İmdat TÜRKAYGiriş: 09.10.2016 - 23:13Güncelleme:09.10.2016 - 23:17

3738OKUNMA

6736 Sayılı Kanuna Göre Vergi/Ceza Borçlarının Yapılandırılması

1. Giriş
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 sayılı Kanun, 19/08/2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 1 Seri Nolu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 Sayılı Kanun Genel Tebliği ise 23/08/2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Genel Tebliğ ile Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacakları ile il özel idareleri ve belediyelere ait alacakların yapılandırılması, matrah ve vergi artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi ve bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılmasına ilişkin hükümlerinin uygulanmasına dair usul ve esaslar belirlenmiştir.

6736 sayılı Kanunla; kesinleşmiş vergi, resim, harçlar ve vergi cezaları ile diğer borçlara ödeme kolaylıkları, geçmiş dönemlere ilişkin matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere ayrıcalıklar, işletmelerdeki emtia, makine, teçhizat ve demirbaş kayıtlarına ilişkin cezasız düzeltme imkanı, kasa ve ortaklardan alacaklar hesabının cezasız ve faizsiz düzeltilmesi, ihtilaf aşamasındaki borçların sulh yoluyla sonlandırılması, yurt içi ve yurt dışı bazı varlıkların vergisiz ve ayrıcalıklı imkanlarla milli ekonomiye kazandırılması, beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir ve kazançların zam ve faizsiz pişmanlıkla beyan edilmesi ile 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçların yeniden yapılandırılması gibi imkanları getirilmiştir. Söz konusu Kanunla;

• 30.06.2016 tarihi itibariyle gecikmiş vergi borçlarında Yİ-ÜFE oranında güncelleme,
• Motorlu Taşıtlar ve Trafik Para Cezalarında büyük oranda indirim,
• Peşin ödemelerde Yİ-ÜFE oranında hesaplanan tutardan ayrıca %50 indirim,
• Vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının %50'sinin silinmesi,
• Vergi ihtilaflarının sulh yoluyla sonlandırılmasında %80'e varan indirim,
• Yurt içi ve yurt dışı bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması (Varlık Barışı),
• İşletme kayıtlarının cezasız ve faizsiz olarak gerçek duruma uygun hale getirilmesi,
• Eczanelerde cezasız ve faizsiz stok kayıtlarının düzeltilmesi,
• Matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler için vergi incelemesinden muafiyet,
• İnceleme ve tarhiyat safhasındaki borçların yapılandırılması,
• Beyan edilmemiş gelirler ve kazançlar için pişmanlıkla cezasız ve faizsiz beyanı,
• Yapılandırılan borçların kredi kartı ile ödenmesi,
• 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçların yeniden yapılandırılması,
• Vadesi 31.12.2011 tarihinden önce olan 50 TL ve altındaki borçların silinmesi,

gibi önemli imkanlar getirilmiştir.

Yapılandırma kapsamındaki kurum ve kuruluşlar genel olarak şöyledir; Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, İl Özel İdareleri, Belediyeler, Orman Genel Müdürlüğü, TOBB, TESK, TÜRMOB ve Türkiye Barolar Birliğidir. Yapılandırmaya konu alacaklar ise; vergi ve vergi cezaları, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı, gümrük vergileri ve idari para cezaları, sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer’i alacaklar şeklinde düzenlenmiştir.

2. Kesinleşmiş Vergi ve Cezaların Yapılandırılması
6736 sayılı Kanun kapsamına, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergi ve vergi cezaları ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklar girmektedir. Vergi tabiri, 213 sayılı Kanun kapsamına giren vergi, resim ve harçları ifade etmektedir. Bu nedenle, 6736 sayılı Kanunun kapsamına vergi tabirine dâhil olan tüm alacaklar girmektedir. 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde ise bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları Kanun kapsamındadır. Ücretlilerde asgari geçim indirimi nedeniyle ilgililer veya işverenler adına tarh ve tahakkuk ettirilen gelir vergisi ve bu vergiye bağlı cezalar da Kanun kapsamında olup, bu alacaklar için de 30/6/2016 tarihi esas alınacaktır.

2016 yılına ilişkin olarak 30/6/2016 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları Kanun kapsamındadır. 2016 yılına ilişkin olarak yıllık tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi, yıllık harçlar gibi alacaklar da Kanunun kapsamına girmektedir. Ancak, 2016 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksiti (Temmuz/2016 ayında ödenmesi gereken) bu Kanun kapsamında değildir. 30/6/2016 tarihinden önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları da Kanun kapsamındadır. 6736 sayılı Kanun kapsamında kesinleşmiş borçlar, 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçlar, davaya konu edilen ihtilaflı alacaklar ile inceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan işlemler ve pişmanlıkla veya kendiliğinden yapılan beyanlar gibi birçok imkan ve kolaylıklar mükelleflere getirilmektedir.

Bu arada, 6736 sayılı Kanunun 11. maddesine göre; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilmekte olan, vadesi 31/12/2011 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olan, her bir alacak türü ve dönemi itibarıyla aslı 50 TL’yi aşmayan (bu asıllara bağlı fer’iler dâhil) ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan alacaklar silinecektir. Ayrıca, alacak aslı ödenmiş olan fer’i alacaklardan tutarı 100 TL’yi aşmayan alacak tutarları da terkin edilecektir.

2.1. Başvuru Yapılacak Vergi ve Cezalar
Yapılandırma kapsamında, vergi dairelerine;

• 30 Haziran 2016 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere ait vergi, resim, harç ve bunlara ilişkin cezalar ile gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları,
• 30 Haziran 2016 tarihinden önce verilen askerlik, seçim, trafik, nüfus, karayolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş idari para cezaları ile RTÜK idari para cezaları,
• Vadesi Kanunun yayımlandığı 19/08/2016 tarihinden önce olan vergi dairelerince takip edilen vergi dışındaki diğer amme alacakları (ecrimisil, öğrenim ve katkı kredisi alacakları gibi),

için başvuru yapılabilmesi mümkün bulunmaktadır. Kesinleşmiş borçlarda; borç asıllarının tamamı, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutar, vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) %50'sinin ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda; vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamı, vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) kalan %50'si, gecikme faizi ve zammı gibi fer'i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

2.2. Kanun Kapsama Giren İdari Para Cezaları
Yapılandırma kapsamına giren idari para cezaları kapsamına; Askerlik Kanunu, Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, Milletvekili Seçimi Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun, Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, Mülga Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Karayolu Taşıma Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun hükümlerine göre 30/6/2016 tarihinden önce kesilen idari para cezaları girmektedir.

6736 sayılı Kanun hükümlerine göre, söz konusu idari para cezalarından, 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen ve Kanunun yayımlandığı 19/08/2016 tarihi itibarıyla kesinleştiği hâlde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş ya da dava açılmış veya dava açma süresi geçmemiş olanlar kapsam dâhilindedir. 30/6/2016 tarihinden önce verilmekle birlikte 6736 sayılı Kanunun yayımlandığı 19/08/2016 tarihi itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş idari yaptırım kararlarına konu idari para cezaları Kanunun kapsamına girmemektedir. Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş; idari para cezalarının tamamı ile faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer'i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutar tahsil edilecektir. Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer'i alacakların tamamı silinerek tahsilinden vazgeçilecektir.

2.3. Motorlu Taşıtlar Vergisi ve Trafik Para Cezası Borçlarının Yapılandırılma
6736 sayılı Kanun kapsamında ödenmemiş MTV ve TPC borçları için de başvuru yapılarak ödenmesi mümkün bulunmaktadır. Buna göre, 30 Haziran 2016 tarihinden önce;
• Tahakkuk eden MTV ile bu vergiye bağlı gecikme faizleri ve zamları (2016 yılının Temmuz ayında ödenmesi gereken ikinci taksiti hariç),
• Kesilen Trafik Para Cezaları ve faizleri,
• Kesilen Karayolu Taşıma İdari Para Cezaları ile Otoyollar ve Köprülerden İhlalli Geçiş İdari Para Cezaları,
6736 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılabilecektir. Ayrıca, 6552 sayılı Kanun kapsamında taksit ödemeleri devam eden MTV ve TPC borçları da yeniden yapılandırılabilecektir. 30 Haziran 2016 tarihi öncesine ait MTV ve TPC borçlarının yapılandırılarak;
• MTV aslının tamamı ile birikmiş gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutarın,
• Trafik Para Cezası tutarı ile birikmiş faizler yerine, Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutarın,
• Karayolu Taşıma İdari Para Cezaları ile birikmiş faizler yerine, Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutarın,
ödenmesi halinde; MTV’ye uygulanan gecikme faizi ve zammı, Trafik Para Cezalarına uygulanan aylık %5 faiz ile Karayolu Taşıma İdari Para Cezalarına uygulanan aylık %5 faizlerin tahsilinden vazgeçilecektir. Yapılandırılan borçlarda peşin ödeme tercih edilmesi durumunda ise Yİ-ÜFE oranında hesaplanan tutardan ayrıca %50 indirim daha yapılacaktır.

2.4. 6552 Sayılı Kanun Kapsamında Ödemesi Devam Eden Borçlar
6552 sayılı Kanuna göre borçlarını yapılandırmış olan ve 6736 sayılı Kanunun yayımlandığı 19/08/2016 tarihi itibarıyla ödemeleri devam eden mükelleflerin talep etmeleri halinde; kalan taksitler için yapılandırmadan yararlanabileceklerdir. Bu durumda, mükellefler öngörülen sürelerde ödemelerini yapabilecekler ve peşin ödeme indirimine ilişkin hükümlerden de yararlanılabileceklerdir.

2.5. Dava Konusu Vergi Ve Cezalar
Davaya konu olan ihtilaflı vergi alacakları da bu Kanun kapsamında yapılandırılmaya konu edilebilmektedir. Dava açma süresi geçmemiş ya da ihtilaf vergi mahkemesinde (henüz karara bağlanmamış) ise; vergi aslının %50'sinin, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda; vergi aslının %50'sinin, vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının, gecikme faizi ve zammının tahsilinden vazgeçilecektir. İhtilaf Danıştay veya Bölge İdare Mahkemesinde (henüz karara bağlanmamış) ise; vergi mahkemesince verilmiş en son karara bakılacaktır. En son karar terkin ise; vergi aslının %20'sinin ve gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda; vergi aslının %80'inin, vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının, gecikme faizi ve zammı gibi fer'i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

2.5.1. Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarına İlişkin İhtilaflar
Dava açma süresi geçmemiş veya vergi mahkemesinde devam ediyorsa cezanın %25'i, en son karar terkin ise terkin edilen cezanın %10'u ödenecektir. Kalan cezaların tahsilinden ise vazgeçilecektir. En son karar tasdik veya tadilen tasdik ise; tasdik edilen cezanın %50'si, terkin edilen kısmın %10'u ödenecek ve kalan cezaların tahsilinden ise vazgeçilecektir.

