Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Bülent TAŞNazmi KARYAĞDI
Bülent TAŞ/ Nazmi KARYAĞDI
2401OKUNMA

Ön Ödemeli Mobil Telefon Aboneleri İnternet İçin Neden Daha Fazla Vergi Ödüyorlar?

ÖZET
Cep telefonu abonelği iki türlü olabilmektedir. Birisi ön ödemeli hat aboneliği diğeri ise faturalı abonelik. Her iki abonelik türünde de verilen ses, sms ve internet hizmeti Özel İletişim Vergisine tabi tutulmaktadır. Bu hizmetlerden ses ve sms hizmeti %25 oranında vergiye tabiyken internet hizmeti %5 oranında vergiye tabi tutulmaktadır. Kanun, ön ödemeli veya faturalı abonelik ayrımı gözetmeksizin tüm internet hizmetleri için %5 oranını öngörmüşken, beş yıldan fazla bir süredir bu oran ön ödemeli hat aboneleri için uygulanmamakta, bu abonelerin almış oldukları mobil internet hizmeti %25 oran üzerinden vergilendirilmektedir. Ön ödemeli hatlarda önceden yükleme yapılıp kullanım sonradan olduğu için indirilmiş %5 oranı yükleme anında uygulanamamakla beraber normalde kullanıma göre iade sürecinin işletilmesi gerekmektedir. Ancak Maliye Bakanlığı’nın bu konuda düzenleme yapması geçiktiği için iade edilmesi gereken tutarlar gittikçe artmakta ve hem Hazine, hem operatörler hem de tüketiciler bakımından katlanılamaz noktalara ulaşmaktadır.  

Bilindiği üzere haberleşme hizmetleri Türkiye’de KDV nin yanı sıra diğer bir dolaylı vergiye daha tabi tutulmaktadır. 1999 depreminden sonra geçici bir süre için sadece cep telefonu ile haberleşme hizmetleri için uygulanan Özel İletişim vergisi daha sonra kalıcı hale getirilerek kapsamı da genişletilmiştir.

Bu kapsamda özel iletişim vergisine tabi tutulan mobil haberleşme hizmetlerinin tamamı ayrım gözetilmeksizin %25 oranında vergiye tabi tutulmuş ancak 1 Mart 2009 tarihinde yürürlüğe giren 5838 sayılı kanun ile kablolu,  kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmeti için oran % 5 e indirilmiş, hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi halinde, her hizmetin tabi olduğu oran üzerinden vergilendirileceği net bir şekilde ifade edilmiştir.  Sözkonusu düzenleme ile ilgili olarak kanun tasarısının gerekçesinde;

  • 11/7/2006 tarihli ve 2006/38 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararıyla onaylanan Bilgi Toplumu Stratejisi eki (2006-2010) Eylem Planında yer alan "105-Veri ve internet hizmetlerinde vergi indirimi" eyleminin gerçekleştirilmesini temin etmek amacıyla maddenin (b) bendiyle 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun "Özel iletişim vergisi" başlıklı 39 uncu maddesinde gerekli değişiklik yapıldığı,
  • Söz konusu değişiklikle, anılan Eylem Planında belirtilen vergi indirimini sağlamak üzere kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmetine ilişkin özel iletişim vergisi oranı % 15 'ten % 5' e indirilmekte ve Bakanlar Kuruluna bu oranı sıfıra kadar indirme yetkisi verilmektedir. Ayrıca maddede, vergi oranı düşürülen telekomünikasyon hizmetleri dolayısıyla oluşabilecek vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesi amacıyla vergiye tabi hizmetlerin birlikte veya bağlantılı olarak verilmesi durumlarında her bir hizmetin tabi olduğu vergi oranı üzerinden vergilendirilmesine yönelik düzenleme yapıldığı

ifade edilmektedir.

