Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Özkan AYKAR
Özkan AYKAR
3845OKUNMA

E- İrsaliye Uygulaması ve Uygulamaya Geçiş Süreci

Bilindiği üzere, 17/12/2017 tarihli ve 30273 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 487 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde elektronik belge biçiminde oluşturulmuş sevk irsaliyesine yönelik açıklamalara yer verilmiştir.

Elektronik irsaliye (e-irsaliye); kağıt ortamdaki “sevk irsaliyesi” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahip olup, herhangi bir malın fiili sevki için elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerine başarılı olarak iletilmesiyle yeterliliği kabul edilen bir belgedir.

Bu yazımızda, e-irsaliye kullanılması amacıyla getirilen uygulamanın nasıl olduğu ve e-Fatura kullanan mükelleflerin, söz konusu uygulamaya ne zaman geçecekleri hakkında birtakım bilgilere yer verilmektedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun “Faturanın şekli” başlıklı 230/5. maddesinde;

5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.

Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.

Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)”

şeklinde hükümler bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde, Maliye Bakanlığının, tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması veya bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, bu şekilde tutulacak defter ve kayıtların kopyalarının Maliye Bakanlığında veya muhafaza etmekle görevlendireceği kurumlarda saklanması zorunluluğu getirmeye, bu konuda uygulama usul ve esaslarını belirlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.

213 sayılı VUK’un Maliye Bakanlığına tanıdığı yetkilere istinaden, yaygın olarak kullanılan belgelerden biri olan faturanın elektronik belge olarak düzenlenmesi, elektronik ortamda iletilmesi, muhafaza ve ibraz edilmesine ilişkin usul ve esaslar; 397, 416, 421, 424 ve 433 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile 58 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde açıklanmıştır.

Yaygın olarak kullanılan belgeler arasında yer alan “sevk irsaliyesi”, “müstahsil makbuzu” ve “serbest meslek makbuzu” belgelerinin kağıt belge yerine, elektronik ortamda; elektronik belge olarak düzenlenmesi, iletilmesi ile muhafaza ve ibraz edilebilmesine ilişkin açıklamalar ise, 487 sıra no.lu VUK Genel Tebliğinde yapılmıştır.

487 sıra no.lu VUK Genel Tebliğine göre; elektronik belge biçiminde oluşturulmuş sevk irsaliyesine elektronik irsaliye (e-irsaliye) denir. E-irsaliye belgesi, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt ortamdaki “sevk irsaliyesi” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.

E-irsaliye uygulaması, zorunlu bir uygulama değildir. Ancak anılan genel tebliğe göre söz konusu uygulamadan;

- e-Fatura Uygulamasından yararlanma iznine sahip olan,

- e-İrsaliye düzenleyebilme ve iletebilme konusunda gerekli hazırlıklarını tamamlamış olan ve

- e-İrsaliye Uygulamasına dahil olmak için gerekli başvuruyu yapan,

mükelleflerin, istemeleri halinde 1/1/2018 tarihinden itibaren faydalanabileceği belirtilmiştir.

E-İrsaliyenin malın fiili sevkinden önce (alıcısının henüz belli olmadığı ve malın fiili sevki sırasında muhtelif müşteriler adına kağıt ortamda irsaliye düzenlenmesi ve malın asıl muhatabına teslimi sırasında düzenlenecek e-İrsaliyeler hariç olmak üzere) düzenlenmesi ve Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerine başarılı olarak iletilmesi malın fiili sevki için yeterli olup, bununla birlikte düzenlenen e-İrsaliyenin Gelir İdaresi Başkanlığı sistemleri üzerinden alıcısına başarılı bir şekilde iletilmesi esasına dayanır.

Malın fiili sevki sırasında araç içinde e-İrsaliyenin bir örnek kağıt çıktısının bulundurulması ya da elektronik olarak görüntülenmesinin sağlanması zorunlu olup, söz konusu kağıt çıktı üzerinde ıslak imza ya da kaşe bulunması zorunlu değildir. Söz konusu kağıt çıktının, alıcıya verilmesi zorunlu olmadığı gibi malların alıcıya tesliminden sonra muhafaza veya ibraz edilme zorunluluğu da bulunmamaktadır.

