Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Mehtap Banu AKSOY
Mehtap Banu AKSOY
1683OKUNMA

Vergi Ödemeleri Raporunda Türkiye 80. Sırada

Dünya Bankası ile PwC tarafından hazırlanan ve her ülkede işletmelerin vergi yasalarına uyumu açısından vergi sistemlerini değerlendiren Vergi Ödemeleri Raporunun 2019 yılı sayısı geçtiğimiz aylarda yayınlandı. Raporda, ülke sıralamaları analiz edilmiş ve teknolojinin vergi idarelerini ve vergi politikalarını nasıl etkilediği değerlendirilmiştir.

Bu yıl 13. sayısı yayınlanan Raporda, 190 ekonomide örnek olay incelemesine konu edilen küçük ölçekli işletmelerin 2017 yılı takvim yılında vergilendirilmesi model alınmıştır. Ödeme sayısı, saat olarak uyum süresi, toplam vergi ve kesintilerin ticari kâra oranı ve beyan sonrası endeksinden oluşan dört göstergenin ortalaması alınarak Vergi Ödemeleri Puanı bulunmuş ve ülkeler bu puana göre sıralanmıştır.

Türkiye bu yıl, bir önceki yıla göre 8 basamak yükselerek 80. sırada yer almıştır.

Bulgular
2017 yılı verilerini temel alan analizin önemli bulgularına bakacak olursak:

  • Vergilere uyum için harcanan zaman, 2004 yılına göre 84 saat, 2016 yılına göre ise 2 saat azalarak 237 saat olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de uyum için 170 saat harcanmıştır.
  • Ödeme sayısı 2004 yılına göre 10,3 sayı azalarak 23,8 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de ödeme sayısı 10 olarak tespit edilmiştir.
  • Toplam vergi ve kesintilerin ticari kâra oranı % 40,4’tür. Bu oran 58 ülkede düşerken 37 ülkede artış göstermiştir. Türkiye’de bu oran %40,9 ile dünya ortalamasına yakındır.
  • Beyan sonrası KDV iadesi ve Kurumlar Vergisi düzeltmelerine uyumu ölçen Beyan Sonrası Endeksi 100 üzerinden 59,6 olarak gerçeklemiştir. Bu endeks ne kadar yüksek olursa, mükellefler KDV iadeleri ve beyanname düzeltmelerini etkin bir şekilde yapıyorlar demektir. Türkiye açısından endeks 50.00 düzeyindedir.
  • İncelenen ekonomilerde 2017 yılında vergi ödemeyi kolaylaştıran ya da maliyeti azaltan 31 reform gerçekleşmiştir. Bunlardan en önemlisi, online vergi beyanı ve ödeme sistemlerinin geliştirilmesidir.
  • İyileşen göstergelerdeki en önemli etken;  yüksek performanslı ekonomilerin; gerçek zamanlı raporlama sistemleri, hazır vergi beyannameleri ve makine öğrenmesine dayalı vergi muhasebe sistemleri kullanmaları olmuştur.
  • Yüksek gelirli ekonomiler, bazı istisnalar olmakla birlikte, hem beyan öncesi hem de beyan sonrası süreçlerde en iyi performansa sahiptir.

İşin Değişen Doğası Raporu
Vergi Ödemeleri Raporu, teknolojinin mevcut işlerin doğasını ve ihtiyaç duyulan becerileri değiştirdiğini, bundan dolayı da insan kaynaklarına büyük yatırımlar yapmak gerekeceğini söyleyerek başlıyor. Bu konu, Dünya Bankasının 2019 Dünya Kalkınma Raporuna da konu olmuştur. İşin Değişen Doğası başlığıyla yayınlanan rapora göre, hızla gelişen ve teknolojinin giderek daha fazla şekillendirdiği işgücü piyasasında insanların eğitimine ve sağlığına daha fazla yatırım yapılması acil bir ihtiyaç haline gelmiştir. 
  
İşin Değişen Doğası Raporu, işin doğasının değişmesini şu gerçeklere dayandırıyor: Teknoloji firmaların sınırlarını belirsizleştiriyor, böylece platform şirketlerin sayısı artıyor. İş için gereken beceriler yeniden şekillendiriyor. Yani teknolojinin yerini doldurabileceği daha az gelişmiş becerilere talep düşerken, problem çözme, takım çalışması ve akıl yürütme gibi gelişmiş bilişsel becerilere talep artıyor. Robotların işçilerin yerini alacağı düşüncesi insanları korkutuyor.

Yapılan analiz hükümetlere özetle şu önerilerde bulunuyor:

  • İnsan sermayesine, özellikle çocukluk çağında yatırım yapılması. Temel becerilere ek olarak, yüksek düzeyde bilişsel ve sosyal davranış becerilerini geliştirecek yatırımlar yapılması önemli;
  • Sosyal korumanın geliştirilmesi;
  • Bu ikisi için kamu finansman imkanları yaratmak. Büyük şehirlerde emlak vergileri, şeker ya da tütüne özel tüketim vergisi ve karbon vergisi devlet gelirini artıracak çözümler olabilir. Başka bir yol da, bazı firmaların kazançlarını artırmak için kullandıkları vergi kaçınma tekniklerini ortadan kaldırmaktır. Hükümetler, vergi oranlarını artırma yoluna başvurmadan gelirleri artırmak için vergi politikalarını optimize edebilir ve vergi idarelerini geliştirebilirler.

Rapor, son öneriye paralel olarak, uluslararası vergi sisteminin güncellenmesi çağrısında bulunuyor.  Küreselleşen dijital ekonomiden kaynaklanan farklı vergiden kaçınma uygulamaları ile kullanıcı verileri gibi yeni varlık türlerinden elde edilen gelirin nasıl vergilendirileceği gibi konular bunu zorunlu kılıyor. Ayrıca hedeflenen mali kaynakların, vergi idarelerinde kapasitenin geliştirilmesi ve politika değişiklikleri ile özellikle de katma değer vergisi ve vergi tabanının genişlemesi yoluyla sağlanmasına, vergi gelirlerini artırırken sunulan hizmetlerin de iyileştirilmesi gerektiğine vurgu yapılıyor.

Öneriler
Tekrar Vergi Ödemeleri Raporuna dönecek olursak, sistemlerin nerede iyi çalıştığı ve nerede geliştirilmesi gereken alanlar olduğunun anlaşılmasını sağlayarak mükelleflerle vergi idareleri arasındaki güven ve uzlaşmayı artıracak yorumlara da yer veriliyor.

Yapılan analiz çalışmasından alınan dersler ve yorumlar kısmında,  vergi idaresinin mükelleflerle ve çalışanlarıyla nasıl etkileşim içinde olduğunun gönüllü uyum seviyesini ve vergi idaresinin verimliliğine ilişkin kamuoyu algısını etkilediği vurgulanıyor. Çalışanlara ve mükelleflere yönelik eğitim programlarının geliştirilmesinin hem vergi idarelerine hem de mükelleflere faydası olduğu görülüyor.

Çalışanların eğitimi, iyi işleyen bir vergi sistemi ve vergi politikalarının etkili uygulanması açısından çok önemlidir. Mükelleflerin eğitimi ise, sadece vergi toplayan değil aynı zamanda hizmet sunan konumlarından dolayı vergi idarelerinin stratejik faaliyet alanlarından biri haline geliyor. Vergi idareleri, vergi uyumunu ve vergi ahlakını geliştirmek için mükellef eğitim programları kullanmaya yöneliyorlar.

Bu değerlendirmeler ışığında, küresel ve teknolojik gelişmeleri daha iyi yakalamak üzere yeniden yapılanması beklenen Gelir İdaresi Başkanlığının bu önerilerle daha üst sıralarda yer almasını diliyoruz.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor