Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Bülent TAŞ
Bülent TAŞ
1603OKUNMA

2014 Yılı Vergi Geliri Hedefleri ve Sapmalar

2015 yılı bütçesi Maliye Bakanlığı’nca Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildi ve Plan Bütçe Komisyonunda görüşülmeye başlandı. Bütçe Kanun tasarısının ekini oluşturan cetveller 2014 yılı gelirlerinin yıl sonunda nasıl gerçekleşeceğine ilişkin tahminleri de içermektedir. Bu tahmin 2014 yılının ilk sekiz dokuz aylık gerçekleşmeleri çerçevesinde yapılmaktadır. Bu yazımızda 2014 yılı bütçesinde öngörülen vergi geliri ile dokuz aylık gerçekleşmeden sonra yapılan yıl sonu vergi gelirleri öngörüsü kıyaslanacaktır. Bu çerçevede hangi gelir kalemlerinde öngörülenin üzerinde, hangi kalemlerde öngörülenin altında bir performans sağlandığının tespit edilmesi mümkün olabilecektir.

2014 yılı bütçesinde yer alan vergi gelir tahminleri ile dokuz aylık gerçekleşmelere göre yapılan revize yıl sonu tahminleri vergi kalemleri itibariyle aşağıdaki tabloda yer almaktadır.


Genel Bütçe Gelirleri
Revize TahminBütçe TahminiFARK
  I-Vergi Gelirleri 385.548.654.000378.016.251.0007.532.403.000
      Gelir Vergisi77.288.513.00073.289.337.0003.999.176.000
        Beyana Dayanan Gelir Vergisi 3.853.605.0004.070.104.000-216.499.000
        Basit Usulde Gelir Vergisi    304.348.000335.429.000-31.081.000
        Gelir Vergisi Tevkifatı      71.350.206.00067.142.689.0004.207.517.000
        Gelir Geçici Vergisi    1.780.354.0001.741.115.00039.239.000
      Kurumlar Vergisi       34.758.449.00033.892.413.000866.036.000
        Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi   1.727.931.0002.011.046.000-283.115.000
        Kurumlar Vergisi Tevkifatı   279.667.000266.022.00013.645.000
        Kurumlar Geçici Vergisi     32.750.851.00031.615.345.0001.135.506.000
      Veraset ve İntikal Vergisi          408.811.000425.376.000-16.565.000
      Motorlu Taşıtlar Vergisi      7.676.024.0008.682.221.000-1.006.197.000
      Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi    66.556.781.00063.250.195.0003.306.586.000
      Özel Tüketim Vergisi     89.203.358.00089.581.516.000-378.158.000
        Petrol ve Doğalgaz Ürünleri   45.354.742.00047.229.626.000-1.874.884.000
        Motorlu Taşıt Araçları     11.571.013.00011.036.172.000534.841.000
        Alkollü İçkiler           5.650.102.0005.882.007.000-231.905.000
        Tütün Mamülleri     22.900.005.00021.971.493.000928.512.000
        Kolalı Gazozlar         300.184.000339.905.000-39.721.000
        Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallar   3.427.312.0003.122.313.000304.999.000
      Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi     7.559.057.0007.138.755.000420.302.000
      Şans Oyunları Vergisi       770.606.000754.020.00016.586.000
      Özel İletişim Vergisi     4.543.442.0004.647.685.000-104.243.000
      Gümrük Vergileri    6.452.109.0005.638.704.000813.405.000
       İthalde Alınan Katma Değer Vergisi   65.563.893.00064.827.733.000736.160.000
       Diğer Dış Ticaret Gelirleri  202.785.000126.537.00076.248.000
    Damga Vergisi 10.465.608.00010.473.429.000-7.821.000
    Harçlar     14.090.349.00015.216.805.000-1.126.456.000
    Başka Yerde Sınıflandırılmayan Vergiler8.869.00071.525.000-62.656.000

Tablonun birinci sütununda revize yıl sonu gerçekleşme öngörüsü, ikinci sütunda bütçede yer alan orijinal tahmin tutarları, üçüncü sütunda ise fark rakamları yer almaktadır. Bütün rakamlar vergi iadeleri ve mahalli idare payları düşülmeden önceki rakamlardır.

Tablodan görüldüğü üzere toplam vergi gelirlerinde bütçe tahmininin 7,5 milyar TL üzerinde bir gerçekleşme beklenmektedir. 

Bütçe hedeflerinin üzerinde gerçekleşmesi beklenen kalemler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.


Genel Bütçe Gelirleri
Revize TahminBütçe TahminiFARK
      Gelir Vergisi77.288.513.00073.289.337.0003.999.176.000
      Kurumlar Vergisi      34.758.449.00033.892.413.000866.036.000
      Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi   66.556.781.00063.250.195.0003.306.586.000
      Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi    7.559.057.0007.138.755.000420.302.000
      Şans Oyunları Vergisi      770.606.000754.020.00016.586.000
      Gümrük Vergileri   6.452.109.0005.638.704.000813.405.000
       İthalde Alınan Katma Değer Vergisi  65.563.893.00064.827.733.000736.160.000
       Diğer Dış Ticaret Gelirleri 202.785.000126.537.00076.248.000
Toplam259.152.193.000248.917.694.00010.234.499.000

Tablodan görüleceği üzere Gelir Vergisi, kurumlar Vergisi, Dahilde ve ithalde alınan KDV, Gümrük vergisi ve BSMV de hedeflerin üzerinde bir gerçekleşme beklenmektedir. Daha önce belirtildiği üzere bu rakamlar vergi iadeleri düşülmeden önceki brüt tutarlardır. Özellikle ağırlıklı vergi iadesinin yapıldığı dahilde KDV rakamı değerlendirilirken KDV iadesinin nasıl bir seyir izlediği önemli hale gelmektedir. KDV iadesi bütçede 23,6 milyar TL olarak hedefleniyorken, gerçekleşmesi beklenen tutar 27,8 milyar TL mertebesindedir. Bu 4,5 milyar daha fazla iade anlamına gelmektedir.

