Yeni TTK Açısından Hangi Üst Düzey A.Ş. Yöneticileri Sigorta Prim Borcundan Sorumludur?
Sosyal Güvenlik Mevzuatında açıklık bulunmayan hususlardan biri de, vaktinde ve haklı bir sebep olmaksızın sigorta primleri ve diğer alacakların ödenmemesi durumunda, şirketlerin hangi üst düzey yöneticilerinin sorumlu olacaklarıdır.
Özellikle büyük organizasyonlarda ve anonim şirketlerde farklı görevleri icra eden bir çok üst düzey idareci bulunmaktadır. Bunlardan sorumlu tutulacak olanların tayini önem taşımaktadır.
Bu yazımızda, söz konusu sorunun cevabı, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sigortası Kanunu hükümleri doğrultusunda verilmeye çalışılmıştır.
Sosyal Güvenlik Mevzuatı
5510 sayılı Yasanın 88’inci maddesi uyarınca, Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Görüldüğü gibi Kanunda, genel bir sorumluk tanımı yapılmış, hangi üst düzey yöneticilerin sorumlu olacağı konusunda, özel bir düzenleme yapılmamıştır. Örneğin, üretim veya pazarlamadan sorumlu üst düzey yöneticilerinin, SGK’nın alacaklarından sorumlu tutulmaları Yasanın özüne ve hakkaniyete uygun olur mu? Bu sorunun cevabının hayır olması gerekir. Ne var ki mezkur Yasa maddesinde de bir açıklık bulunmamaktadır.
Yeni Türk Ticaret Kanunu
Bahse konu sorumluluk kuralının anonim şirkette nasıl uygulanacağı, yani sorumlu olan üst düzeydeki yönetici/yöneticilerin nasıl belirleneceği önem taşımaktadır. Bu sorunun cevabı, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 367’nci maddesinde “iç yönerge” olarak adlandırılan teşkilat şemasıdır.
6102 sayılı Yasanın 367’nci maddesi uyarınca, yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Bu iç yönerge şirketin yönetimini düzenler; bunun için gerekli olan görevleri, tanımlar, yerlerini gösterir, özellikle kimin kime bağlı ve bilgi sunmakla yükümlü olduğunu belirler. Yönetim kurulu, istem üzerine pay sahiplerini ve korunmaya değer menfaatlerini ikna edici bir biçimde ortaya koyan alacaklıları, bu iç yönerge hakkında, yazılı olarak bilgilendirir. Yönetim, devredilmediği takdirde, yönetim kurulunun tüm üyelerine aittir.
Söz konusu iç yönerge, şirket yönetim kurulu içinde ve dışında olan üst düzey yöneticiler arasındaki görev dağılımını göstermektedir. İç yönergeye göre görev dağılımı dikkate alınarak, hangi üst düzey yöneticilerin, SGK’nın prim ve diğer alacaklarından sorumlu olup olmadıkları belirlenecektir. Görev dağılımına göre mali konulardan ve özellikle sigorta primi ve diğer ödemelerin talimatını verme yetkisine haiz üst düzey yöneticiler, SGK’nın prim ve diğer alacaklarının haklı bir sebep olmaksızın, Kanunda belirtilen sürelerde ödenmemesinden sorumlu tutulabilecektir.
Sonuç
A- 5510 sayılı Kanunun 88’inci maddesinde, SGK’nın prim ve alacaklarının haklı bir neden olmaksızın zamanında ödenmemesinden şirketlerin hangi üst düzey yöneticilerinin sorumlu tutulacağına ilişkin, ayırt edici bir düzenleme bulunmamaktadır. Yasanın bu yönüyle tadil edilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.
B- 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 367’nci maddesinde “iç yönerge” olarak adlandırılan teşkilat şemasında yer alan görev dağılımına bakarak, anonim şirketlerin üst düzey yöneticilerinden hangilerinin, SGK’nın prim ve diğer alacaklarının zamanında ödenmemesinden sorumlu tutulacağının tespiti mümkündür.
(Lebib Yalkın Mevzuat Dergisinin Ağustos 2013 sayısında yayınlanmıştır.)