1 Mart 2009 da yürülüğe giren oran indirimi sabit internet aboneleri ile faturalı mobil aboneleri için önemli bir indirim sağlarken ön ödemeli mobil abonelerinin bu indirimden yararlanabilmesi mümkün olamamıştır. İndirilmiş oran bir takım teknik sıkıntılar nedeniyle ön ödemeli hat abonelerinin internet hizmet alımları için uygulanamamıştır.Konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığınca yayımlanan 5 numaralı Özel İletişim Vergisi Tebliğinde;

Ön ödemeli hat aboneleri için çıkarılan hazır kartlarla internet erişim hizmetleri ile birlikte diğer haberleşme hizmetleri de verilebildiği,

Kullanıcıya sunulan hazır kartların;

a) internet erişim hizmeti ve diğer haberleşme hizmetleri için birlikte kullanılabilmesi halinde kart bedeli üzerinden % 25,

b) münhasıran internet erişim hizmeti amacıyla kullanılabilir olması, başka bir ifadeyle konuşma, kısa mesaj vb. diğer hizmetler için kullanılmaya imkan vermemesi halinde kart bedeli üzerinden % 5,
oranında ÖİV hesaplanacağı ifade edilmiştir.

Ayrıca Tebliğ’de 5838 sayılı Kanunla 6802 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinde yapılan ve internet servis sağlayıcılığı hizmetlerindeki ÖİV oranını % 5 olarak belirleyen değişikliğin 1/3/2009 tarihinde yürürlüğe girdiği, bu tarihten sonra teslim edilen ve münhasıran internet erişimine imkan veren ön ödemeli kartlarda ÖİV oranı % 5 olarak uygulanabileceği,  1/3/2009 tarihinden önce teslim edilmiş bulunan ön ödemeli kartlar nedeniyle herhangi bir iade işlemi yapılmayacağı belirtilmiştir.

Bakanlık Tebliği özü itibariyle ön ödemeli hatlarda ön ödemeli kart bedeli veya yüklemelerin internet hizmetleri ile birlikte diğer haberleşme hizmetleri için kullanılabimesi halinde vergi oranının %25 olduğunu, kart bedeli veya yüklemenın münhasıran internet hizmetinde kullanılmaya imkan vermesi halinde %5 oranında vergiye tabi olduğu ifade edilmektedir. Bu tebliğ düzenlemesi Kanunun “hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi halinde, her hizmetin tabi olduğu oran üzerinden vergilendirileceği” yönündeki net düzenlemesine aykırı bir düzenleme olmuştur.

Bakanlığın bu tebliği düzenlemesi ile birlikte aynı kanun hükümlerine tabi bulunan faturalı mobil abonelerle ön ödemeli mobil aboneler arasında önemli bir vergi uygulama farklılığı yaratılmıştır.  Mobil internet kullanımın ilk zamanlar çok yaygın olmaması nedeniyle bu önemli bir sorun yaratmamış olmakla beraber mobil internet kullanımında görülen önemli artış bu farklılığın katlanılamaz boyutlara ulaşmasına neden olmuştur.

Bu çerçevede uygulama farklılığının yarattığı rahatsızlık konunun Kanun düzenlemesi ile çözüme bağlanması yönünde adımlar atılmasına neden olmuş ve 6518 sayılı Kanun ile ön ödemeli hatlara yapılan yüklemelerin farklı oranlara tabi hizmetlerde kullanılması hâlinde fazla tahsil edilen vergiyi kullanıcıya ödenmesi koşuluyla mükellefe iade ettirmeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Bu düzenleme de 1 Mart 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Aslında Maliye Bakanlığı tüm vergi kanunlarında olduğu gibi özel iletişim vergisi kanununun uygulanması bakımından yetkiye sahip bulunmaktadır. İndirilmiş bir vergi oranı uygulanabiliyorsa otomatik  olarak uygulanır Eğer uygulanamıyorsa standart oran üzerinden vergi mükellef tarafından hesaplanıp ödenir. Maliye Bakanlığı konuyu inceleyerek fazladan ödenen vergiyi iade eder. Buna Bakanlığın yetkisi vardır. Aradan beş yıl geçtikten sonra bir kanun çıkararak Maliye Bakanlığını yetkilendirmek gereksiz olduğu kadar sonuç da doğurmamıştır.

Kanun çıktıktan sonra konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı bir tebliğ taslağı hazırlayarak internet sitesine koymuş ancak aradan geçen birbuçuk yıla rağmen sözkonusu taslak nihai hale getirilerek yayınlanmamıştır.

