Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

İmdat TÜRKAY
İmdat TÜRKAY
24365OKUNMA

Apartman Yönetici ve Denetçilerine Ödenen Ücret Vergiye Tabi mi?

Şehir hayatında apartman veya sitelerde ikamet etmenin bir gereği olarak zaman zaman kat maliki olarak veya kiracı olarak oturulan bu yerlerde yönetici veya denetçi olarak görev yapılması söz konusu olabilmektedir.

634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat malikleri ve kiracılar da yönetici ve denetçi olabilmektedir. Günümüzde, apartmanlarda ve sitelerde yaşayıp da apartman yöneticiliği veya denetçiliği görevi yapmayan kişi çok az gibidir. Zira birçok apartmanda yöneticilik istenmeyen bir görev olduğu için, dönüşümlü olarak tüm apartman sakinleri tarafından sırasıyla yapılmaktadır.

Apartman yönetici ve yardımcıları ile denetçilerine ödenen ücretin gelir vergisinden istisna edilip edilmeyeceği, bu kişilerin kat malikleri arasından olup olmadığına göre belirlenmektedir.

Dışarıdan atanan apartman yöneticilerine ödenen ücretin vergiye tabi olması durumunda ise apartman yönetiminin ücret bordrosu düzenleyip düzenlemeyeceği, yapılan ücret ödemelerden tevkifat yapılması durumunda muhtasar beyanname verme gibi vergi kanunları açısından bazı vergisel yükümlülük de söz konusu olabilmektedir.

Ayrıca, vergiden istisna edilen kapıcı ve bahçıvanlara yapılan ücret ödemesi dışında, istisna kapsamında olmayan elektrikçi, sıhhi tesisatçı ve güvenlik görevlisine yapılan ücret ödemelerinde de tevkifat yapılması söz konusu olabilmektedir. Şimdi konuya ilişkin mevcut yasal düzenlemelere bir bakalım.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesinde yapılan tanımlamaya göre ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

Aynı maddenin üçüncü fıkrasının 4’üncü bendinde ise; yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.

GVK’nın "vergi tevkifatı" başlıklı 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan hükme göre; kamu idare ve müessesleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme esasına göre tespit eden çiftçiler maddede sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. Aynı fıkranın 1’inci bendinde ise; hizmet erbabına ödenen ücretler ile ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç) gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.

GVK’nın ücret ödemelerinde istisnaları düzenleyen 23’üncü maddesinin 6 numaralı bendinde ise "Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, sütninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir.)" nin gelir vergisinden istisna edileceği hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre, ücretlerinin vergiden istisna edilmesi öngörülen hizmetçiler; özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, sütninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılan kişilerdir. 

Diğer taraftan, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 34’üncü maddesinde yönetici tarif edildikten sonra, 35-38’inci maddelerinde bunların görevleri ve sorumlulukları belirtilmiştir. Kat Mülkiyeti Kanununun 40’ıncı maddesinde ise, "...Yönetici, yönetim planında veya kendisiyle yapılan sözleşmede bir ücret tayin edilmemiş olsa bile, kat maliklerinden uygun bir ücret isteyebilir. Kat malikleri kurulu, kat malikleri arasından atanmış yöneticinin normal yönetim giderlerine katılıp katılmayacağı, katılacaksa, ne oranda katılacağını kararlaştırır. Bu yolda, bir karar alınmamış ise, yönetici yönetim süresince kendisine düşen normal yönetim giderlerinin yarısına katılmaz." hükmü yer almıştır.

Uygulamada genellikle “kat malikleri kurulu” (yönetim kurulu) tarafından alınan karar gereğince, yönetici seçilen kişiye yönetim giderlerine katılmaması kararlaştırılmakta ve ayrıca bir ücret ödemesi yapılmamaktadır. Gelir İdaresi konu hakkında vermiş olduğu görüşlerde;

  • Yönetici ve denetçilerin kat malikleri dışından seçilmesi halinde, kendisine yönetim planında ya da sözleşmede saptanan ücret ödemesinin, gerçek ücret olarak kabul edilerek vergilendirilmesi gerektiğini,
  • Yönetici ve denetçilerin kat malikleri arasından seçilmesi halinde, bunlara sağlanan menfaatler, belirtilen görev ve sorumlulukların külfeti ve bu görevin yerine getirilmesinde yapılması gerekli olan masrafların karşılığı niteliğinde olması nedeniyle, bunların vergilendirilmemesi gerektiğini,
  • Kat malikleri arasından seçilen yöneticilere yönetim giderlerinin üstünde bir ödeme yapılması halinde ise fazla kısmın ücret olarak vergilendirileceğini,

belirtmektedir. (www.gib.gov.tr/Özelge Sistemi/İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 17.04.2017 tarih ve 11395140-105[234-2012/VUK-1-]-1009 sayılı özelgesi).

Apartman ve site yöneticiliklerinin düzenlemesi gereken belgeler konusundaki yasal hükümler ise şöyledir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172’nci maddesinde; defter tutmak mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişiler sayılmış, 227’nci maddesinin birinci fıkrasında ise "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmüne yer verilmiş olup, söz konusu kayıtların Kanunun müteakip maddelerinde yer alan fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu vb. şeklindeki belgelerden herhangi biri ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, anılan Kanunun 238’inci maddesinin birinci fıkrasında "İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz." hükmü yer almaktadır.

Buna göre, apartman yöneticiliğine bağlı olarak çalıştırılan ve kat malikleri arasından seçilen yönetici ve denetçilere yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemelerin gerçek ücret olarak kabul edilmemesi nedeniyle ücret bordrosu düzenlenmesine gerek yoktur. Ancak, bu kişilere yönetim giderlerinin üstünde bir ödeme yapılması halinde ödenen fazla kısım ücret olarak değerlendirileceğinden ücret bordrosu düzenlenmesi gerekmektedir. Dışarıdan seçilen kişilere de alınan karar gereğince bir ücret ödemesi yapılması halinde ücret bordrosu düzenlenmesi ve tevkifat yapılması gerekir.

Apartman ve site yöneticiliğinden tevkifata tabi ücret geliri elde eden yönetici ve denetçilerin beyanname verip vermeyeceği ise şöyle belirlenecektir. Gelir Vergisi Kanununun 86’ncı maddesinin birinci fıkrasının 1/b bendinde yer alan hükümlere göre; tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler için yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde ise bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. Birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı, GVK’nın 103'üncü maddede yazılı vergi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan (2017 yılı için 30.000 TL) tutarı aşmayan mükelleflerin de tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri için yıllık beyanname verilmeyecektir.

Gelir İdaresi tarafından tevkifat uygulamasında "sair kurum" olarak değerlendirilen site yöneticiliklerine bağlı olarak çalıştırılan ve kat malikleri arasından seçilen yönetici ve denetçilere yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemelerin gerçek ücret olarak kabul edilmemesi nedeniyle gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmaması gerekmektedir. Ancak, bu kişilere yönetim giderlerinin üzerinde bir ödeme yapılması durumunda fazla kısmın ücret olarak vergilendirilmesi gerektiğinden bu tutar üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. Öte yandan, kat malikleri dışından yönetici ve denetçi seçilmesi halinde ise, bu kişilere yapılan ödemelerden, Gelir Vergisi Kanunu'nun ücret hükümlerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Sonuç olarak, apartman veya site yönetimleri tarafından ücret kapsamında bir ödeme yapılması ve gelir vergisi tevkifatı yapılması durumunda ücret bordrosu düzenlenmesi ve yapılan gelir vergisi tevkifatı içinde muhtasar beyanname verilmesi gerekmektedir. Apartman veya site yöneticiliği tarafından istisna kapsamında olan kapıcı, bahçıvan ve kalorifercilere ödenen ücret üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılması söz konusu değildir. Ancak, istisna kapsamında olmayan kişilere yapılan ücret ödemesi üzerinden vergi tevkifatı yapılması ve muhtasar beyanname verilmesi gerekmektedir. Ayrıca, apartman yöneticiliğinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 9’uncu maddesine göre vergiden muaf esnaf kapsamında olan kişilere (kömür kırıcı ve taşıyıcıları, hamallar, kül atan ve taşıyanlar vb.) gider pusulası karşılığı yapılacak ödemelerden aynı Kanunun 94/13 numaralı bendi uyarınca vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Ancak, uygulamada apartmanlarda genellikle böyle gerçek usulde bir ücret ödemesi söz konusu olmamaktadır. Çünkü, apartman yöneticiliğine bağlı olarak çalıştırılan ve kat malikleri veya kiracıları arasından seçilen yöneticilere ve denetçilere yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemelerin gerçek ücret ödemesi olarak kabul edilmemektedir. Kat Malikleri Kanununun 40’ıncı maddesine göre kat malikleri kurulunca bir karar alınmaz ise yönetici, yönetim giderlerinin yarısına katılmaz ve bu durumda gerçek usulde bir ücret ödemesinden bahsedilemez. Bu durumda, ücret bordrosu düzenlenmesi ve muhtasar beyanname verilmesi de gündeme gelmemektedir. Ayrıca, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi yönünden mükellefiyeti bulunmayan apartman ve site yöneticiliğinin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre defter tutma ve belge düzenleme zorunlulukları da bulunmamaktadır.

Yorumlar

  • D
    DAVUT KALYONCUOĞLU
    GAYET AÇIKLAYICI OLMUŞ. TEŞEKKÜR EDERİM

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor