Vergisini Doğru ve Zamanında Ödeyenlere İndirim
Sık sık çıkarılan vergi aflarının kamu vicdanında yarattığı yıpranmanın bir nebze olsun giderilebilmesi için vergisini doğru ve zamanında ödeyenler için ödeyecekleri vergide indirim imkânı getirilmesine ilişkin çalışmalar son aşamaya gelmiş gibi görünmektedir. Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan 09.02.2017 tarih ve 2/1585 esas numaralı Kanun teklifinde konu ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmiştir. Teklif edilen düzenleme bünyesinde bir takım haksızlıkları, dengesizlikleri ve çelişkileri içermektedir.
Düzenleme kısaca beyan edilen gelir veya kurumlar vergisinin %5 oranındaki kısmının öncelikle bu vergilerden, indirilemiyorsa bir yıl içinde beyan edilen diğer vergilerden indirimini öngörmektedir. Ancak indirim tutarı her halükarda 1 Milyon TL yi geçememektedir.
İndirimden faydalanabilmek için;
- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması,
- Yukarıda belirtilen süre içinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibariyle ikmalen, resen veya idarece yapılmış bir tarhiyatın bulunmaması (Yapılan tarhiyatın kesinleşmiş yargı kararı, uzlaşma veya düzeltme yoluyla ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şartın ihlal edilmediği kabul edilmektedir),
- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibariyle 1.000 Liranın üzerinde vergi borcunun bulunmaması
gerekmektedir.
Teklife göre her mükellef indirimden yararlanamamaktadır. Yararlanabilecek gerçek kişiler ticari kazanç, zirai kazanç ve serbest meslek kazancı elde edenler ile sınırlı tutulmaktadır. Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler dışındaki tüm kurumlar da indirimden yararlanabilmektedirler.
Bu durumda ücret geliri elde edenler, gayrimenkul sermaye iradı yani kira geliri elde edenler, kar payı ve faiz gibi menkul sermaye iradı elde edenler vergilerini zamanında ve doğru bir şekilde ödemiş olsalar dahi indirimden yararlanamamaktadırlar. Kira geliri üzerinden vergisini ödemeyip çıkarılan aflardan yararlanarak matrah artırımı kapsamında çok sınırlı bir vergi ödemekle yetinen birisine karşılık kira gelir üzerinden doğru bir şekilde ve zamanında vergisini ödeyen birisine indirimden yararlanma imkânı getirilmemesi önemli bir çelişki yaratacaktır.
Teklif ayrıca 1 milyon liralık bir üst sınır öngörmektedir. Zaten ödenecek verginin %5 ile sınırlanmışken böylesine düşük tutarlı maktu bir sınır, uygulamanın yaratacağı etkiyi de önemli ölçüde sınırlandıracaktır.
Koşullarla ilgili olarak da bir takım dengesizlikler söz konusudur. Mesela beyannamesini süresinden sonra pişmanlıkla verenler bakımından koşulun ihlal edilmiş olduğunu varsaymak pişmanlık hükmünün temel mantığı ile çelişki taşımaktadır. Ayrıca ikmalen, resen veya idarece yapılan tarhiyatların af kanunu kapsamında ödenmiş olması durumunda koşulların ihlal edildiğini kabul etmek de doğru olmayacaktır. Buna karşılık af kanunun matrah artırımı hükümlerinden yararlananların indirim hükümlerinden de yararlanabiliyor olması çelişkiyi çok daha derinleştirmektedir.
Teklifin kanunlaşma sürecinde belirttiğimiz bu hususların dikkate alınarak kamu vicdanında daha da fazla tahribata yol açmayacak bir kanuni düzenlemenin yapılacağını ümit etmekteyiz.