Dolayısıyla iadelerden sonraki rakam olarak yani net bazda dahilde KDV nin hedeflerin 1,2 milyar altında gerçekleşmesinin beklendiği anlamına gelmektedir. Bu durum dikkate alındığında öngörülenin üzerinde gerçekleşme tutarı gösteren kalemlerin toplamı tabloda görüldüğü gibi 10,2 Milyar değil ancak 7 milyar TL civarında olmaktadır.

Bütçe hedeflerinin altında gerçekleşmesi beklenen kalemler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.


Genel Bütçe Gelirleri
Revize TahminBütçe TahminiFARK
      Veraset ve İntikal Vergisi         408.811.000425.376.000-16.565.000
      Motorlu Taşıtlar Vergisi     7.676.024.0008.682.221.000-1.006.197.000
      Özel Tüketim Vergisi    89.203.358.00089.581.516.000-378.158.000
      Özel İletişim Vergisi    4.543.442.0004.647.685.000-104.243.000
    Damga Vergisi10.465.608.00010.473.429.000-7.821.000
    Harçlar    14.090.349.00015.216.805.000-1.126.456.000
    Başka Yerde Sınıflandırılmayan Vergiler8.869.00071.525.000-62.656.000
Toplam126.396.461.000129.098.557.000-2.702.096.000

Dahilde alınan KDV ile ilgili yukarıda belirtilen öngörülenden fazla vergi iadesi dikkate alındığında öngörülenin altında gerçekleşen performans tutarı 4 Milyar TL civarında oluşmakta toplamda 2014 yılı bütçesi vergi gelirlerinin 7,5 milyar değil 3 milyar civarında bir artı performans gösterdiği söylenebilmektedir.

Düşük performans ile ilgili tablo incelendiğinde görüleceği üzere ağırlıklı olarak Motorlu Taşıtlar Vergisi, Harçlar ve Özel Tüketim Vergisi bütçe hedeflerinin altında kalmaktadır.

Bunlardan Özel Tüketim Vergisine detay kalemleri itibariyle bakmakta yarar vardır.


Genel Bütçe Gelirleri
Revize TahminBütçe TahminiFARK
      Özel Tüketim Vergisi     89.203.358.00089.581.516.000-378.158.000
        Petrol ve Doğalgaz Ürünleri   45.354.742.00047.229.626.000-1.874.884.000
        Motorlu Taşıt Araçları     11.571.013.00011.036.172.000534.841.000
        Alkollü İçkiler           5.650.102.0005.882.007.000-231.905.000
        Tütün Mamülleri     22.900.005.00021.971.493.000928.512.000
        Kolalı Gazozlar         300.184.000339.905.000-39.721.000
        Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallar   3.427.312.0003.122.313.000304.999.000

Petrol ve Doğalgaz ürünlerinden alınan ÖTV bütçe hedeflerinin 1,8 milyar, Alkollü İçkilerden alınan ÖTV’nin bütçe hedefinin 232 milyon, kolalı içeceklerden alınan ÖTVnin bütçe hedefinin 39 milyon altında gerçekleşmesi beklenirken, Motorlu Taşıt Araçlarından alınan ÖTV’nin bütçe hedefinin 534 milyon, tütün mamüllerinden alına ÖTV nin de bütçe hedefinin 928 milyon üstünde gerçekleşmesi beklenmektedir.

Özellikle Petrol ve doğalgaz ürünlerinden alınan ÖTV nin bütçe hedeflerinin çok altında kalması dikkat çekicidir. Aşağıdaki tablodan görüleceği üzere petrol ve doğalgaz ürünlerinden alınan ÖTV ilk sekiz ayda bırakın bütçe hedefini tutturmayı, bir önceki yılın aynı dönemine elde edilen tutarın 763 milyon TL altında kalmıştır.

 

Bu durum tüketim düşüşünü işaret etmekle beraber, Petder, EPDK ve BOTAŞ verileri 2014 yılında ÖTV’ye konu ürünlerde bir önceki yıla nazaran bir düşüşü değil artışı işaret etmektedir. Petrol ve Doğalgaz ÖTV sindeki bu düşüşün Maliye Bakanlığınca incelenmesinde vergi kayıbına karşı gerekli önlemlerin alınmasında yarar bulunmaktadır. Revize yıl sonu tahmininin dahi gerçekleştirilememe ihtimali bulunmaktadır.

Öte yandan Harçların hedeflerin gerisinde seyretmesinin altında yatan temel nedenin gayrimenkul piyasasındaki öngörülemeyen daralma olduğu düşünülmektedir. Ayrıca motorlu taşıtlar vergisinin öngörülenin altında bir performans göstermesi bütçe öngörüleri ile yıl başında yapılan vergi artışlarının paralellik taşımamasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. 2014 Bütçesinde Motorlu taşıtlar vergi gelirinin 2013 yılına nazaran %14,8 oranında artacağı öngörülmüş olmasına rağmen vergi tutarları 2014 yılı başında yeniden değerleme oranında yani %3,9 oranında artırılmıştır.  Bu durum %10 vergi artışının daha çok yeni araç satışlarından geleceği anlamına gelmektedir. Ancak gerçekleşmeler bu öngörüyü desteklememiştir.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor