İnternet Üzerinden Satışlarda Mükellefiyet
Ülkemizde elektronik ticaret gittikçe yaygınlaşan bir pazar olmaya başladı. Yükselen işyeri kiraları, müşteri potansiyelinin sınırlı olması ve müşterinin artık dışarıda mağazaları gezmektense internet ortamından dilediği mağazayı gözden geçirebilme imkânına sahip olması gibi faktörlerden dolayı fiziksel mağazalar yerine sanal mağazalar daha fazla tercih edilmeye başladı.
We Are Social ve Hootsuite tarafından yayınlanan “Digital in 2018 Global Overview” raporundaki verilere göre Dünyadaki internet kullanım sürelerinde ülkemizin bulunduğu konum oldukça yüksek. Ülkemiz nüfusunun %67’si aktif olarak internet kullanmakta bu geçen yıla göre %13’lük bir artış sergilemiş olduğunu görmekteyiz. Yine ülkemizde internet kullanıcılarının günlerinin 7 saat 9 dakikalık bir süreyi internette geçirdikleri ve bu aktif kullanıcıların %43’ünün bu sanal ortamdan alışveriş yapmakta olduğu belirtilmiştir. Dünya nüfusunun ise beşte birinden fazlasının 30 günde bir alışveriş yaptığı tespit edilmiştir.
Bu durumda ticaretle uğraşanlar için sanal pazarlara yönelmek kaçınılmaz olmaktadır. Elektronik ortamdaki ticaret, şahsa münhasır bir web sitesi üzerinden, aracı web siteleri üzerinden ya da mobil uygulamalar üzerindeki kişisel hesaplar üzerinden yapılmaktadır. Gittikçe ilgi odağı olan bu pazarda vergilendirme ile ilgili soru işaretleri oluşmaya başladığını düşünmekteyim.
Peki, bu sanal ortamdaki ticaretin vergilendirilmesi süreci nasıl gerçekleşiyor neler yapmalıyız?
Sanal ortamlar üzerinden ürün (menkul mal) satışı gerçekleştirilmesi durumunda vergi mükellefi olma ihtimaliniz gün yüzüne çıkar. Nasıl ki fiziki mağaza işletenler (bunlar gerçek veya tüzel kişi olabilmekte) yaptıkları ticaret dolayısıyla gelir/kurumlar vergisi, gelir/kurum geçici vergi ve KDV mükellefi (duruma göre Gelir/Kurum Stopaj Vergisi) oluyorlar ise sanal ortamda ticaret yapan erbabın da e-ticaretinde aynı sorumluluklarla mükellef olması kaçınılmazdır.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesinde ticari kazanç “ Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.” şeklinde tanımlanmıştır. Ticari faaliyetin özellikleri ise;
- Emek-Sermaye Özelliği
- Devamlılık Özelliği
- Organizasyon Özelliği
- Hacim Özelliği
- Kazanç Elde Etme Özelliği
şeklindedir.
Bahsi geçen özelliklere göre sanal ortamda yapılan bir ticaretin belli bir organizasyon içerisinde sanal mağaza açılarak, kâr elde etme amacı güdülerek ve devamlı yapılmak suretiyle tesis edilmesi gibi özellikler taşıyorsa G.V.K.’na göre ticari kazanç kapsamına girdiğini düşünmeliyiz. Buradaki en önemli husus devamlılık özelliğidir. Devamlılık kasıt ve niyeti dışında elde edilen kazanç G.V.K.’nın 82. maddesi kapsamında Arızi Kazanç olarak vergilendirilecektir. Arızi kazançların vergilendirilme sınırı ise 2018 yılı için 27.000-TL olmuştur.(bkz: G.V.K. 302 nolu G.T.)
Yaptığımız faaliyet ticari kazanç ise vergilendirme nasıl olacak ve ne gibi yükümlülüklerimiz var?
Öncelikle bir mükellefiyetiniz yok ise vergi kanunlarına göre vergi dairesine kayıt yaptırmanız gerekmektedir. Bunu ikamet adresinizin bulunduğu yer vergi dairesine giderek ya da interaktif vergi dairesinde( ivd.gib.gov.tr ) işe başlama dilekçesi oluşturarak gerçekleştirebilirsiniz.
Sonrasında vergi kanunlarına göre sizin için belirlenen usulde defter tutmak ve tüm ticari hareketlerinizi vergi kanunlarına uygun olarak bu defterlere kayıt etmek zorundasınız.
Sıra geldi satış işleminde düzenlenmesi gereken belgelere;
Vergi Usul Kanunu’na göre üçüncü kişiler ile yaptığınız işlemlerin belgelendirilmesi zorunludur. İlgili Kanuna göre düzenlenmesi ve alınması gereken belgeler Fatura, Sevk İrsaliyesi ve Fatura yerine geçen vesikalardır (Gider Pusulası, Perakende Satış Fişi ve Yazar Kasa Fişi Gibi). Mesafeli satışlar için birden fazla belge düzenlemek yerine İrsaliyeli Fatura düzenlenebilmektedir. Düzenlenen İrsaliyeli Faturanın gönderilen emtia yanında bulunması gerekmektedir. Eğer E-Fatura düzenleniyor ise emtia yanında bulunan E-Fatura nüshasının üstüne “irsaliye yerine geçer” ifadesi yazılıp, yetkili ya da satıcı tarafından imzalanması gerekmektedir.
Elde etmiş olduğunuz kazançlarınızı ve giderlerinizi, mükellefiyetinizin statüsüne göre belli periyodlar halinde bir mali müşavir tarafından defterinize kayıt ettirmeli ve vergi dairenize beyan etmelisiniz.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-ticaret konusunda kapsamlı çalışmaları bulunmakta olup, internet üzerinden gerçekleşen para akışının tüm kayıtlarına kolaylıkla ulaşabileceği gözden kaçmamalıdır. Yine vergilendirme ile ilgili daha detaylı bilgi almak için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bir hizmeti olan 444 0 189 Vergi İletişim Merkezine ulaşabilirsiniz.
Unutmayın; Vergilendirilmiş Kazanç Kutsaldır!