Sevki yapılacak mala ilişkin olarak e-İrsaliyenin düzenlenmesinden önce e-Fatura düzenlenmiş olması halinde, e-İrsaliye üzerinde e-Faturanın tarih ve belge numarasına da yer verilmesi zorunludur.

Düzenlenecek e-İrsaliyelerde, Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine imkan vermek üzere; karekoda veya barkoda belge üzerinde yer verilmesi zorunludur.

Söz konusu uygulama ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının elektronik belge uygulamalarının yaygınlaştırılması stratejisi çerçevesinde; 487 ve 433 sıra no.lu VUK Genel Tebliğlerinde güncelleme yapılmak üzere 6/4/2018 tarihinde VUK Genel Tebliğ taslakları hazırlamış ve gib.gov.tr internet sitesinde taslak olarak yayınlamıştır.

487 sıra no.lu VUK Genel Tebliğinde değişiklik öngören Genel Tebliğ taslağında yapılan açıklamalara göre; e-fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılara 1.1.2019 tarihinden itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilmektedir.

433 sıra no.lu VUK Genel Tebliği taslağında ise; hali hazırda e-Fatura uygulamasına kayıtlı bulunan mükelleflerin, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, internet reklamcılığı hizmet aracıları ile internet ortamında ilan yayınlayan mükelleflerin, brüt satış hasılatı 5 milyon TL ve üzeri olan tüm şirketlerin 1.1.2019 tarihine kadar e-Arşiv uygulamasına geçmeleri zorunlu hâle getirilmektedir. Aynı günde aynı kişi veya kurumlara düzenlenen, toplam tutarı 50 bin TL ve üzerinde olan faturaların da e-Arşiv Fatura olarak düzenleneceğine dair bilgilere yer verilmiştir.

Dolayısıyla, e-fatura uygulamasına kayıtlı mevcut kullanıcılar ile e-Arşiv Fatura uygulamasına geçmeleri zorunlu olacak mükelleflerin 1.1.2019 tarihinden itibaren e-İrsaliye uygulamasını kullanmaları da zorunlu hale gelmektedir.

 

Sonuç

Gelir İdaresi Başkanlığının elektronik belge uygulamalarının yaygınlaştırılması stratejisi doğrultusunda, e-İrsaliye uygulamasına yönelik 17/12/2017 tarihli ve 30273 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 487 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre; e-irsaliye uygulamasına geçmenin zorunlu olmadığı, ancak e-Fatura uygulamasından yararlanma iznine sahip olan, e-İrsaliye düzenleyebilme/iletebilme konusunda gerekli hazırlıklarını tamamlamış ve gerekli başvuruyu yapan mükelleflerin, istemeleri halinde 1/1/2018 tarihinden itibaren söz konusu uygulamadan faydalanabilecekleri belirtilmiştir.

Diğer taraftan 487 ve 433 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Genel Tebliğ taslaklarındaki açıklamalara göre; e-fatura uygulamasını kullanan mevcut kayıtlı kullanıcılar ile e-Arşiv Fatura uygulamasına geçmeleri zorunlu hâle getirilecek mükelleflerin, 1.1.2019 tarihinden itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçişi zorunluluk kapsamına alınmaktadır.

Bu itibarla, öngörülen zorunluluk getirilmesi halinde 213 sayılı Vergi Usul Kanununda bulunan cezai müeyyidelerle karşılaşmak adına, söz konusu mükelleflerin e-İrsaliye uygulamasına belirtilen sürede geçmeleri ve sevk irsaliyelerini e-İrsaliye olarak düzenlemeleri faydalarına olacaktır.

- 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
- 397, 416, 421, 424, 433 ve 487 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri
- 433 ve 487 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerde Değişiklik Yapan Genel Tebliğ taslakları http://www.gib.gov.tr/, (Erişim: 6/4/2018)

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor