İmdat TÜRKAYGiriş: 20.09.2018 - 00:13Güncelleme:20.09.2018 - 00:16

9573OKUNMA

16 Yaş ve Üzerindeki Taşıtların Hurdaya Ayrılması ve ÖTV Teşviki

1. Giriş

Ülkemizin gündeminde zaman zaman yer alan model yılı eski olan araçların önce hurdaya ayrılması ve ardından trafik kayıtlarının silinmek suretiyle trafikten çekilmeleri hemen hemen herkesi ilgilendiren bir konudur. Çünkü hurda araçların her gün trafikte mevcut olması hem o aracı kullananları, hem çevreyi, hem de diğer sürücüleri ve de yayaları tehdit altında bırakmaktadır. Zira, bu araçların ekonomik ömürleri tamamlanmış olup artık çevreye ve insanlara zarar verme nokrasına gelmiştir. Eski araçların trafik kazalarına sebebiyet vermesi ile motorlarından çıkan egzoz gazlarının doğaya verdiği zarar ise ayrıca bir tartışma konusudur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre ülkemizde hurda araç kapsamında yaklaşık 6 milyon araç bulunmakta olup bu araçların trafikten çekilmesiyle doğaya karışan yaklaşık 15 milyon ton karbondioksit salınımının sora ereceği tahmin edilmektedir. Tüm bu nedenlerle hurdaya ayrılması gereken araçlara ilişkin olarak TBMM tarafından yapılan tüm düzenlemeler her zaman toplum ve çevre yararına olan düzenlemeler olarak dikkat çekmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Nisan 2018 motorlu kara taşıtları istatistiklerine göre, Ülkemizde trafiğe kayıtlı araç sayısı Nisan ayı sonu itibarıyla 22.551.157 olmuştur. Trafiğe kayıtlı toplam taşıtın %54,3’ünü otomobil, %16,4’ünü kamyonet, %13,9'unu motosiklet, %8,2’sini traktör, %3,8’ini kamyon, %2,1’ini minibüs, %1’ini otobüs ve %0,3’ünü ise özel amaçlı taşıtlardan oluşmaktadır.¹ TÜİK'in verilerine göre Türkiye'de son 3 yılda hurdaya ayrılan araç sayısı 277 bini aşmış bulunmaktadır. Bilindiği üzere daha önce 27 Mayıs 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7020 sayılı Kanun ile 1997 Model ve altında olan araçların hurdaya ayrılması ve mevcut borçlarının (MTV, TPC, zam ve faizleri) silinmesi düzenlemesi getirilmişti. Bu Kanunun uygulama hükümleri 31 Aralık 2018 tarihine kadar devam edecekti. 21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla son yapılan düzenleme ile bu süre 31.12.2019 tarihine kadar uzatılmış oldu. Ayrıca, 7020 sayılı Kanunla hurda araçlara ilişkin olarak getirilen düzenlemenin içeriğinde hurda araçlar için sıfır araç alımında ÖTV indirimi sağlanmasına ilişkin düzenleme yer almıyordu. TBMM tarafından kabul edilen 7103 sayılı Kanun ile hurda araçlar için ÖTV indirimi sağlanması düzenlemesi getirilmiştir. 2019 yılı sonuna kadar olmak üzere 16 yaş ve üzerindeki araçlar trafikten sildirilir ve imha edilirse, bu araç karşılığında yeni alınan aynı cinsten araç için 10 bin liraya kadar ÖTV indirimi sağlanmaktadır.

