Yabancı Elçilik/Konsolosluklardan Ücret Alanlar Hangi Şartla Beyanname Verecek?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 95’inci maddesine göre, 2019 yılında ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı ile GVK’nın 16'ncı maddesinde yazılı istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri tevkifatsız ücret gelirlerini yıllık beyanname ile Mart/2020’de beyan etmeleri gerekmektedir.
Gelir Vergisi Kanununun 16’ncı maddesinde yer alan hüküm gereğince; yabancı elçilik ve konsoloslukların 15’inci maddeye girmeyen memur ve hizmetlilerinin yalnız bu işlerinden dolayı aldıkları ücretler karşılıklı olmak şartıyla gelir vergisinden istisna edilmektedir. Ancak, ülkemizde bulunan yabancı büyükelçilik ve konsolosluklarında çalışan Türk vatandaşı ve diğer ülke vatandaşlarına ödenen ücretlerin karşılıklı olarak gelir vergisinden istisna tutulabilmesi için yabancı ülkelerde bulunan Türk Büyükelçilik ve Konsolosluklarında çalışan Türk vatandaşı ve diğer ülke vatandaşı personelin ücretlerinin de gelir vergisinden istisna olması gerekmektedir.
Yabancı elçilik ve konsolosluklarda çalışanların ücretleri istisna kapsamına girmiyorsa, GVK’nın 95’inci maddesi hükmü gereğince tevkifata tabi tutulmayan bu ücret gelirleri hizmet erbabı tarafından yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Ücret istisnasının uygulamasında çalışan personelin uyruğunun önemi bulunmamaktadır. Elçilik veya konsoloslukta çalışan kişi Türk uyruklu da olsa istisna uygulanacaktır.
Bu hükümlere göre, GVK’nın 16’ncı maddesinde yer alan ücret istisnasından yararlanmanın şartları kısaca şöyledir;
- İstisna uygulamasında çalışan memur ve hizmetlilerin uyruğunun önemi yoktur (Örneğin, Almaya Konsolosluğunda güvenlik görevlisi olarak çalışan bir Türk vatandaşı veya İtalya vatandaşının aldığı ücret istisna kapsamına girmektedir),
- İstisna sadece ücret gelirleri için uygulanacaktır. Diğer gelirler için istisna uygulanmayacaktır (Rusya Federasyonu Konsolosluğunda güvenlik görevlisi olarak çalışan bir Türk vatandaşının Ankara Kızılay’da sahibi olduğu işyerini (D) Ltd. Şti’ne kiraya vermesi halinde, ücret dışındaki gelirler istisna kapsamında olmadığından, şirket kira bedelinden vergi kesintisi yaptıktan sonra kalan tutarı ödeyecektir),
- İstisna karşılıklı karşılıklı olması koşuluyla uygulanacaktır. İstisna uygulanacak elçilik veya konsolosluğun bağlı olduğu ülkenin de kendi ülkesindeki Türkiye elçilik ve konsolosluklarında çalışanların ücretlerini gelir vergisinden istisna tutması gerekmektedir.
Örnek 1: Ankara’daki (A) Konsolosluğunda çalışan Türk uyruklu Bay (X)’in, 2019 yılında 250.000 TL ücret geliri elde etmiş olduğunu varsayalım. İki ülke arasında karşılıklılık ilkesinin geçerli olmaması nedeniyle, anılan personelin elde ettiği ücret istisna kapsamında değildir. Buna göre, Türk uyruklu personel, ücretinden tevkifat yapılmadığından ve karşılıklılık esasının geçerli olmaması nedeniyle ücret gelirinin tamamını yıllık beyanname ile Mart/2020 ayında beyan edecektir.
Örnek 2: Ankara’daki (B) Konsolosluğunda çalışan Türk uyruklu Bayan (Y), 2019 yılında 150.000 TL ücret geliri elde etmiştir. İki ülke arasında karşılıklılık ilkesinin geçerli olmaması nedeniyle, anılan personelin elde ettiği ücret istisna kapsamında değildir. Buna göre, (B) Konsolosluğunda çalışan Türk uyruklu personel, ücretinden tevkifat yapılmadığından ve karşılıklılık esasının geçerli olmaması nedeniyle, ücret gelirinin tamamını yıllık beyanname ile beyan edecektir.
