya prim günü aranmıyor. Tek şart SGK primlerinin ödenmiş olması.
Bağ-Kurlu olduğunun farkında olmayan Youtuber, vergi mükellefiyetiyle başlayan Bağ-Kur sigortalılığının haklarından yararlanabilir. Bunun için Youtuber olarak vergi idaresine kayıt yaptırması yeterli. Mükellefiyetle birlikte vergi idaresi 15 gün içinde SGK’ya bildiriyor. Bağ-Kur primini de sigortalının kendisi belirliyor. Tek şart prim borcu olmamak, gelir bağlandıktan sonra Bağ-Kuru kapatsanız da gelir kesilmiyor.
Bir örnekle yazıyı bitirelim. Sosyal medyada içerik üreterek gelir elde etmek isteyen bir genç sabah banka şubesinde hesap açtırıp vergi idaresinde “mükellefiyet” kaydı yaptırıyor. Öğleden sonra da kamerasını alıp farklı insanlarla çekim yapmaya başlıyor. Çekimler esnasında üçüncü bir kişi kameraya müdahale ederken arbede yaşanıyor ve Yotuber ilk gününde boyun kaslarında ezilme nedeniyle %30 meslekte kazanma gücü kaybı yaşıyor. Meslekte kazanma gücü kaybı %30 olduğu için “prime esas kazancının %70’nin” %30’u kendisine gelir olarak sürekli ödenecektir.
İş kazasına kusuruyla sebep olan üçüncü kişiye gelince, Yotuber’a yapılan ve ileride yapılacak ödemelerin peşin sermaye değerinin yarısından rucüen sorumlu oluyor. Hatta işçisi kusurluyla patrona da rücu edilebiliyor.
Bu videolar da ilgilinizi çekebilir
Nazmi Karyağdı: YouTuberların kolay vergilendirmeden yararlanması için Maliye neler isteyecek - YouTube
Youtuberlar İçin Bağ-Kur Zorunlu mu?