7103 sayılı Kanunun 88. maddesiyle; 18/5/2017 tarihli ve 7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinde hem süre uzatımı yapılması hem de 1997 model veya daha eski taşıtların ihraç edilmesi halinde de madde hükümlerinden yararlanılacağına dair düzenleme yapılmıştır. Konu hakkında uygulamanın ne şekilde yapılacağına ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 50 seri no.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği 11/06/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yine, 16 ve daha büyük yaştaki bazı araçların ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında Özel Tüketim Vergisi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar hakkında 7103 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliği de 11/06/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Hurda araç teşvikine yönelik olarak yapılan bu düzenleme ile 2019 yılı sonuna kadar 16 yaş ve üzerindeki otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, minibüs, midibüs, otobüs, kamyonet ve kamyonların trafikten silmesi ve bu trafikten silinen aracın imha merkezlerine teslim edilmesi halinde, bu şartla ihraç edilen veya imha edilen bu araç karşılığında yeni alınacak aynı cinsten araç için 10 bin liraya kadar ÖTV teşviki getirilmiş bulunmaktadır.

2. Yasal Düzenleme

7103 sayılı Kanunun 88. maddesiyle öncelikle 7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci, ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan “31/12/2018” ibareleri “31/12/2019” şeklinde değiştirilerek taşıtların hurdaya çıkarılmasına ilişkin düzenlemenin uygulama süresi bir yıl daha uzatılmıştır. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin 8701.20, 87.02, 87.03, 87.04 G.T.İ.P. numaralarında yer alan ve 1997 model veya daha eski taşıtların doğrudan ya da ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde de madde ile düzenlenen hükümlerden yararlanılabilecektir. 7103 Sayılı Kanunun Geçici 1 inci Maddesine İlişkin Genel Tebliğde; 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin 8701.20, 87.02, 87.03 ve 87.04 G.T.İ.P. numaralarında yer alan, kayıt ve tescile tabi 16 ve daha büyük yaştaki araçların adlarına kayıtlı gerçek veya tüzel kişiler tarafından doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi veya bir daha kullanılmamak üzere hurdaya çıkartılması halinde, aynı cins yeni bir aracın iktisabında tahakkuk eden özel tüketim vergisinin 10.000 TL’yi aşmamak kaydıyla, Bakanlar Kurulunca belirlenen kısmının terkin edilmesine ilişkin düzenlemeleri içeren geçici 1. maddesinin uygulama usul ve esasları belirlenmiştir.

Daha sonra konu hakkında Gelir İdaresi tarafından yapılan 11/06/2018 tarihli Duyuruda; düzenlemeden faydalanmak isteyen vatandaşların öncelikle her hangi bir notere başvurarak aracın hurdaya çıkartılmasında sakınca bulunmadığına dair bir uygunluk yazısı alacağı ve bu yazı ile birlikte büyükşehir belediyeleri, il özel idareleri, MKEK hurda işletmesi müdürlükleri ile ömrünü tamamlamış araç teslim yerleri veya geçici depolama alanları işletmecilerine araç teslimlerinin gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Aracı teslim alan kurumların ise Başkanlığın internet vergi dairesi üzerinden “Taşıt Teslim Tutanağı”nı düzenlemesi gerekmekte olup, bu işlem için bulundukları ildeki motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesinden kullanıcı kodu, parola ve şifre talep etmeleri gerekmektedir. Söz konusu teslim yerlerinden alınacak tutanak veya bertaraf formları ve aracın ruhsatı ile birlikte uygunluk yazısının alındığı notere başvuru yapılarak aracın hurdaya ayrılma işlemlerinin tamamlanması müteakip yeni alınacak aracın ÖTV indiriminden faydalanılması mümkün olacaktır.²

3. Araçların Hurdaya Ayrılması ve Düzenlenecek Belgeler

7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesiyle getirilen düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 48 seri no.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştı. 4760 sayılı Kanununa ekli (II) sayılı listenin 8701.20, 87.02, 87.03, 87.04 G.T.İ.P. numaralarındaki 1997 model veya daha eski olan taşıtların ihracında yapılacak müracaatlarda, 7103 Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliği ekinde yer alan “EK:1B, EK:2B, EK:3B” belgeler düzenlenecektir. İl özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine ve Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Hurda İşletmesi Müdürlüğüne ait hurda müdürlüklerinden herhangi birine teslim edilerek hurdaya ayrılacak 1997 model veya daha eski taşıtlara ilişkin müracaatlarda ise 48 seri no.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan “EK:1a/1b, EK:2, EK:3a/3b, EK:4, EK:5” belgeler yerine, hurdaya ayrılacak taşıtın 7103 sayılı Kanunun geçici 1. maddesi kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın 7103 Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliği ekinde yer alan “EK:4B, EK:4Ç, EK:5B, EK:6B, EK:6Ç, EK:7B, EK:8B” belgeler düzenlenecektir.

Ancak, motorlu taşıtını noter satış senediyle veya kamu kurum ve kuruluşlarından satın aldığını gösteren belgeyle iktisap eden ve ilgili trafik tescil kuruluşunda (Türkiye Noterler Birliği veya noterliklerde) adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan mükellefler tarafından yapılacak başvurularda; noter satış senetlerinin veya kamu kurum ve kuruluşundan satın aldığını gösterir belgenin bir örneği mükellef dilekçelerine eklenecektir. 7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesi kapsamında il özel idaresine, büyükşehir belediyesine veya MKEK hurda müdürlüklerine taşıtların teslim edilmesi üzerine anılan Kurum yetkililerince Gelir İdaresi Başkanlığının internet vergi dairesi üzerinden “Taşıt Teslim Tutanağı” (EK:7B) hazırlanacak ve sistemden onaylanarak dört nüsha olarak üretilecektir. İnternet vergi dairesi üzerinden oluşturulmayan tutanaklara istinaden bu uygulama kapsamında işlem tesis edilmeyecektir.

4. Hurda Araç Teslimine İlişkin Süre Uzatımı

4.1. 1997 Model veya Daha Eski Olan Taşıtların Hurdaya Ayrılmasına İlişkin Süre Uzatımı

7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında, 1997 model veya daha eski taşıtların 31/12/2018 tarihine kadar il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine ve MKEK hurda müdürlüklerine teslim edilmesi halinde, 31/12/2018’e kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/2016 tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezalarının terkin edileceği düzenlenmişti. 7103 sayılı Kanunun 88. maddesiyle yapılan değişiklikle anılan madde düzenlenmesinden faydalanma süresi ve terkin edilecek motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezalarının kapsamı 31/12/2019 tarihine kadar uzatılmıştır. İlgili trafik sicilinde adlarına 1997 model veya daha eski taşıt kayıt ve tescilli bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, 48 seri no.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, taşıtlarını en geç 31/12/2019 tarihine kadar il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hurda İşletmesi Müdürlüğü hurda müdürlüklerine teslim ederek Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtlarını hurdaya çıkarmak suretiyle kayıt ve tescillerini sildirmeleri halinde, tescil kayıtları silinen taşıtlarına ilişkin olarak 31/12/2019 tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/2016 tarihine kadar tescil plakasına

kesilen idari para cezaları terkin edilecektir.

4.2. Mevcut Olmayan veya Motorlu Taşıt Vasfını Kaybetmiş Olan Taşıtlara İlişkin Süre Uzatımı

7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin dördüncü fıkrasında Maliye ve İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde mevcut olmadığı veya motorlu taşıt olma vasfını kaybettiği kabul edilen 2005 model ve daha eski taşıtların motorlu taşıtlar vergilerinin 1/4’ünün 31/12/2018 tarihine kadar ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin edileceği düzenlenmişti. 7103 sayılı Kanunun 88. maddesiyle yapılan değişiklikle anılan madde düzenlenmesinden faydalanma süresi 31/12/2019 olarak yeniden belirlenmiştir. Tescil kuruluşlarında adlarına kayıt ve tescilli model yılı 2005 veya daha eski taşıtı olup, bu taşıtı 27/5/2017 tarihi itibarıyla mevcut olmayan veya herhangi bir nedenle motorlu taşıt vasfını kaybetmiş bulunan gerçek ve tüzel kişilerin; 48 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, bu durumlarını kanaat verici belgelerle tevsik etmeleri veya tescil kuruluşları tarafından taşıtın mevcut olmadığının kabulü ve bu taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergisi asıllarının 1/4'ünü 31/12/2019 tarihine kadar ödemeleri şartıyla, kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve Karayolları Trafik Kanununun 116. maddesine istinaden tescil plakasına kesilen trafik idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilir ve ödemeyi müteakip trafik tescil kayıtları silinecektir.