Tebliğ taslağında abonelere iadenin önce mobil operatörlerce yapılacağı sonra Bakanlığın inceleyerek yapılan iade turalarını operatörlere aktaracağı, bu incelemenin sadece Bakanlık inceleme elemanlarınca yapılacağı, Yeminli Mali Müşavir Raporlarının iade için geçerli olmayacağı ifade edilmektedir. Bu yaklaşım operatörleri önemli bir yük ile karşı karşıya bırakmaktadır.

Ön ödemeli mobil genişbant abone sayısı 16 milyona ulaşmıştır. operatörlerin bu kadar fazla sayıda aboneye %20 vergi farkını iade etme süreci oldukça sıkıntılar yaratmaya müsaittir. Abonelere iadeyi yaptıktan sonra bunu yapılacak bir inceleme sonucu hazineden alabilmeleri operatörleri önemli bir finansman yükü ve inceleme sonucuna göre iadeyi alamama riski ile karşı karşıya bırakacaktır.

Ayrıca yapılacak iadenin hangi dönemi kapsayacağı da Tebliğ taslağında netleştirilmemiştir. Normalde iade sürecinin vergi oranının indirildiği 2009 yılından itibaren başlatmak gerekir. Ancak iade döneminin son kanun değişikliğinden itibaren yani 1 Mart 2014 ten itibaren olacağı Bakanlık tarafından iddia edilebilir.

Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu’nun pazar verileri esas alınarak yapılması gereken iade tutarları aşağıdaki tabloda tahminen kabaca hesaplanmıştır.

 201420132012201120102009
Mobil Gelir20.430.000.00018.700.000.00017.120.000.00014.980.000.00013.840.000.00013.020.000.000
Data Gelir Oranı24,95%19,03%14,06%7,31%4,36%2,34%
Mobil Data Geliri5.097.285.0003.558.610.0002.407.072.0001.095.038.000603.424.000304.668.000
Ön Ödemeli Abone Oranı54,00%59,00%62,00%64,70%69,10%74,70%
Faturalı Abone Oranı46,00%41,00%38,00%35,30%30,90%25,30%
Ön Ödemeli ARPU12121311,611,311,3
Faturalı ARPU37353736,53737
Ön Ödemeli Gelir Oranı27,57%33,04%36,44%36,81%40,58%47,42%
Ön Ödenmeli Data Geliri1.405.549.2261.175.686.365877.079.580403.070.138244.875.119144.462.342
Vergi Farkı (İade)281.109.845235.137.273175.415.91680.614.02848.975.02428.892.468

 

İade dönemi Mart 2014 ten itibaren başlatılırsa yapılması gereken iade tutarı 280 Milyon TL olmaktadır. Bu aynı zamanda bundan sonra her yıl ön ödemeli abonelere 300 milyon TL iade yapılması anlamına gelmektedir. Böylesi tutarların operatörlerce nakit olarak önce aboneye iade edilip sonra devletten alınmaya çalışılması operatörleri önemli bir finansman yükü ve riski ile karşı karşıya bırakacaktır.

Bu rakamlar operatörler bakımından olduğu gibi Hazine bakımından da önemli rakamlardır. Böylesi iadelerin bir sürece bağlanması ve güven altına alınarak iadelerin gerçekleştirilmesi kamu yararının korunabilmesi bakımından önemlidir.

Bu bakımdan ön ödemeli aboneliklerde internet hizmetleri için indirilmiş oranın uygulanabilmesi için Maliye Bakanlığının bir an önce süreci detaylı bir şekilde oluşturarak hayata geçirmesi gerekmektedir. Burada sorun sadece iadelerin nasıl yapılacağı ile sınırlı değildir. Sorun önemli ölçüde vergi hesaplama sistematiğinin netleştirilmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. Bunun için ön ödemeli abonelere hizmet sunum sürecinin bir bütün olarak ele alınması, dağıtıcılar ve bayilerin sitem içindeki rollerinin belirginleştirilmesi, ayrıca bu süreçte özel iletişim vergisi hesaplama sistematiğinin ve belge akış düzenin netleştirilmesi gerekmektedir. Zaman geçtikçe iade rakamları hem operatörler hem de Hazine için katlanılamaz büyüklülere ulaşmaktadır.

Ancak tüm bunlar nihayetinde en fazla tüketiciyi etkilemektedir.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor