2016 Yılı Yurtiçi Gündelik Ödemelerinin Vergilendirilmesi
Giriş
Bilindiği üzere, 2016 yılında üç aylık geçici bütçenin ardından 9 Mart 2016 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen 6682 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu 1.1.2016 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. 2016 Yılında 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre verilecek yurt içi gündelik miktarları ise, Bütçe Kanununa ekli (H) Cetvelinde belirtilmiştir. Geçici görevli personele gündelik haricinde ödenen konaklama giderinin ödenmesi konusunda ise, 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (H) Cetvelinin dipnotunda yer alan, “6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50 si, müteakip 90 günü için ise müstehak oldukları gündeliklerinin % 40’ı esas alınır.” hükmü ile ilgili olarak ise Maliye Bakanlığı tarafından 40 Seri No.lu Harcırah Kanunu Genel Tebliği yayınlanmış ve Harcırah Kanunu kapsamında bulunan kişilere 1 Nisan 2016 tarihinden itibaren ödenecek konaklama bedellerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Harcırah Kanununa tabi olan kuruluşlar tarafından yurtiçinde yapılacak geçici görevlendirmelerde yapılan harcırah ödemeleri söz konusu Cetvelde yer alan gündelik tutarları esas alınarak yapılacaktır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 24. maddesinin 1. bendinde yer alan hükme göre, Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından harcırah veya yolluk olarak yapılan ödemeler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Aynı Kanunun 24/2. maddesi gereğince de, Harcırah Kanununa tabi olmayan işverenler tarafından yurtiçinde geçici görevlerde;
- İdare meclisi başkan ve üyeleri ile denetçilerine,
- Tasfiye memurlarına,
- Hizmet erbabına,
verilecek yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündelikler veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddine kadar olan kısmının gelir vergisinden istisna edilmektedir.
Yasal Hükümler
Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesine göre ücret; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmemektedir. Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 24. maddesinin 1. bendinde yer alan hükme göre; “Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından harcırah veya yolluk olarak yapılan ödemeler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Gelir Vergisi Kanununun 24/2. bendinde ise, “Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanununa tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler (Bu gündelikler aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.)” in gelir vergisinden istisna edildiği hükme bağlanmıştır.
Bu hükümlere göre; 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na tabi kurumlar tarafından harcırah veya yolluk olarak yapılan ödemeler ile Harcırah Kanununa tabi olmayan işverenler tarafından idare meclisi başkan ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler, aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündelikleri veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmadığı sürece gelir vergisinden istisna edilmiştir. İşverenler tarafından personele ödenen yurtiçi gündelik tutarları belirlenen limitler dahilinde ödendiği sürece gelir vergisi kesintisi yapılmamakta, ancak bu limitlerin aşılması halinde aradaki farklar ücret olarak gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmaktadır.
İşverenler tarafından hizmet erbabına gider karşılında ödenen gündelikler GVK’nın 61. maddesine göre ücret sayılmakla birlikte, Gelir Vergisi Kanunu’nun Gider Karşılıklarında istisnaları düzenleyen 24. maddesinde, işverenler tarafından gider karşılığı olarak harcırah ve yolluk olarak yapılan ödemeler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Kanuni düzenlemeye göre; Harcırah Kanunu’na tabi kurumlar tarafından harcırah veya yolluk olarak yapılan ödemeler ile Harcırah Kanunu’na tabi olmayan kuruluşlar tarafından ödenen gerçek yol giderlerinin tamamı, yeme ve yatma giderlerine karşılık verilen gündelikler ise belli limitler dahilinde gelir vergisinden istisna edilmiştir. 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından 2016 yılında ödenecek gündelik tutarları, 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli aşağıda bir örneği yer alan (H) Cetvelinde belirtilmiştir.