5. 1997 Model veya Daha Eski Olan Taşıtların İhraç Edilmesi

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin 8701.20, 87.02, 87.03, 87.04 G.T.İ.P. numaralarında yer alan 1997 model veya daha eski olan taşıtları adına kayıt ve tescilli olan gerçek ve tüzel kişiler bu taşıtlarını doğrudan ihraç etmeleri veya ihracatçılara üç ay içerisinde ihraç edilmek üzere teslim etmeleri halinde 7103 sayılı Kanunla getirilen uygulamadan faydalanabilecektir.

5.1. Madde Hükmünden Yararlanılabilecek Taşıtlar ve Kapsam Dışı Olanlar

7103 sayılı Kanunla değişik 7020 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasına göre, düzenlemenin kapsamına 4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listenin;

-8701.20 G.T.İ.P. numarasında yer alan yarı römorkler için çekiciler,

-87.02 G.T.İ.P. numarasında yer alan sürücü dahil on veya daha fazla kişi taşımaya mahsus minibüs, midibüs ve otobüsler,

-87.03 G.T.İ.P. numarasında yer alan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, steyşın vagon vb. taşıtlar,

-87.04 G.T.İ.P. numarasında yer alan eşya taşımaya mahsus van, panelvan, pick-up, kamyonet, kamyon vb. taşıtlar,

girmektedir. Bu taşıtlardan, 1997 model veya daha eski olan taşıtların doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde düzenlemeden yararlanılabilecektir. Bu araçlardan, 16 ve daha büyük yaşta olanların, doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılması halinde, aynı cins yeni bir aracın ilk iktisabında düzenlemeden yararlanılabilecektir. Dolayısıyla, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı liste  kapsamında yer almayan araçlar için düzenlemeden yararlanılamayacağı gibi, söz konusu liste kapsamında yer almakla birlikte kayıt ve tescile tabi olmayan veya maddede belirtilen G.T.İ.P. numaraları dışında kalan araçlar için de düzenlemeden yararlanılması mümkün değildir. Yani, özel amaçlı motorlu taşıtlar, motosikletler ve mopedler, hava taşıtları, deniz taşıtları, traktörler, iş makinaları gibi araçlar kapsam dahilinde bulunmamaktadır.

5.1.1. Mevcut olmayan yani kayıp ve çalıntı olan araçlar kapsam dışındadır

Uygulamadan yararlanılabilmesi için kapsama dâhil kayıt ve tescile tabi 16 ve daha büyük yaştaki araçların doğrudan veya Bakanlar Kurulunca nitelikleri belirlenen ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi ya da yine Bakanlar Kurulunca belirlenen hurda teslim yerlerine fiilen teslim edilmesi şart olduğundan, mevcut bulunmayan (kayıp, çalıntı gibi) veya motorlu araç vasfını kaybetmiş araçlar için düzenlemeden yararlanılması mümkün değildir. Buna göre, ihraç edilecek veya hurdaya çıkartılacak aracın araç bütünlüğünün korunuyor olması, motor ve şanzıman gibi önemli aksamlarının mevcut bulunması gerekmektedir. Kayıt ve tescili silinerek ihraç edilecek veya hurdaya çıkartılacak araçların yaşı, tescil işleminin yapıldığı yıl dikkate alınmaksızın, tescil belgesinde yazılı model yılında aracın bir yaşında olduğu kabul edilmek suretiyle tespit olunur. Örneğin, tescil belgesinde 1994 model olduğu belirtilen bir aracın 2018 yılındaki yaşı, 1994 yılında bir yaşında kabul edilmek suretiyle 25 olarak hesaplanacaktır. Bu durumda 2018 yılında 2003 model ve daha eski model araçların, 2019 yılında ise 2004 model ve daha eski model araçların ihraç edilmesi veya hurdaya çıkartılması halinde düzenlemeden yararlanılabilecektir.

5.2. Mükellefler Tarafından Yapılacak İşlemler

Mükelleflerin 1997 model veya daha eski olan taşıtlarını doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederek söz konusu düzenlemeden yararlanabilmeleri için, tescil kuruluşuna 1 Seri No.lu 7103 Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliği ekinde yer alan dilekçeyle (EK:1B) müracaat etmeleri gerekmektedir. Trafik sicilinde adlarına kayıt ve tescilli bulunan 4760 sayılı Kanununa ekli (II) sayılı listenin 8701.20, 87.02, 87.03, 87.04 G.T.İ.P. numaralarındaki 1997 model veya daha eski olan taşıtların üzerinde 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş hacizler dışında, üçüncü şahıslar tarafından konulmuş bulunan mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz ve benzeri şerhlerin bulunmadığına ve taşıtın ihraç edilmesinde herhangi bir sakınca olmadığına dair tescil kuruluşundan belge (EK:2B) almaları gerekmektedir.

Öte yandan, taşıtını doğrudan ihraç etmek isteyen mükellef tarafından taşıtların en geç 31/12/2019 tarihe kadar ihraç edilmesi gerekmektedir. 1 Seri No.lu 7103 Sayılı Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda taşıt ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile taşıtın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna dilekçeyle (EK:3B) başvurularak, 31/12/2019 tarihine kadar Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtlarının kayıt ve tescillerini sildirmeleri gerekmektedir. Motorlu taşıtını noter satış senedi ile iktisap eden veya kamu kurum ve kuruluşlarından satın alan ancak, adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan mükellefler ise, noter satış senetlerinin veya kamu kurum ve kuruluşundan satın aldığını gösterir belgenin bir örneğini tescil kuruluşlarına yapacakları müracaatta ibraz edeceklerdir.

5.3. İhracatçılar Tarafından Yapılacak İşlemler

Taşıtını ihracatçılar vasıtasıyla ihraç etmek isteyen mükellef ile 2018/11750 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki Kararın 5. maddesinin beşinci fıkrasında tanımı yapılan ihracatçı arasında noter nezdinde karşılıklı yükümlülükleri düzenleyen imzaları noterce onaylanmış bir “İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi” düzenlenmesi gerekmektedir. İhracatçılar, “İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi” ile teslim aldıkları taşıtları 7103 Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliğindeaçıklanan esaslar çerçevesinde üç ay içerisinde taşıtın maliki adına vekaleten ihraç edecektir. Bu düzenlemeden yararlanılabilmesi için ihraç edilecek taşıtların yurt dışındaki müşteriye teslim edilmek üzere T.C. Gümrük Bölgesinden çıkmış olması şarttır. Taşıtın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz. Düzenlemeden yararlanılabilmesi için ihracatın gerçekleştirildiğinin gümrük beyannamesi ile tevsik edilmesi zorunludur.

İhracatın, mutlaka 31/12/2019 tarihine kadar gerçekleştirilmesi gerekmekte olup ihracatçı, ihracata ilişkin gümrük idaresinden aldığı onaylı gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneğini, taşıtı adına kayıt ve tescilli olan gerçek veya tüzel kişiye teslim etmekle yükümlüdür. Mükellef, taşıt ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, ihracatçı tarafından teslim edilen gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile taşıtın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna dilekçeyle (EK:3B) başvurarak, 31/12/2019 tarihine kadar Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtının kayıt ve tescillini sildirecektir.

5.4. Tescil Kuruluşları Tarafından Yapılacak İşlemler

7103 sayılı Kanunla değişik 7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci fıkra hükmünden yararlanmak üzere, taşıtların ihraç edilmesi kaydıyla herhangi bir tescil kuruluşuna yapılan mükellef başvuruları üzerine, ihraç edilecek olan taşıtlar üzerinde 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş hacizler dışında, üçüncü şahıslar tarafından konulmuş mülkiyeti muhafaza, rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunmadığına ve taşıtın ihraç edilmesinde herhangi bir sakınca olmadığına dair bu hususta düzenlenecek belge (EK:2B) ilgiliye verilecek, aksi halde belge düzenlenmeyecektir. Mükellefler tarafından dilekçeyle (EK:3B) ve ihracata ilişkin belgelerle taşıtın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna yapılan başvuru üzerine ihraç edilen taşıtın tescil kaydı, tescil kuruluşunca silinecektir. Taşıta ait "Motorlu Araç Tescil Belgesi" ne “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi konularak taşıt sahiplerine geri verilecektir. Tescil kuruluşlarınca madde hükmüne göre yapılacak kayıt ve tescil işlemleri sırasında taşıta ait motorlu taşıtlar vergisi ilişiğinin kesildiğine dair belge aranılmayacaktır. Trafik tescil kaydının silinmesi işleminin yapılmasından sonra, taşıtın kayıt ve tescilinin silindiği hususu elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, bunun mümkün olmaması halinde üç iş günü içerisinde kayıtlı bulunduğu vergi dairesine bildirilecektir. Bu madde hükmü uyarınca, tescil kaydı silinecek taşıtın trafik tescil kaydında, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre konulmuş hacizler varsa, tescil kuruluşları haczi koyan idarelerden bildirim beklemeksizin bu hacizleri kaldıracak ve hacizlerin kaldırıldığı hususu haczi koyan ilgili tahsil dairelerine ayrıca bildirilecektir.

5.5. Vergi Daireleri Tarafından Yapılacak İşlemler

Başvuruda bulunan mükellefin motorlu taşıtlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi daireleri tarafından, tescil kuruluşlarından gelen, taşıtın ihraç edilmek suretiyle kayıt ve tescilinin silindiğini belirten yazı ve ekinde yer alan belgelerdeki bilgiler ile vergi dairesi kayıtları karşılaştırılarak bilgilerin doğruluğu kontrol edilecektir. Bilgilerin doğruluğu tespit edildikten sonra ilgili taşıttan dolayı motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerin motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyetleri sona erdirilecektir. Bu düzenleme kapsamında, ihraç edilen taşıtlara ilişkin olarak 31/12/2019 tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/2016 tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin edilecek, bu alacaklar nedeniyle 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre mükellefin sair mal varlığına tatbik edilmiş olan hacizler kaldırılacak ve yapılan işlem sonucundan mükellefe bilgi verilecektir.

6. İhraç Edilen Taşıtın Geri Gelmesi Halinde Yapılacak İşlemler

7103 sayılı Kanunla değişik 7020 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci fıkrası kapsamında ihraç edilmesi nedeniyle trafik tescil kayıtları silinen motorlu taşıtların 4458 sayılı Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170. maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelmesi halinde, tescil kuruluşları tarafından terkin tarihinde adına kayıt ve tescilli olan kişi için tescil kaydının silindiği tarih itibarıyla trafik tescil kaydı yapılarak, durum elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, bunun mümkün olmaması halinde ilgili vergi dairesine üç iş günü içerisinde bildirilecektir. Bu bildirim üzerine vergi dairesince mükellef adına motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti tesis edilerek daha önce yapılan terkin işlemi iptal edilecektir.

7. Yeni Araç Alımında ÖTV İndirimi

21/3/2018 tarihli ve 7103 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinde düzenlenen 16 ve daha büyük yaştaki bazı araçların ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında Özel Tüketim Vergisi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar 11/06/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7103 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğinde açıklanmış bulunmaktadır.

7.1. Madde Hükmünden Yararlanabilecek Kişiler

Madde hükmünden, ilgili trafik sicilinde adlarına kayıtlı kapsam dahilindeki araçlarını Tebliğde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç eden ya da hurdaya çıkartan gerçek ve tüzel kişiler ile bunların mirası reddetmemiş mirasçıları yararlanabilir. Düzenlemeden yararlanma hakkı, trafik sicilinde adlarına araç kayıtlı olan kişilere ait olup, bir başkasına devredilemez. İhraç edilen veya hurdaya çıkartılan aracın birden fazla gerçek veya tüzel kişi adına tescilli olması halinde, sadece tek bir aracın ilk iktisabında düzenlemeden yararlanılabilir. Bu kapsamda yeni araç, ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan aracın tüm malikleri tarafından adlarına müştereken kayıt ve tescil edilmek üzere iktisap edilebileceği gibi diğer maliklerin, araç üzerindeki mülkiyet hakkından bir kişi lehine feragat etmesi suretiyle, maliklerden biri tarafından da bu malik adına kayıt ve tescil edilmek üzere iktisap edilebilir. 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi kamu idareleri ile kamu tüzel kişiliğini haiz diğer kurum ve kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yükseköğretim kuruluşları hariç) madde hükümlerinden yararlanamazlar.

7.2. Yeni Araç Alımında Terkin Edilecek ÖTV Tutarı

18/5/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 14/5/2018 tarihli ve 2018/11750 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararın 5. maddesinin birinci fıkrasında, madde kapsamında ihraç edilecek veya hurdaya çıkartılacak araçla aynı cins yeni bir aracın ilk iktisabında tahakkuk eden özel tüketim vergisinin terkin edilecek kısmı;

-Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin 87.03 G.T.İ.P. numarasında yer alan otomobil ve arazi taşıtı cinsi araçlar için özel tüketim vergisi matrahı esas alınarak aşağıdaki tablodaki gibi,

-Diğer araç cinsleri için 10.000 TL olarak,

tespit edilmiştir. Buna göre, yeni araç alımında tahakkuk eden özel tüketim vergisinden; otomobil ve arazi taşıtı cinsi araçlar için özel tüketim vergisi matrahı esas alınarak anılan Kararnamede belirlenen tutarlar, bunların dışında kalan kamyon, kamyonet, tır çekicileri, van, panelvan, minibüs, otobüs gibi araçlar için ise özel tüketim vergisi matrahına bakılmaksızın 10.000 TL terkin edilecektir. Yeni aracın ilk iktisabında tahakkuk eden özel tüketim vergisinin, araç cinsleri itibarıyla yukarıda belirtilen tutarın altında olması halinde özel tüketim vergisi tahsil edilmeyecektir. Tahakkuk eden özel tüketim vergisini aşan tutar iade edilmez ve başka bir araç alımında kullanılamaz.

7.3. Madde Hükmünden Yararlanma Süresi

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği 27/3/2018 tarihinden 31/12/2019 tarihine kadar kayıt ve tescili silinerek doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine 31/12/2019 tarihine kadar ilk iktisabı yapılacak araçlar için tahakkuk eden özel tüketim vergisinin Bakanlar Kurulunca belirlenen kısmı terkin edilecektir. 27/3/2018 tarihinden önce tescil kaydı silinen, ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine ilk iktisap edilen araçlar için düzenlemeden yararlanılamayacağı gibi, 31/12/2019 tarihinden sonra tescil kaydı silinen, ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine ilk iktisap edilen araçlar için de düzenlemeden yararlanılamaz. 27/3/2018 ile 31/12/2019 tarihleri arasında eski araç ihraç edilmek veya hurdaya çıkarılmakla birlikte, 31/12/2019 tarihine kadar düzenleme kapsamında yeni araç alınmamış olması halinde, bu tarihten sonra alınacak yeni araçlar için düzenlemeden yararlanılamaz. Ayrıca, 7103 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin yürürlüğe girdiği 27/3/2018 tarihinden bu Tebliğin yayımlandığı 11/06/2018 tarihine kadar, adına kayıt ve tescilli kişiler tarafından bu Tebliğ hükümlerine uygun olarak doğrudan ihraç edilen araçlar ile hurdaya çıkartılan araçlar için de işlemin belirtilen belgelerle tevsikine bağlı olarak, 2018/11750 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 18/5/2018 tarihinden itibaren iktisap edilecek araçlar bakımından uygulamadan faydalanılması mümkün olacaktır.

7.4. ÖTV İndiriminden Haksız Yere Yararlanılması Durumunda Sorumluluk

Uygulamadan haksız olarak faydalanılması halinde, zamanında ödenmeyen özel tüketim vergisi, faydalanandan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir. İhracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen araçlar için ihracatın gerçekleştiğinin ilgili gümrük idaresince teyit edilmemesi halinde, zamanında ödenmeyen özel tüketim vergisi, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte ihracatçıdan tahsil edilecektir. Bu uygulamada, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde işlem tesis edilmemesi suretiyle ilk iktisap kapsamında araç teslim edilmesi halinde, zamanında ödenmeyen özel tüketim vergisi, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte, düzenlemeden faydalananın ve ihracatçının sorumlu tutulduğu yukarıdaki haller dışında, motorlu araç ticareti yapanlardan aranacaktır.

8. Sonuç

Hurda araçların trafik kayıtlarından silinmesiyle sağlanan teşvikler ile yeni araç alımında sağlanan ÖTV indirimi hakkında özetlersek şunlar söylenebilir; öncelikle, trafik sicilinde adlarına 1997 model veya daha eski taşıt kayıt ve tescilli bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, taşıtlarını en geç 31/12/2019 tarihine kadar il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hurda İşletmesi Müdürlüğü hurda müdürlüklerine teslim ederek Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtlarını hurdaya çıkarmak suretiyle kayıt ve tescillerini sildirmeleri halinde, tescil kayıtları silinen taşıtlarına ilişkin olarak 31/12/2019 tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/2016 tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin (silinecektir) edilecektir. Aynı uygulamadan, 1997 model veya daha eski olan taşıtları adına kayıt ve tescilli olan gerçek ve tüzel kişiler bu taşıtlarını doğrudan ihraç etmeleri veya ihracatçılara üç ay içerisinde ihraç edilmek üzere teslim etmeleri halinde de yararlanılacaktır. Hurda araçlara ilişkin ikinci önemli teşvik ise, 2019 yılı sonuna kadar olmak üzere 16 yaş ve üzerindeki araçlar trafikten sildirilir ve imha edilirse, bu araç karşılığında yeni alınacak aynı cinsten araç için 10.000 TL’ye kadar ÖTV indirimi sağlamasıdır. Yapılan düzenlemeyle, ekonomik ömrünü tamamlamış olan ve trafikte insanların can güvenliğini tehlikeye atan araçların getirilen teşvikle hurdaya ayrılmalarının cazip hale getirilmesi sağlanmış bulunmaktadır. Ancak, yaklaşık 6 milyonun üzerinde hurdaya çıkmayı bekleyen aracın olduğu Ülkemizde bu teşvikten daha çok aracın yararlanması için 31 Aralık 2019 tarihine kadar konunun sürekli olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından gündemde tutulmasında fayda vardır.

1. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
2. 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
3. 7020 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
4. 14/5/2018 tarihli ve 2018/11750 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
5. 48 ve 50 seri no.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğleri
6. 7103 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1. maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliği
7. (Vergi Müfettişleri Derneğinin Vergi Raporu Dergisi Ağustos/2018 Sayısında Yayınlanmıştır.)