Sorumlu Sıfatı İle Ödenen Vergilerde Davacı Kim Olacak?
Bilindiği üzere KDV Kanununun 9. maddesinde, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığının, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği belirtilmiştir. Buna istinaden de 26.04.2014 tarihinde yayımlanan KDV Uygulama Genel Tebliğinin 2.1. bölümünde KDV tevkifatına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesidir.
Peki söz konusu düzenlemeler uyarınca sorumlu sıfatı ile beyanda bulunanlar bu beyanlarını dava konusu yapabilirler mi?
Vergi Usul Kanununun 8. maddesinde mükellef; vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu düşen gerçek veya tüzel kişi; vergi sorumlusu ise, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişi olarak tanımlanmış ve bu Kanunun diğer maddelerinde geçen mükellef tabirinin, vergi sorumluları için de geçerli olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanunun 377. maddesinin birinci fıkrasında, mükellefler ve kendilerine vergi cezası kesilenlerin, tarh edilen vergilere ve kesilen cezalara karşı vergi mahkemesinde dava açabilecekleri öngörüldükten sonra; 378. maddesinde, vergi mahkemesinde dava açabilmek için verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması gerektiği kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinin 2. fıkrasında (2577 sayılı Kanun ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa aynı maddenin 1. fıkrasında atıf yapılan haller saklı kalmak üzere), vergi uyuşmazlıklarının çözümünde Vergi Usul Kanunu hükümlerinin uygulanması öngörüldüğünden, vergi davalarında dava açma ehliyetinin, Vergi Usul Kanunu’nun 377. maddesine göre belirlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla VUK’ un 8. ve 377. maddeleri birlikte değerlendirildiğinde 377. maddede belirtilen mükellef tabirinin sorumluları da kapsadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Keza Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 2011/390 Esas ve 2011/583 no.lu kararında; vergi sorumlularının da mükellefler gibi tarh edilen vergilere ve cezalara karşı verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması ve ihtirazi kayıtla beyan edilen matrahlar üzerinden tahakkuk etmiş olmak koşuluyla verginin beyanname üzerinden tahakkuk etmesi halinde dava açmalarının olanaklı olduğunu ifade etmiştir.