| H CETVELİ 10/2/1954 TARİHLİ VE 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA VERİLECEK GÜNDELİK VE TAZMİNAT TUTARLARI | |||
| GÜNDELİK MİKTARI (TL) | |||
|---|---|---|---|
| I- | Yurt İçinde Verilecek Gündelikler (Madde:33) | ||
| A- | a) | Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve Başbakan | 60,34 |
| b) | Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Milletvekilleri, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Orgeneraller, Oramiraller, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Sayıştay Başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Diyanet İşleri ve Yükseköğretim Kurulu Başkanları | 55,00 | |
| B- | Memur ve Hizmetlilerden; | ||
| a) | Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek olan kadrolarda bulunanlar (1) | 45,92 | |
| b) | Ek göstergesi 5800 (dahil) - 8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | 42,72 | |
| c) | Ek göstergesi 3000 (dahil) - 5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | 40,05 | |
| d) | Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar | 35,24 | |
| e) | Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar | 34,18 | |
| (1) 6245 sayılı Harcır (1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır. * 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si, müteakip 90 günü için ise müstahak oldukları gündeliklerinin %40'ı esas alınır. | |||
| II- | Arazi Üzerinde Çalışanlara Verilecek Tazminatlar (Madde:50) | ||
| 50. Maddenin 1, 2, 3, 4 ve 5 inci Bentlerinde Yer Alan Personel: | |||
| a) | Kadro derecesi 1-4 olanlar | 13,88 | |
| b) | Kadro derecesi 5-15 olanlar | 13,35 | |
| Bu tazminattan yararlananlardan; 1)Memuriyet mahalli dışındaki çalışma alanlarında hizmet görenler ile 24.2.1984 tarihli ve 2981 sayılı Kanun uygulamasında çalışan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü personeline yukarıda yazılı miktarların yarısı ek olarak ödenir. 2) Bu çalışmaları dolayısıyla arazide, şantiyede veya gemilerde geceleyenlere bu suretle bulunacak miktarın yarısı ek olarak ayrıca ödenir. | |||
Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından 2016 yılında hizmet erbabına ödenecek gündelik tutarlarının tamamı gelir vergisinden istisna edilecektir.
3. Memur ve Hizmetlilere Ödenecek Gündelikler
Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından gelir vergisinden istisna edilerek 2016 yılında ödenecek gündelik tutarları, söz konusu (H) Cetvelinin (A) Bölümünde “Başbakanlık Müsteşarı” için ödenecek gündelik tutarı ile aynı Cetvelin (B) Bölümünde “Memur ve Hizmetliler ” için aylık kadro derecesi ve ek gösterge tutarına göre belirlenmektedir. 2016 Yılına ilişkin (H) Cetvelinin “B. Memur ve Hizmetliler” bölümünde, aylık kadro derecesi ve ek gösterge tutarına göre Harcırah Kanunu’na tabi kurumlar tarafından memur ve hizmetli statüsünde bulunan kişilere gelir vergisinden istisna edilerek 2016 yılında ödenecek gündelik tutarları yer almaktadır.
| Gündelik Tutarı (TL) | |
|---|---|
| I/A-b) Başbakanlık Müsteşarı (Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek tutarı) | 55,00 |
| I/B-Memur ve Hizmetlilerden | |
| a)Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek olan kadrolarda bulunanlar (1) | 45,92 |
| b)Ek göstergesi 5800 (dahil) - 8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | 42,72 |
| c)Ek göstergesi 3000 (dahil) - 5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | 40,05 |
| d)Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar | 35,24 |
| e)Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar | 34,18 |
| (1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır. * 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si, müteakip 90 günü için ise müstahak oldukları gündeliklerinin %40'ı esas alınır. | |
4. Devletçe Verilen Gündeliklerin En Yüksek Tutarı
GVK’nın 24/2. maddesinde yer alan “Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek tutarı” ifadesinden, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi olarak çalıştırılan en yüksek Devlet memuru olan Başbakanlık Müsteşarı için tespit edilen gündelik miktarının anlaşılması gerekmekte olup; 2016 yılında Başbakanlık Müsteşarına ödenecek gündelik tutarı ise, yukarıda yer alan (H) Cetvelinin I/A-b Bölümünde yer alan 55,00 TL’dir.
5. Aynı Aylık Seviyesindeki Devlet Memuruna Verilen Gündelikler
GVK’nın 24/2. maddesine göre, gündeliklerin istisna tutarının hesabında, aynı aylık seviyesindeki Devlet memuruna verilen gündelik tutarının esas alınması durumunda, bu tutarın bilinmesi ve kıyaslamanın bu tutarla yapılması gerekmektedir. Harcırah gündeliğinin aynı aylık seviyesindeki Devlet memuruna verilen gündelik ile kıyaslanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 43. maddesinin (A) fıkrasında yer alan aylık gösterge tablosundaki gösterge tutarının o yıl için geçerli belirlenen katsayı ile çarpılması sonucunda bulunan miktarın Devlet memuruna verilen aylık olarak kabul edilerek, Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından personeline yapılan gündelik ödemeleri için kıyaslanmasında Bütçe Kanununa ekli (H) Cetvelinin “B. Memur ve Hizmetliler” bölümü dikkate alınacaktır.
6. Teftiş, Denetim ve İnceleme Yetkisine Sahip Kişilere Ödenecek Gündelikler
Harcırah Kanununun 33/b maddesine göre, devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen görev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışına teftiş denetimi, inceleme veya soruşturma görevi ile gönderilen kişilere gündelik olarak ödenecek tutarlar aşağıdaki yer aldığı üzere artırımlı olarak ödenecektir.
| Türkiye düzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının | 1,3 Katı |
| Bölge düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının | 1,1 Katı |
| İl düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının | 0,9 Katı |
Denetim elemanlarına ödenecek gündeliklerin hesabında (H) Cetvelinin I/B-a bölümündeki Ek göstergesi 8.000 ve daha yüksek olan kadrolarda bulunan memurlar için tespit edilen gündelik tutarları esas alınacaktır. 2016 Yılında yapılacak ödemeler için esas alınacak tutar ise (H) Cetvelinin I/B-a bölümü) 45,92 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre, Harcırah Kanununa tabi olan kurumlar tarafından 2016 yılında teftiş, denetim ve inceleme yetkisine sahip bulunan kişilere ödenecek artırımlı gündelik tutarları ise şöyle olacaktır;
| Türkiye düzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yapanlara (45,92X1,3=) | 59,70 TL |
| Bölge düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yapanlara (45,92X1,1=) | 50,52 TL |
| İl düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yapanlara (45,92X0,9=) | 41,33 TL |
7. Gündelik Haricinde Konaklama Gideri Ödenmesi
Harcırah Kanununun 33/b maddesinin son fıkrasına göre; artırımlı gündelik ödenen denetim elemanlarından, yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere belge bedelini aşmamak üzere gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca, (H) Cetvelinde yer alan açıklamaya göre, Harcırah Kanununun 33. maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında, gündeliklerin %50 artırımlı miktarı esas alınacaktır. Buna göre; denetim elemanlarından yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak üzere gündeliklerinin bir buçuk katına kadar olan kısmı ayrıca ödenebilecek ve işverenin Harcırah Kanunu kapsamında sayılan kurumlardan olması halinde, yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden istisna edilecektir. Öte yandan, Genel Tebliğin 3. maddesinin (6) numaralı bendinde yer alan açıklamada da; 1.4.2016 tarihinden itibaren, yurtiçinde memuriyet mahalli dışına yapılacak geçici görevlendirmelerde; 6245 sayılı Kanunun 33. maddesinin (b) fıkrasına göre, ilgililerin gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı kadar konaklama gideri ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
| 2016 Yılında teftiş, denetim ve inceleme yetkisine haiz bulunanlara ödenecek konaklama giderinin hesaplanmasında dikkate alınacak %50 artırımlı gündelik tutarları | ||||||
| Teftiş, denetim ve incelemenin yapıldığı yer | 2016 Takvim yılı gündelik tutarı (TL) | Katı | Artırımlı gündelik tutarı (TL) | Artırımlı gündelik tutarının %50’si (TL) | Konaklama bedeli için %50 artırımlı gündelik tutarı (TL) | |
| Türkiye düzeyinde | 45,92 | X | 1,3 | 59,70 TL | 29,85 | 89,55 |
| Bölge düzeyinde | 45,92 | X | 1,1 | 50,52 TL | 25,26 | 75,78 |
| İl düzeyinde | 45,92 | X | 0,9 | 41,33 TL | 20,67 | 62,00 |
7.2. Denetim Elemanı Dışındaki PersoneleArtırımlı Konaklama Bedeli> Ödenmesi
Bilindiği üzere, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33/(d) fıkrasındaki; “Bu Kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden ( (b) fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç) yurt içinde yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak ve her defasında on gün ile sınırlı olmak üzere gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.” hükmünde yer alan; “…ve her defasında on gün ile sınırlı olmak…” ibaresi Anayasa Mahkemesinin 25/11/2015 tarihli ve Esas No: 2015/13, Karar No: 2015/108 sayılı Kararı ile Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmişti. Daha sonra, 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) Cetvelinin I. maddesinin dipnotunda düzenleme yapılmıştır. Dipnotta yer alan düzenlemeye göre; 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33. maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı; (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si, müteakip 90 günü için ise müstahak oldukları gündeliklerinin %40'ı esas alınacaktır.
Daha sonra konaklama giderinin ödenmesine ilişkin olarak yayınlanan 40 Seri No.lu Harcırah Kanunu Genel Tebliğinin “Konaklama gideri” başlıklı 3. maddesinde; Anayasa Mahkemesinin söz konusu Kararının yürürlüğe girmesi ve 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelin I. maddesinin dipnotunda yapılan düzenleme sonucunda, yurtiçinde memuriyet mahalli dışında bir yere geçici görevle gönderilenlere konaklama giderinin ödenmesi konusunda ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilebilmesi ve uygulamada birliğin sağlanması amacıyla gerekli açıklamalar yapılmıştır. Genel Tebliğde yapılan açıklamalara göre, 1 Nisan 2016 tarihinden itibaren konaklama giderinin ödenmesinde uygulama şöyle olacaktır.
-6245 sayılı Kanunun “Geçici görev gündeliğinin verilebileceği azami süre” başlıklı 42. maddesine göre, geçici bir görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline varış tarihinden itibaren bu Kanuna göre verilen gündelikler; yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı şahsa 180 günden fazla verilemez. İlk 90 gün için tam, takip eden 90 gün için 2/3 oranında ödenmektedir.
-Aynı Kanunun 33/(d) fıkrasında yer alan “Bu Kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden…” ifadesinden de anlaşılacağı üzere, geçici görevle başka bir yere gönderilenlere gündelik ödendiği sürece konaklama giderinin ödenmesi gerekmekte olup, gündelik ödenmeyen günler için konaklama giderinin de ödenmesine imkan bulunmamaktadır. Dolayısıyla, geçici görevle memuriyet mahalli dışına gönderilenlere söz konusu (d) fıkrasına göre konaklama giderinin ödenmesinde, 42. maddede belirtilen, yurtiçi gündeliklerin verileceği azami sürelerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Bu durumda, 1/4/2016 tarihinden itibaren, yurtiçinde memuriyet mahalli dışına yapılacak geçici görevlendirmelerde, söz konusu 33/(d) fıkrasına göre görevlendirmenin;
- İlk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı kadar,
- Takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si kadar,
- Müteakip 90 gün için de gündeliklerinin 2/3’ünün %40’ı kadar,
konaklama gideri ödenmesi, 180 günü aşan günler için ise konaklama gideri ödenmemesi gerekmektedir.
Genel Tebliğde yer alan örneğe göre, aylık/kadro derecesi 2 olan ve 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelde yurtiçi gündeliği 35,24 TL olarak belirlenen bir memurun yurtiçinde memuriyet mahalli dışında bir yere 1.4.2016 tarihinden itibaren 200 gün süre ile geçici görevle gönderilmesi halinde, söz konusu personele 6245 sayılı Kanunun 33. maddesinin (d) fıkrasına göre ödenecek konaklama gideri aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanacaktır.
| 2. Derecedeki personelin bir günlük gündelik tutarı | 35,24 TL |
| Görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliğinin %50 artırımlı miktarı (35,24X%50=52,86X10=) | 528,60 TL |
| Takip eden 80 gün için gündeliğinin %50’si (35,24X%50=17,62X80=) | 1.409,60 TL |
| Müteakip 90 gün için de gündeliğinin 2/3’ünün %40’ı (35,24X2/3=23,50X%40=9,39X90=) | 845,10 TL |
| Toplam konaklama gideri ödemesi | 2.783,30 TL |
Örnekte görüldüğü üzere, 180 gün için toplam olarak 2.783,30 TL tutarında konaklama gideri ödenmesi gerekmektedir. 180 Günü aşan günler için ise konaklama gideri ödenmeyeceğinden, (200-180=) 20 gün için konaklama gideri ödenmeyecektir. Aşağıda üç farklı duruma göre geçici görevli personele ödenecek ilave konaklama gideri tutarları tablolarda yer almaktadır.
| 2016 Yılında denetim elemanı dışındaki personele ilk 10 günle sınırlı olarak ödenecek konaklama giderinin tespitinde esas alınacak %50 artırımlı gündelik tutarları | ||
| Gündelik ödenecek kişiler | Gelir vergisinden istisna gündelik tutarı (TL) | İlk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı (TL) |
|---|---|---|
| Başbakanlık Müsteşarı | 55,00 | (55X%50=27,5+55=) 82,50 |
| Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek Olan kadrolarda bulunanlar | 45,92 | (45,92X%50=22,96+45,92=) 68,88 |
| Ek göstergesi 5800 (dahil)-8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | 42,72 | (42,72X%50=21,36+42,72=) 64,08 |
| Ek göstergesi 3000 (dahil)-5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | 40,05 | (40,05X%50=20,03+40,05=) 60,08 |
| Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar | 35,24 | (35,24X%50=17,62+35,24=) 52,86 |
| Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar | 34,18 | (34,18X%50=17,09+34,18=) 51,27 |
| 2016 Yılında denetim elemanı dışındaki personele ödenecek konaklama giderinin tespitinde esas alınacak (10 günden sonraki) takip eden 80 gün için gündeliklerin %50’si | |
| Gündelik ödenecek kişiler | Takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si (TL) |
| Başbakanlık Müsteşarı | (55X%50=) 27,50 |
| Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek Olan kadrolarda bulunanlar | (45,92X%50=) 22,96 |
| Ek göstergesi 5800 (dahil)-8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | (42,72X%50=) 21,36 |
| Ek göstergesi 3000 (dahil)-5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | (40,05X%50=) 20,03 |
| Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar | (35,24X%50=) 17,62 |
| Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar | (34,18X%50=) 17,09 |
| 2016 Yılında denetim elemanı dışındaki personele ödenecek konaklama giderinin tespitinde esas alınacak (10 gün ve takip eden 80 günden sonraki) müteakip 90 gün için gündeliğinin 2/3’ünün %40’ı | |
| Gündelik ödenecek kişiler | Müteakip 90 gün için gündeliğinin 2/3’ünün %40’ı (TL) |
| Başbakanlık Müsteşarı | (55X2/3=36,67X%40=) 14,67 |
| Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek Olan kadrolarda bulunanlar | (45,92X2/3=30,62X%40=) 12,25 |
| Ek göstergesi 5800 (dahil)-8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | (42,72X2/3=28,48X%40=) 11,40 |
| Ek göstergesi 3000 (dahil)-5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar | (40,05X2/3=26,70X%40=) 10,68 |
| Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar | (35,24X2/3=23,50X%40=) 9,39 |
| Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar | (34,18X2/3=22,79X%40=) 9,12 |
Bu durumda, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33. maddesinin (d) fıkrasına göre, denetim elemanı dışındaki personele konaklama gideri için ilave yapılacak ödemelerde; görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si, müteakip 90 gün için de gündeliklerinin 2/3’ünün %40’ı esas alınacaktır.180 günü aşan günler için ise konaklama gideri ödenmeyecektir.
7.3. 01.01.2016-01.04.2016 Dönemi Konaklama Gideri Ödenmesi Uygulaması
40 Seri No.lu Harcırah Kanunu Genel Tebliğinin 4. maddesinde yapılan açıklamalara göre; Anayasa Mahkemesinin 25.11.2015 tarihli ve Esas No: 2015/13, Karar No: 2015/108 sayılı Kararı ile 6654 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Geçici Bütçe Kanununun 3. maddesi gereğince, 1.1.2016-1.4.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (H) işaretli Cetvelin dipnotundaki hükme göre gündeliklerin %50 artırımlı tutarı esas alınarak ödenmiş bulunan konaklama giderlerinin kişilerden geri alınmaması ve geri alma işlemlerinin başlatılmış olması halinde de işlemlerin iptal edilmesi gerekmektedir. 1.4.2016 tarihinden sonraki işlemlerin ise 2016 Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelin dipnotundaki yer alan hükme göre yapılması gerekmektedir.
7.4. Konut Kiralamalarında Yapılan Giderin Ödenmesi
Aynı Genel Tebliğin 5. maddesinde yapılan açıklamalara göre; yurt içinde memuriyet mahalli dışında bir yere geçici görevle gönderilenlerin, geçici görevle gönderildikleri yerlerde yatacak yer sağlamak üzere özel şahıslardan kiraladıkları evler ile pansiyonlara (ticari işletmelere dahil olanlar hariç) ödedikleri ücretler, kira sözleşmesi ile birlikte Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde belirtilen şekil ve esaslara göre düzenlenecek “harcama pusulası” ve ödemeye ilişkin “banka makbuzu” ile belgelendirmeleri halinde, aşağıda belirtilen koşullara da uymak şartıyla, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli Cetvelin I. maddesinin dipnotunda belirtilen esas ve miktar dikkate alınarak ödenecektir.
- Harcama pusulaları ve banka makbuzları (dekont) aylık dönemler itibarıyla düzenlenecektir.
- Ortak kiralamalarda harcama pusulaları ve banka makbuzları geçici görevle gönderilenler için ayrı ayrı kendi ödedikleri tutarlar üzerinden düzenlenecektir.
- Konaklama yerinden yararlanan geçici görevle gönderilenlerin sayısının birden fazla olması halinde tümünün ismi ve unvanı sözleşmede ayrı ayrı yer alacaktır. Kira sözleşmesi konuttan yararlananların sayısı kadar düzenlenebilecek veya düzenlenen kira sözleşmesi geçici olarak görevlendirilen kişi sayısı kadar çoğaltılıp tasdik edilmek suretiyle ibraz edilecektir.
- Kira sözleşmelerinde kiranın başladığı tarih ile kira bitim tarihinin yanı sıra kiralama süresi gün olarak da belirtilecektir. İlgili kişinin görevlendirilen yerde ikamet ettiği günler dikkate alınarak ödeme yapılacaktır.
- Kira sözleşmelerinin asılları ilk yolluk bildirimine eklenecektir. Kalınan sürede birden fazla yolluk bildirimi düzenlendiği takdirde sonraki bildirimlere kira sözleşmelerinin tasdik edilmiş fotokopileri eklenecektir.
8. Sonuç
6682 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) Cetvelinde, 2016 Yılında Harcırah Kanununa göre verilecek yurt içi gündelik miktarları belirtilmiştir. Gelir Vergisi Kanununa göre işverenler tarafından geçici görevli olarak görevlendirilen hizmet erbaplarına yaptıkları gider karşılığında ödenen harcırah ödemeleri ücret kapsamında değerlendirilmekle beraber, aynı Kanun gereğince gelir vergisinden istisna edilmiştir. Buna göre Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından harcırah veya yolluk olarak yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden istisna edilmiştir. Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından ise idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanununa tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler, aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündelikleri veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmamak şartıyla gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ancak, belirlenen limitlerin aşılması halinde, aradaki farkın ücret olarak vergiye tabi tutulması gerekmektedir.
2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) Cetvelinde yer alan açıklamaya göre, Harcırah Kanununun 33. maddesinin (b) ve (d) fıkralarına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında, gündeliklerin belirlenen oranlardaki artırımlı miktarı esas alınacaktır. 40 Seri No.lu Harcırah Kanunu Genel Tebliğinde ise konaklama gideri ödenmesi konusunda uygulamaya yönelik olarak gerekli açıklamalar yapılmıştır. Buna göre, 1.4.2016 tarihinden itibaren, yurtiçinde memuriyet mahalli dışına yapılacak geçici görevlendirmelerde, Harcırah Kanununun 33. maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında, gündeliklerin %50 artırımlı miktarı esas alınacaktır. Harcırah Kanununun 33/(d) fıkrasına göre diğer personele ilişkin görevlendirmelerde ise; ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı kadar, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si kadar, müteakip 90 gün için de gündeliklerinin 2/3’ünün %40’ı kadar konaklama gideri ödenmesi, 180 günü aşan günler için ise konaklama gideri ödenmemesi gerekmektedir. Harcırah Kanununa tabi kurumlar tarafından hizmet erbabına yurtiçi geçici görevlendirmelerde ödenen gündelik tutarı ile ayrıca konaklama için ödenen artırımlı gündelik tutarının tamamı gelir vergisinden istisna edilecektir.
- (Yaklaşım Dergisinin Mayıs 2015 sayısında yayınlanmıştır.)
- Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup, hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.
- 16.03.2016 tarih ve 29655 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
- 13.04.2016 Tarih ve 29683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
- İmdat TÜRKAY, Harcırah Ödemeleri ve Vergilendirilmesi (Kamu–Özel Sektör), Seçkin Yayınevi, Şubat/2013, S:94-95
- 15.12.2015 tarihli ve 29563 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
- 31.12.2005 tarihli ve 26040 3. mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.