Organik Vergi Reformu Önerisi
24 Haziran’da sandık başına gideceğiz ve Cumhurbaşkanımızı ve yeni dönemde TBMM’de bizi temsil edecek milletvekillerimizi seçeceğiz.
Siyasete girmeden, bildirgelerde vergi konusunda ne yazıldığını sizin inceledik. İşte ulaştığımız sonuçlar:
- Organik değil, inorganikler: Bütünsel bir bakış açısıyla yok, parçalı, ekonomik, sosyal, kamu maliyesi ve gelir dağılımı konularını arasında bir ahenk gözetilmemiş.
- Popülist yaklaşım hâkim: Hani toplum kesimlerinden vergi alınacağını değil, kimlerden vergi alınmayacağı daha çok açıklanmış. Bu nedenle de kısa vadeli seçim vaatleri verilmiş. Orta ve uzun vadeli bir bakış açısı yer almamış.
- Vergi stratejisi (politikası) değil vergi aksiyonları belirtilmiş: Bir vergi politikası yer almadığından daha ziyade bir aksiyonlar listesi oluşturulması yoluna gidilmiş.
- Gelir vergisi ve KDV reformu yeniden vadedilmiş: 8 yıldır ülkenin gündemine getirilen, Meclis’e tasarı olarak sunulan ancak gerçekte olgun ve reformist bir yanı olmadığı için bir türlü yapılamayan Gelir ve KDV reformları toplumun önüne yeniden konulmuş.
- Vergi aflarının geleceği konusuna hiç değinilmemiş: Vergi sistemini (yasa yapımı, uygulama, denetim, literatür ve yargı) adeta felç eden vergi afları konusunda hiçbir bildirgede açık bir hüküm yer almamış.
- Vergi siyasetinde adeta sakız haline gelmiş kavramlar tekrarlanmış: Her siyasi partinin vergi konusunda dilinden düşürmediği “Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınacağı”, “Kayıt dışı ekonominin önleneceği”, “Verginin tabana yayılacağı” tüm metinlerde yer almış. Ancak on yıllardır cevabını bulamadığımız 5N1K sorularına yine bir cevap bulunamamış: Ne, Niçin, Nasıl, Nerede, Ne Zaman, Kim???
- Kanunların geriye yürümezliği ilkesi yok sayılmış: Bazı vaatlerde temel hukuk kuralları gözardı edilerek geriye yönelik bir takım düzenlemeler öngörülmüş.
- Sosyal problemlere ve yapısal ekonomik sorunlara vergi yoluyla çözümler önerilmiş: Sosyo-kültürel ya da ekonomik temeli olan sorunlara çare olarak vergi almamak, muafiyet tanımak gibi çözümler üretilmiş. Adeta köy bakkalında başı, dişi ağrıyan, ateşi yükselen herkese Gripin satılması gibi, her sosyo-ekonomik soruna “vergi” önerilmesi gibi hayatın gerçeklerine aykırı bir sonuç ortaya çıkmış.
- Yeni Ekonomi düzeninde vergilendirme metinlerde yer bulamamış: Uluslararası vergilendirme, e-ticaret, dijital ekonomi gibi yeni ekonomiye dair kavramlar vergi politikası veya vergi aksiyonu olarak siyasi parti gündemlerinde yer bulamamış.
Bu nedenle Türk Vergi Sistemini, ekonomik büyümeyi destekleyici, vergi adaletini sağlayıcı, bütçe giderlerini sağlam ve sürdürülebilir kaynaktan sağlayıcı, gelir dağılımına olumlu katkı sağlayıcı yönde organik bir vergi reformuna tabi tutmak gerekiyor.
Bu çerçevede 2023 ve sonrası Güçlü Türkiye’sini hayata geçirebilmek için önerdiğimiz Organik Vergi Reformunun ana başlıklarını şu şekilde sıralıyoruz:
Kurumlar Vergisi
- Tüm istisnaların kaldırılması
- Kurumlar vergisi oranı %10’a indirilmesi
- Muafiyetler gözden geçirilerek minimum düzeye indirilmesi
- Yabancı yatırımcıların vergilendirilmesinde vergi anlaşmalarına işlerlik kazandırılması
- Vergi güvenlik müesseselerine işlerlik kazandırılması
Gelir Vergisi
- Tüm istisnaların kaldırılması
- Kentsel rantların enflasyondan arındırılarak tamamen vergilendirilmesi
- Gelir vergisi tarifesi yeniden düzenlenerek ilk oranın %10’dan başlaması. Gelir basamaklarının arası anlamlı bir şekilde açılması.
- Emek, sermaye ve rant gelirlerinin vergilendirilme usulleri ve yaratacağı yükte yeknesaklık sağlanması
- Özgür beyan esasının temel olması ve herkesin elde ettiği gelir nedeniyle e-beyana tabi olması.
- Beyan usulü esas olurken stopaj usulünün istisnai bir durum haline gelmesi
- Geçici verginin kaldırılması
- Ücretlilerin yaptığı yaşam giderlerini indirerek elektronik vergi iadesi aldığı sisteme geçilmesi
- Tüm mükellefler için anlamlı düzeyde bir asgari geçim indirimi
- Vergi yoluyla sosyal, kültürel ve ekonomik hayata yön verme anlayışından vazgeçilmesi ve hayatın gerçeklerine uymayan vergi düzenlemelerinin kaldırılması
Katma Değer Vergisi
- Tüketim yerinde vergilendirme ilkesi gereği olanlar dışındaki tüm istisnaların kaldırılması
- KDV’de standart oranının %18’den %15’e indirilmesi, çok sınırlı sayıda sadece temel tüketime yönelik maddelerin indirimli orana (%8) tabi tutulması, %1 oranın tamamen kaldırılması
- KDV’de tahsilat esasına geçilerek tahsil edilen KDV’nin Hasılat KDV ve ödenen KDV’nin de İndirim KDV olarak dikkate alınması
- Dürüst mükellefleri cezalandıran, piyasayı adeta kilitleyen Özel Esaslar uygulamasının kaldırılması
- Mali milat ilan edilerek, bu tarihten sonra doğacak devreden KDV’nin mükelleflere iade edilmesi
Özel Tüketim Vergisi
- Enerjiden alınan ÖTV ve diğer vergilerin yeknesaklaştırılması ve tümünde vergisiz satış bedelinin %5’i ile sınırlandırılması
- Araçlarda ve beyaz eşya grubundaki ÖTV’nin kaldırılması
- ÖTV’nin ağırlıklı olarak sigara ve alkollü içeceklerden alınan vergi haline getirilmesi
Özel İletişim Vergisi
- Tüm iletişim hizmetleri üzerinden alınan Özel İletişim Vergisinin kaldırılması diğer vergi benzeri yüklerin önemli ölçüde azaltılması
- Haberleşme vergisinin kaldırılması
Vergi Usul Kanunu
- Vergi Usul Kanunu kaldırılarak yerine dünyada bir ilk olacak olan Dijital Vergi Usul Kanunu’nun getirilmesi
- Belge düzenini esas alan bir takip ve yönetim anlayışından uzaklaşılarak nakdi takip eden bir anlayışa geçilmesi
- Dijital Vergi Usul Kanununun tamamıyla mükellef haklarını esas alarak dizayn edilmesi
- Yeni Kanunda cezalandırmanın değil, öğretmenin doğruya yönlendirmenin esas alınması
- Uzlaşma müessesesinin yıllar itibariyle farklılık gösteren, otomatik indirim müessesesine dönüştürülmesi
- Anlaşmalı matbaada fatura basım uygulamasının kaldırılması, sistem üzerinden mükellefin sıfır maliyetle fatura ürettiği yapının kurulması,
- Vergi aflarının yapılamayacağının Anayasada hükme bağlanması
- Vergi incelemesi için zamanaşımının 3 yıla indirilmesi, yıl kapandıktan sonra en geç 3 yıl içinde incelemenin yapılabilmesi
- Mükellef haklarının etkin bir şekilde korunması ve uygulanması için Vergi dairesi içinde Mükellefin Avukatı biriminin kurulması
- Tıpkı iktisadi kıymetlerdeki faydalı ömre dayalı amortisman oranları gibi işletmeler için Fire ve zayiat oranlarının belirlenmesi
Diğer Vergiler
- Sözleşmeler üzerinden alınan damga vergisinin kaldırılması
- Yurt dışı çıkış harcının kaldırılması
- Belediye vergileri, harçları sadeleştirilerek çağımıza uygun bir hale getirilmesi
- Motorlu Taşıtlar Vergisinin tahakkuk ve tahsilinin belediyelere aktarılması
Gelir İdaresi
- İnsan kaynaklarının bilimsel ve insan odaklı olarak ele alınarak çalışma barışını sağlayıcı yönde yeniden dizayn edilmesi
- İş süreçlerinin uçtan uca verimlilik, kalite ve etkinlik odaklı yeniden dizayn edilmesi
- Vergi inceleme ve denetim fonksiyonun tamamıyla GİB bünyesine alınması ve inceleme sonuçları ile ilgili maksimum şeffaflık sağlanması
- Tahsilat fonksiyonun, alacağını takip eden, cebren de olsa tahsil eden ve sonuçlarını maksimum düzeyde raporlayan hesap verebilir bir yapıya kavuşturulması
- Mevcut vergi alacağı stokunun analiz edilerek tahsil kabiliyeti olmayan alacakların şüpheli alacak olarak sınıflandırılması, tahsil kabiliyeti olan alacakların hemen tahsil edilmesi
- Merkez yapılanmasının sektörel olarak şekillendirilmesi