Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

İmdat TÜRKAY
İmdat TÜRKAY
1473OKUNMA

Vergi Kaçıranı Devlete Haber Verenlere 2015’te Ödenen İhbar İkramiyesi 6.045.626 Lira

Anayasamızın “Vergi Ödevi” başlıklı 73. maddesine göre herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. 2015 Yılında gerçek kişiler tarafından elde edilen gelirlerin beyan dönemi olan Mart/2016 ayı da geride kaldı. 2015 Yılında elde edilen kurum kazançları için kurumlar vergisi beyanname verme süresi ise 1 Nisan 2016 tarihinde başladı ve mükelleflerin beyannamelerini elektronik ortamda 25 Nisan 2016 tarihine kadar göndermeleri gerekmektedir.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için elde edilen gelir ve kazançlar için beyanda bulunmak ve vergi ödemek ne kadar önemli ise; bu yükümlülükten kaçmak suretiyle gelirini beyan etmesi gerektiği halde beyan etmeyen veya eksik beyan eden kişi ve kurumları Devlete bildirmek de o derece önemlidir.

İhbar müessesesi ödenmeyen vergilerin takip ve tahsilini kolaylaştırmaktadır. Vergisel olayların ihbarı bir vatandaşlık görevi olarak düşünülse de şartları taşıyanlara verilecek ikramiye ile sistem cazip hale getirilmiş bulunmaktadır.

İhbar dilekçeleri Anayasanın 74. maddesinde siyasi hak olarak yer alan “Dilekçe Hakkı”nın kullanma biçimi olan 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun hükümlerine göre verilmekte ve değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. İhbarcının, ihbarın konusuna giren işlemleri saptaması, belgelemesi ve ilgili mercilere ihbarın açık bir şekilde, mevcut maddi deliller de eklemek suretiyle intikal ettirmesi gerekmektedir.

Ülkemizin önemli ekonomik sorunlarından biri olan kayıt dışılık; rekabet gücünü önemli ölçüde etkilemekte, kamu finansman yapısının sağlıklı işlemesine engel olmaktadır. Ekonomide haksız rekabetin önlenmesi, ekonomik gelişmelerin sağlıklı bir seyir izlemesi ve sağlam bir sosyal güvenlik yapısının tesis edilmesi için kayıt dışılıkla mücadele büyük önem taşımaktadır.

Vatandaşlar tarafından vergi kayıp ve kaçağını ihbar edenlere ödenen ihbar ikramiyesi, 1931 tarihinde yürürlüğe giren ve halen uygulanmakta olan 1905 Sayılı "Menkul ve Gayrimenkul Emval İle Bunların İntifa Haklarının ve Daimi Vergilerin Mektumlarını Haber Verenlere Verilecek İkramiyelere Dair Kanun" hükümlerine göre ödenmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığının internet sayfasında yer alan (http://www.gib.gov.tr, Gelir İdaresi Başkanlığı Faaliyet Raporları) ihbar dilekçe sayısı ve muhbirlere ödenen ikramiye tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Yılıİhbar İkramiyesi Ödenen Kişi SayısıÖdenen İhbar İkramiyesi Tutarı (TL)
20111734.219.672,00
20121963.082.853,00
20134627.105.157,00
20142966.202.554,00
20153386.045.626,00


1931 tarihinde yürürlüğe giren ve 85 yıldır uygulanmakta olan 1905 sayılı Kanunun amacı, vergi kayıp ve kaçağını bir ölçüde de olsa önleyebilmek, vergi kaçağına sebebiyet verenleri ihbar müessesesi ile ortaya çıkarmak ve ihbarı sabit görülenleri ise ödüllendirmektir. Gerekli şartları taşıyan ve somut bilgi ve belgelerle desteklenen ihbar dilekçeleri incelemeye sevk edilmekte, düzenlenen İhbar İkramiyesi Görüş Raporuna istinaden, tahakkuk eden vergi ve vergi ziyaı cezası tutarı üzerinden %10 oranında hesaplanan ikramiyenin 1/3’ü verginin kesin tahakkukunda, kalan 2/3’ü ise tahsilat sonrasında muhbire ödenmektedir.

Ancak, belli bir konuyu ihtiva etmeyen; kişi, kurum ve olayla doğrudan bağlantı kurulmaksızın genel nitelikli ifadeler taşıyan ya da yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan; adı, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresi bulunmayan veya yanlış isim ve adres bulunan ya da bu şartları taşımakla birlikte inandırıcı mahiyette olmayan, olayla ilgili yeterli bilgi ve belge ile desteklenmeyen ihbar dilekçelerinin, Vergi İdaresi tarafından işleme konulmayacağı unutulmamalıdır.

Bir muhbire ikramiye ödenebilmesi için aşağıda yer alan bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.

  • Muhbirin ihbar ettiği vergi kayıp ve kaçağı hakkında, ihbar ikramiyesi talebinde bulunması gerekmektedir,
  • Muhbirin ihbarından önce vergi incelemesine başlanmamış olması gerekir,
  • Muhbirin, vergi incelemesi bitmeden ihbarından vazgeçmemesi gerekir,
  • Muhbirin yaptığı ihbarın, somut olaylara ve delillere dayanması gerekir,
  • İhbar konusu ile bulunan matrah farkları arasında illiyet bağı olması gerekir,
  • İnceleme elemanına ihbar konusu ile ilgili bilgi ve somut belgeleri vermesi gerekir,
  • İsimsiz ihbarlarda vergi incelemesi bitmeden, muhbirin ortaya çıkmış olması gerekir,
  • Muhbire ihbar ikramiyesi ödenebilmesi için bulunan vergi ve ceza farkının mutlaka vergi incelemesine dayalı olarak bulunması gerekir,
  • Vergi inceleme elemanının vergi inceleme raporlarında ayrı olarak “İhbar İkramiyesi Görüş Raporu” düzenlemesi ve bu raporda ikramiye ödenmesi konusunda olumlu görüş bildirmesi gerekir.

İhbar ikramiyesi ödenmesi için, muhbirin vergi kaçırmaya dahil olup olmamasının önemi yoktur. Aynı konuda birden fazla muhbir ihbarda bulunursa ihbar ikramiyesi önce ihbarda bulunana verilir (1). Kayıt dışı ekonomik faaliyetler azaldıkça, buna paralel olarak toplumun vergi bilinci artacak ve toplumda vergi kültürü yerleşecektir. Bu kapsamda, Devletimizin hizmet kalitesini iyileştirerek kayıt dışı ekonomiyi azaltmaya ve vergiye gönüllü uyumu artırmaya yönelik çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Kişisel olarak bireylerin bu sürece ihbar sistemi yoluyla katkı vermesi de aynı derecede öneme sahiptir.

Konu hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız; İmdat TÜRKAY, Vergi Kayıp ve Kaçağının İhbarı ve Muhbire Ödenecek İhbar İkramiyesi, Seçkin Yayınevi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Haziran/2015.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor