Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Özkan AYKAR
Özkan AYKAR
92604OKUNMA

Nihai Tüketiciye Düzenlenecek Fatura İçin T.C. Kimlik Numarası Kullanmak Zorunlu mu?

Nihai tüketicilerin, Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) kimlik numaralarını, vergi kimlik numarası olarak kullanmaları veya nihai tüketiciye yapılan satışlar için tanzim edilen faturalarda T.C. Kimlik Numarasının bulunup bulunmayacağı hususu, mükellefler tarafından sıkça sorulan sorular ve tereddüt edilen konular arasında yer almaktadır.

Alışveriş yaparken fatura düzenlenebilmesi için, bazı müşterilerin T.C. kimlik numaralarını vermekten çekinmeleri, fatura düzenlemeyi zorlaştırmaktadır. Bu durum sonucunda; girilmeyen bilgi nedeniyle bilgisayar programları fatura düzenleyemez hale geldiğinden faturalar elle kesilmektedir.

Fatura düzenleyebilmek için mükellefler, bazen gerçek T.C kimlik numarası yerine 11 haneli başka rakamlar (00000000000 gibi) yazmak suretiyle uygulamaya pratik çözümler getirmektedir.

Bu yazımızda, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesi uyarınca fatura düzenlemek zorunda olanların, nihai tüketiciye yaptıkları satışlar için tanzim edecekleri faturalarda T.C. Kimlik numarası bilgisine verilmesinin zorunlu olup olmadığı yönünde birtakım açıklamalara yer

verilecektir.

Nihai tüketiciye düzenlenecek faturalarda T.C. Kimlik Numarası bulunup bulunmayacağı

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde “Fatura; satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Anılan Kanunun “Faturanın şekli” başlıklı 230 uncu maddesine göre faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

“1. Faturanın düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası;

2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;

3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası; 4. Malın veya işin nev'i, miktarı, fiyatı ve tutarı;

5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.

Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.

Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)

hükümlerine yer verilmiştir.

213 sayılı VUK’un “Fatura kullanma mecburiyeti” başlıklı 232 nci maddesinde ise;

“Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 (1000 TL) lirayı geçmesi veya bedeli 50.000.000 (1000 TL) liradan az olsa dahi istemleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.1

şeklinde yasal düzenlemeler bulunmaktadır.

Dolayısıyla VUK’un 229 uncu maddesi uyarınca fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumlu tutmuştur.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrasında "Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası verilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye ve vergi numarasının kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerle ilgili kayıtlarda ve düzenlenecek belgelerde kullanılması mecburiyetini getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir." hükmü bulunmaktadır.

Ancak, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun2 47 nci maddesinde;

"(1) Kişiler adına düzenlenecek olan her türlü form, beyanname, kimlik kartı, vergi kimlik kartı, sürücü belgesi, pasaport gibi bütün tanıtıcı belgelerde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına yer verilir.

(2) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin her türlü işlem ve kayıtlarında esas alınır..."

hükmüne yer verilmiştir.

Söz konusu hükümler çerçevesinde; Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarını vergi kimlik numarası olarak kullanılmaktadırlar.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrasının verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 3 Sıra Numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğinin3 “1.1 Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olan Kişiler” başlıklı bölümünde, " Vergi kimlik numarası almış olan Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının eşleştirilmesi sonucunda, vergi dairesi kayıtlarında Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaralı onbir haneli rakamdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına dönüştürülmüş olup, 01.07.2006 tarihinden itibaren vergi dairelerince fiilen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılmaya başlanılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının kullanılmaya başlanıldığını tarihten itibaren belgelerde vergi kimlik numarası satırına onbir haneli Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası yazılacaktır. "

açıklamalarına yer verilmiştir.

Ancak nihai tüketiciye yapılan satışlar için tanzim edilen faturalarda T.C. Kimlik Numarası'nın bulunup bulunmayacağı Hakkında İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)’nün 08/06/2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-672 sayılı özelgesinde;

“…şirketinizin anılan Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılanlara fatura düzenlemesi halinde, bu belgelerde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilmesi zorunludur. Ancak, bu belgelerin mezkur fıkrada sayılmayanlara, örneğin nihai tüketicilere düzenlenmesi halinde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır.”

şeklindedir.

Ancak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 257’nci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, 350 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle4, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiş, 362 ve 381 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleriyle de56 bu yükümlülüğe ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Daha sonra 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle7; 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerinde yerine getirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile bildirim hadleri belirlenmiştir.

396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin“Bildirime Konu Alış/Satışlar ve Hadler” başlıklı (1.2) bölümünde;

1.2.1. Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir.

1.2.2. Mükelleflerin 2010 yılı ve müteakip yılların aylık dönemlerine ilişkin mal ve/veya hizmet alışları ile mal ve/veya hizmet satışlarına uygulanacak had 5.000 TL olarak yeniden belirlenmiştir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet alışları, “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; bir kişi veya kuruma katma değer vergisi hariç 5.000 TL ve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışları ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)”nun Tablo II alanında bildirilecektir.



Belirlenen hadlerin altında kalan alış ve satış bedellerinin bildirildiği, “Diğer Mal ve Hizmet Bedeli Toplamı” (Tablo III) bölümü Ba-Bs bildirim formlarından çıkartılmıştır.”

düzenlemelerine yer verilmiştir.

Ayıca Bildirim formlarının belirlenen süreler içinde verilmemesi, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunulması halinde; mükellefler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi hükmü uyarınca cezai işlem uygulanmaktadır.

Nihai tüketicilere yapılan ve belirlenen haddi aşan satışların Bs bildirim formuna dahil edilip edilmeyeceği hakkında Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)’nün 11/08/2010 tarihli ve B.07.1.GİB.4.06.18.02-32Mük257-7992-537 sayılı özelgesinde;

“…nihai tüketicilere yapılan mal ve hizmet satışlarının KDV hariç 5.000-TL ve üzerinde olması halinde 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar doğrultusunda nihai tüketicinin T.C. Kimlik Numarası belirtilerek Bs bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.”

şeklinde açıklamalar bulunmaktadır.

Dolayısıyla, nihai tüketiciye düzenlenecek faturada Ba/Bs limitlerinin ve ilgili düzenlemelerin dikkate alınması gerekmektedir.

Sonuç

213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca fatura düzenlemek zorunda olanların, T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verip/vermeyeceği hususu yasal mevzuat açısından bir bütün olarak değerlendirildiğinde;

- Fatura düzenlemesi halinde, bu belgelerde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilmesi zorunludur. Ancak, bu belgelerin 213 sayılı VUK’un “Fatura kullanma mecburiyeti” başlıklı 232 nci maddesinde fıkrada sayılmayanlara, örneğin nihai tüketicilere düzenlenmesi halinde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır.

- Nihai tüketicilere yapılan mal ve hizmet satışlarının KDV hariç 5.000-TL ve üzerinde olması halinde 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar doğrultusunda nihai tüketicinin T.C. Kimlik Numarası belirtilerek Bs bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.

Kaynaklar

- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu

- 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

- 3 Sıra Numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği

- İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)’nün 08/06/2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-672 sayılı özelgesi

- Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)’nün 11/08/2010 tarihli ve B.07.1.GİB.4.06.18.02-32Mük257-7992-537 sayılı özelgesi

1 29/12/2017 tarihli ve 30285 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Maliye Bakanlığının (Gelir İdaresi Başkanlığı) 490 Sıra No.’lu Tebliği ile 1/1/2018 tarihinden geçerli olmak üzere tespit edilen miktarlar metne parantez içinde siyah punto ile işlenmiştir.

2 29/4/2006 tarih ve 26153 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.

3 29/8/2006 tarihli ve 26274 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.

4 21/7/2005 tarih ve 25882 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

5 17/8/2006 tarih ve 26262 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

6 6/2/2008 tarih ve 26779 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

7 4/2/2010 tarih ve 27483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Yorumlar

  • C
    Can Deniz
    Çok güzell yazı teşekkür ederiz :)
  • Y
    Yüksel Gnş
    Çok güzel, açıklayıcı yazı olmuş. Bilgilendirme için teşekkürler.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor