VergiAlgı Gençleri Gündemi “İktisadi Bakış” İle Yorumlayacak
İktisadi Bakış Ekibi
VergiAlgı gönüllü genç ekonomi gazetecileri yeni bir projeyi hayata geçirdi. İktisadi Bakış adıyla gerçekleştirilecek paneller serisinin ilk konuğu Kırklareli Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Hatime Kamilçelebi oldu.
Panelde para ve mutluluk ilişkisi ele alındı. Mutluluğun gelire göre farklılık gösterip göstermediği üzerine konuşuldu.
Panelde, otomotiv ve konuta yönelik talep davranışsal iktisat penceresinden ele alındı. Kamilçelebi “Gelecekte fiyatlar artacak ben şimdiden alayım düşüncesiyle hareket ediliyor” diye konuştu.
Dr. Mahfi Eğilmez, konuyla ilgili “Türkiye’de kur ve ona bağlı olarak enflasyon yükseldiği için insanlar “Şimdi almazsam kur yükseldiğinde fiyat artacak, enflasyon da artacak hiç alamayacağım” düşüncesiyle hareket ediyor. Faiz bir alternatif oluşturamadığı için ya konut ya otomobil alıyorlar” açıklamasında bulundu. ABD ve Avrupa’da para basıldığında enflasyon oluşmadığını belirten Eğilmez, “Bu ülkelerde enflasyon ile birlikte faiz de olmadığı için insanlar telaşa kapılmıyorlar” dedi.
Para mutluluğu arttırıyor mu?
Dr. Öğretim Üyesi Hatime Kamilçelebi konuşmasında para ve mutluluk arasında “azalarak artan” ilişkinin bulunduğunu anlattı. “Başlangıçta para mutluluğu yüksek düzeyde artırırken bir noktadan sonra daha az artırıyor.” dedi. Ekonomist Richard Easterlin’in “Temel ihtiyaçların karşılandığı noktaya kadar para mutluluğunu arttırıyor. Para ve mutluluk arasında pozitif yönlü bir ilişki var.” sözlerine yer verdi.
Para ve mutluluk arasındaki ilişkilerden bir diğerinin kıyaslama duygusu olduğuna değinen Kamilçelebi “Gelirimizi başkasının geliri ile kıyaslamaya başlayınca mutsuzluk ortaya çıkıyor.” dedi.
Kamilçelebi, yapılan deneylere değinerek yüksek gelir grubundaki bireylerin narsist olma eğilimlerinin arttığını belirtti. “Yüksek gelir grubundakilerin, düşük gelir grubundakilere kıyasla kendilerine daha fazla hak gördükleri anlaşılıyor.” diye konuştu.
“Narsisizm empati yoksunluğunu da barındırır” diyen Kamilçelebi antisosyal kişilik bozukluğunda da aynı belirtinin görüldüğünü anlattı. “Yapılan araştırmalara göre bu tarz kişilik bozuklukları aşırı rekabetçi yapıya sahip üst düzey yöneticilerde de kısmen gözleniyor.” diye konuştu.
“Gelir arttıkça yardımseverlik duygusu azalıyor”
Hatime Kamilçelebi, düşük gelir grubundaki bireyler başkalarına yardım ettiğinde daha mutlu hissederken yüksek gelir grubundaki bireylerin kendi yaptıklarından gurur duyma eğiliminde olduklarını anlattı. “Düşük gelirli bireylerin bu noktadaki temel motivasyonu, ekonomik veya sosyal anlamda bir gün tehlikede olursam bana yardım edecek bir insan bulunmalı” odaklı bir yaklaşım gibi görünüyor” açıklamasında bulundu. “Amerika’da yapılan empati deneyleri, lüks araç sahiplerinin lüks olmayan araç sahiplerine kıyasla daha az kurala uyduklarını gösteriyor.” diye ekledi.
“Gelirin empati ve şefkat duygusu üzerindeki etkisi azaltılabilir”
Kamilçelebi konuyla ilgili akademik araştırmalara değindi. “Yapılan çalışmalara baktığımızda, yüksek gelir grubunda duyguları tetikleyen ufak etkenlerin şefkat ve empati duygularını artırılabileceğini anlıyoruz.” diye konuştu.
“Yoksulluğu azaltmak mümkün görünmüyor” diyen Kamilçelebi çeşitli iyileştirmelerin yapılabileceğini belirtti. Covid-19 salgınıyla birlikte zengin ve fakir arasındaki uçurumun daha da büyüdüğünü söyledi.
2019 yılında Kenya, Hindistan, Haiti gibi gelir seviyesi düşük çeşitli ülkede yoksulluğu azaltmak adına çalışmaların yapıldığını söyleyen Kamilçelebi, yoksul ailelere ücretsiz aşı, ilaç ve mobil sağlık hizmetlerine yönelik teşvikleri anlattı.
“Başlangıçta yoksul aileler ücretsiz olmasına rağmen çocuklarına aşı yaptırmayı tercih etmiyor. Uzmanların “Çocuklarınıza aşı yaptırdığınız takdirde bir kilo mercimek vereceğiz” teşvikiyle aşılama yüzde 80 oranına ulaşıyor. Dürtme politikası ve benzeri yöntemlerin işe yaradığını görüyoruz. Toplumun yararına uygulamalar davranışsal iktisat çerçevesinde geliştirilebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
İktisadi Bakış programı önümüzdeki günlerde ekonomiye dair çeşitli konularla etkinliklerine devam edecek. Zoom ve YouTube üzerinden canlı yayınlanacak paneller hakkında bilgiye vergialgi.com adresinden erişilebilir.