2.5.2. İdari Para Cezalarına İlişkin İhtilaflar
İhtilaflı idari para cezaları için yapılandırmadan yararlanılması durumunda; dava açma süresi geçmemiş veya dava ilk derece mahkemesinde ise %50'si, en son karar terkin ise terkin edilen cezanın %20'si ödenecektir. En son karar tasdik veya tadilen tasdik ise; tasdik edilen cezanın tamamı, terkin edilen cezanın %20'si ödenecek ve kalan cezaların ise tahsilinden vazgeçilecektir. Ödenmesi gereken idari para cezasına ilişkin gecikme zammı ve faizi gibi fer'i alacaklar yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE) esas alınarak belirlenecek tutarın ödenmesi halinde, gecikme zammı ve faizi gibi fer'i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

3.  Yapılandırmaya Başvuru ve Peşin veya Taksitle Ödeme
Başvurular, Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresi (www. gib.gov.tr) üzerinden veya bağlı olunan vergi dairesine şahsen veya posta yoluyla yapılabilecektir. Yapılandırmadan yararlanmak isteyenlerin 1 Seri Nolu Genel Tebliğ ekinde yer alan dilekçeleri kullanacaklardır. Başvuruların en geç 31 Ekim 2016 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. Birden fazla vergi dairesine borcu olanlar, her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvuru yapmaları gerekmektedir. Birden fazla vergi dairesine olan borçlar için her bir vergi dairesine ayrı ayrı iki örnek dilekçe verilecektir. Tüzel kişilik adına yapılacak başvurular kanuni temsilciler tarafından yapılacaktır. Yapılandırılan borçlar; tercihe göre peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir. Peşin ödemeler, ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 30 Kasım 2016 tarihine kadar yapılacaktır. Peşin ödemelerde, yapılandırılan borçlara herhangi bir katsayı veya faiz uygulanmayacaktır. Peşin ödemelerde, Yİ-ÜFE oranları üzerinden hesaplanan tutardan ayrıca %50 indirim daha yapılacaktır. Yapılandırılan borçların taksitle ödenmek istenmesi halinde, başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilebilecek ve ilk taksit 30 Kasım 2016 tarihine kadar, kalan taksitler de ikişer aylık dönemler halinde ödenecektir. Taksitle ödeme durumunda, yapılandırılmış borçlar aşağıda yer alan katsayılar oranında artırılarak tahsil edilecektir.

Yapılandırılan borçlar, Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresi (www.gib.gov.tr) üzerinden kredi kartıyla veya vergi daireleri vezneleri ile tahsile yetkili bankalara ödenebilecektir. Borçların, başvuru sırasında tercih edilen taksit sayısından daha fazla taksitte ödenmesi mümkün değildir. Başvuru sırasında seçilen taksit sayısından daha az taksitte ödeme yapılması mümkün olup, bu durumda ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir. Örneğin; başvuru sırasında 9 taksitte ödeme seçeneği tercih edildiğinde daha sonra ödemelerin 12 taksite dönüştürülmesi mümkün değil iken, 12 taksitte ödeme seçeneği tercih edilmişse borcun 9 taksitte ödenmesi mümkün bulunmaktadır. Bu durumda uygulanacak katsayı 9 taksite göre yeniden düzeltilecektir. Borçların, kredi kartıyla peşin ya da taksitle ödenmesi mümkündür. Kredi kartıyla ödemeler Gelir İdaresi Başkanlığının internet adresinde (www.gib.gov.tr) yer alan internet vergi dairesinden yapılabilecektir. Kredi kartıyla ödeme yapıldığında, işlem tarihi itibarıyla borç ödenmiş olacaktır. Kredi kartıyla bir veya birden fazla taksitin ödenmesi mümkündür. Birden fazla taksitin ödenmesi durumunda, kredi kartının kullanımından kaynaklı bankaya olan borçlar, taksitin ilgili olduğu ayda hesap ekstresine yansıtılacaktır. Kredi kartı ile yapılan ödemelere ilişkin tutarların, bankaya ödenmesi gereken tarih daha sonraki bir tarih olmasına rağmen, işlem anında vergi dairesine olan borçlar ödeme tutarı kadar sonlanacaktır.

4. Yapılandırmadan Yararlanmak İçin Gerekli Olan Şartlar
Mükellefler başvuru dilekçesini vermekle, vergi daireleri tarafından takip edilen ve kesinleşmiş bulunan tüm borçlarını veya tercih ettikleri borçlarını 6736 sayılı Kanunun 2. maddesi kapsamında yapılandırılmasını istemiş olmaktadırlar. 6552 sayılı Kanunun 73. maddesi kapsamında ödemeleri devam eden borçların 6736 sayılı Kanunun 2. maddesi kapsamında yapılandırılmasının dilekçede talep edilmesi gerekmektedir. Başvuru dilekçesinde, yapılandırılan borçların peşin veya taksitle ödeme seçeneklerinden biri tercih edilecektir. Yapılandırılan alacak tutarının tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde ödenmek istenmesi halinde bu seçenek tercih edilecektir. Peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde, yapılandırma kapsamındaki tüm borçların ilk taksit ödeme süresi olan 30 Kasım 2016 tarihinde tamamen ödenmesi gerekmektedir. Taksitle ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde ise kaç taksitle ödeme yapılacağı dilekçede belirtilecektir. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamayacaktır. Yapılandırmanın ihlal edilmeden devam edebilmesi için;

1. Yapılandırılan borçların içerisinde; yıllık gelir/kurumlar vergisi, gelir stopaj/kurumlar stopaj vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisinden birinin bulunması halinde taksit ödeme süresince bu vergi türleri için verilecek beyannameler üzerine tahakkuk edecek vergilerin vadesinde ödenmesi gerekmektedir.

2. 6736 sayılı Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin ilk iki taksitin süresinde ödenmesi şartıyla, bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödenmemesi ya da eksik ödeme yapılması halinde madde hükümlerine göre yapılandırma ihlal edilmiş olacaktır.

3. Yapılandırılan borçlar için dava açılmaması, kanun yollarına başvurulmaması ve açılmış olunan tüm davalardan vazgeçilmesi gerekmektedir.

5. Sonuç
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması sonucunda; mükelleflerin birikmiş vergi ve ceza borç yükü azalacak ve mükellefler rahatlayacaktır. Yapılandırma sonucunda vergi idaresi ile mükellefler arasındaki vergi ihtilafları çözülecek, matrah artırımı ile mükelleflerin inceleme kaygısı ve riski azalacak, işletme kayıtları gerçek duruma uygun hale gelecektir. Kesinleşmiş vergi borçlarının yapılandırılmasında peşin ödemelerde indirim imkanı sağlanmakta ve kredi kartıyla peşin veya taksitle ödeme imkanı getirilmektedir. Ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisi ve trafik para cezası borçlarına getirilen imkanlarda büyük bir fırsattır. Ancak, birikmiş vergi ve cezaların yapılandırma kapsamında taksitle ödenmeye başlanması durumunda ilk iki taksitin süresinde ödenmesi şartıyla, bir takvim yılında ikiden fazla taksitin ödenmemesi durumunda yapılandırmanın ihlal edileceği unutulmamalıdır. 6736 sayılı Kanunla getirilen bu büyük imkanlardan yararlanmak isteyen mükelleflerin 31 Ekim 2016 tarihini beklemeden gerekli başvurularını yapmalarında büyük fayda vardır.

6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun hakkında daha detaylı bilgi edinmek isteyen mükelleflerin/kişilerin Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinin ana sayfasında yer alan (6736 sayılı Kanun, 1 Seri Nolu 6736 sayılı Kanun Genel Tebliği ve ekindeki Başvuru Dilekçeleri, 6736 sayılı Kanun Rehberi, Broşürler vb.) konuya ilişkin düzenlemelere bakmalarında fayda vardır.

NOT: 1.10.2016 tarihli ve 866 sayılı Maliye Postası Dergisinde yayınlanmış olup yazarın özel izniyle yayınlanmaktadır.
(Bu yazıda yer alan görüşler tümüyle yazarına ait olup, hiçbir şekilde görev yaptığı Kurum’u bağlamaz, yazarın görev yaptığı Kurumun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.)