Bütçe Gelirlerinde Dikkati Çeken Kurumlar Vergisi Performansı
Kasım ayı bütçe sonuçları açıklandı. En önemli sürpriz kurumlar vergisi tahsilatında gerçekleşti. Sonuçlara göre;
- Kasım ayında kurumlar vergisi tahsilatı 23,4 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
- 2017 yılı kasım ayında gerçekleşen kurumlar vergisi tahsilat tutarı ise 11,9 milyar TL’dir. Artış oranı %96 civarındadır.
- Ayrıca 2018 yılının 11 aylık tahsilatı da geçen yılın aynı dönemine nazaran %47,8 oranında artarak 77,4 Milyar TL ye ulaşmıştır.
- Yılın ilk on ayı için artış oranı %33,7 iken Kasım ayındaki artışın etkisiyle artış oranı on birinci ayında %47,8 oranına ulaşmıştır.
2018 yılı bütçesinde kurumlar vergisi için hedef 65,8 Milyar TL’dir. 2017 yılı sonu itibariyle gerçekleşen kurumlar vergisi tahsilat tutarı ise 52, 9 Milyar TL’dir. Buna göre 2018 yılında 2017 yılına nazaran kurumlar vergisinde %24,3 oranında bir artış olacağı öngörülmüştür.
Bu artışın 10 puanlık kısmı kurumlar vergisi oranının %20 den %22 ye çıkarılmasından kaynaklanmaktadır. Kalan 14 puanlık kısmın ise o zamanki büyüme ve deflatör tahmini çerçevesinde gerçekleşecek artış olarak öngörüldüğü düşünülmektedir. Dolayısıyla öngörülen artış makul görünmektedir.
Bütçede %24,3 artış öngörülmüşken %47,8 oranında bir artış ile hedefin 12 Milyar TL üstünde gerçekleşmesi herhalde tahmini yapanlar için de şaşırtıcı olmuştur. Beklenenin çok üzerinde gerçekleşen bu performansı nasıl açıklayabiliriz?
Kasım ayında tahsil edilen kurumlar vergisi Temmuz, Ağustos Eylül aylarının kapsayan üçüncü çeyrek geçici kurumlar vergisinden kaynaklanmaktadır. 2018 üçüncü çeyrekte bu denli bir zıplamaya yol açanın ne olduğunu belirlemek için banka kârlılıkları ve borsada işlem gören şirket karlılıkları ile Merkez Bankası, BOTAŞ gibi kamu şirketlerinin karlılıklarına bakmak gerekir. Zira kurumlar vergisi performansını belirleyen temel unsurlar büyük ölçüde bunlardan oluşmaktadır.
Bankaların gerek üçüncü çeyrek kâr performansı gerekse dokuz aylık kâr performansı kurumlar vergisinin göstermiş olduğu performansın altındadır. Bankalar 2018 yılı üçüncü çeyrek itibariyle 51,1 milyar kâr elde etmiş ve 9,8 milyar TL vergi provizyonu ayırmışlardır. 2017 yılının aynı döneminde kârları 46,1 milyar ve ayırdıkları vergi provizyonu 9 milyar TL’dir. Kâr artış oranı %11 civarındadır.
Borsada işlem gören banka harici şirketlerden Aselsan, Türk hava Yolları, Ereğli Demir Çelik, İskenderun Demir Çelik, Doğan Holding, Şişe Cam gibi firmaların kârlılıklarında önemli bir artış söz konusu iken Turkcell, Türk Telekom, TÜPRAŞ gibi vergi ödeyicisi şirketlerin kârlılıkları düşmüştür. Dolayısıyla borsada işlem gören şirketlerin bazılarında çok yüksek kâr artışı yaşanmış olmakla beraber Kasım ayındaki kurumlar vergisi artışını açıklayabilmekten uzaktır.
Geriye Kamu şirketleri kalmaktadır. Üçüncü çeyrekte elektrik ve doğal gaza yapılan zamlar BOTAŞ, EİAŞ gibi kamu şirketlerinin kârlılığını artırmış olabilir.
Yine Merkez Bankasının üçüncü çeyrekteki yaşanan ekonomik hareketlilik içindeki faaliyetlerinden önemli bir kâr üretme ihtimali bulunmaktadır. Bu kuruluşların 2018 yılı finansal tablolarına ulaşmak mümkün değildir. Dolayısıyla kâr performansları konusunda bu aşamada bir şey söylemek pek mümkün olamıyor. Ancak kurumlar vergisi artışının kaynağının büyük ölçüde bu kamu kurumları olması gerekir. Bu kuruluşların 2018 yılı finansal tabloları açıklandığında durumu görmüş olacağız.