Türkiye Dijital Hizmet Vergisini Kaldırabilecek mi?
Son dönemde basına da yansıdığı üzere uluslararası vergilendirmede Ekim ayı içinde önemli gelişmeler yaşandı. OECD önderliğinde 140 ülkeden oluşan çalışma gurubu dijitalleşmenin yarattığı vergi sorunlarına çözüm olarak iki ayaklı bir yapı geliştirdiğini deklare ettiler. Deklarasyonun altında Türkiye dahil 136 ülkenin imzası bulunmaktadır. Çalışma gurubunda yer aldığı halde imza koymayan ülkeler, Kenya, Nijerya, Pakistan ve Sri Lanka tır.
Deklare edilen iki ayaklı çözümün ilk ayağı 100’e yakın çok uluslu şirket guruplarının karının belirli bir kısmının bu gurupların gelir elde ettikleri ülkelerce vergilendirilebilmesine imkân sağlanmasıdır. Bunun karşılığında bu ülkeler uygulamakta oldukları dijital hizmet vergisi ve dijital reklam ödemeleri üzerinden vergi kesintisi gibi düzenlemeleri yürürlükten kaldırmak zorunda olacak ve bunları veya benzeri düzenlemeleri bir daha hayata geçirmemek üzere taahhütte bulunacaktır.
OECD’nin tahminlerine göre yılda 125 milyar Amerikan Doları kadar bir kazanç tutarının iş yeri ve daimî temsilci bulunmadığı için vergilendirme yapamayan ülkeler tarafından vergilendirilmesine imkân sağlanacaktır.
En son Roma’da yapılan G20 liderler zirvesinde de söz konusu çözümün zirveye katılan liderlerce onaylandığı da basına yansımış bulunmaktadır. G20 zirvesine katılımcı ülke olarak Türkiye’nin de söz konusu çözümü onayladığı anlaşılmaktadır.
Türkiye bu taahhütte bulundu ancak bu çözümden kayıpla mı yoksa kazançla mı çıkacak?
Dijital Hizmet Vergisi ve Reklam Hizmetlerinin Bütçeye Katkısı
Dijital Hizmet Vergisinden (DHV) 2021 yılının ilk 9 ayında bütçeye sağlanan gelir 1,9 milyar TL dir. Son aylardaki trende bakarak yıl sonu için bu rakamın 2,8 milyar TL ye ulaşmasının oldukça muhtemel olduğu anlaşılmaktadır. 2022 yılı bütçe kanun teklifinde 2021 yılı sonunda Dijital Hizmet Vergisi gelirinin 2,3 milyar TL ye ulaşacağı tahmin edilmiş olmakla beraber bu tahminin oldukça ihtiyatlı bir tahmin olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla DHV’nin kaldırması halinde Bütçenin gelir kaybı 2021 yılı rakamları ile 2,8 milyar TL olacaktır.
Türkiye’nin internet üzerinden reklam gelirleri ile ilgili olarak stopaj yoluyla topladığı vergi 2019 için 65 milyon TL civarındadır. Bu rakamın 2021 yılında 100 milyon TL ye ulaşması beklenmektedir. Dolayısıyla reklam hizmetleri üzerindeki stopajın kaldırılması halinde bütçede oluşacak gelir kaybı 2021 yılı için 100 milyon TL civarında olacaktır.
Ayrıca Dijital Hizmet Vergisi KDV’nin matrahına dahil olmaktadır. 2021 yılında bütçeye aktarılan 2,8 milyar TL DHV’nin üzerinden bütçeye aktarılan KDV tutarı da 560 milyon TL civarındadır. DHV’nin kaldırılması halinde fiyatların kaldırılan vergi kadar düşeceği varsayımı altında 2021 yılı rakamlarıyla bütçede gelir kaybının 560 milyon TL olacağı anlaşılıyor.
Türkiye İki Ayaklı Çözümden Ne Kadar Vergi Geliri Elde Edebilir
Bilindiği üzere DHV’nin oranı %7,5 dir. Bundan hareketle 2021 yılı için DHV matrahının 37,3 milyar TL olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla DHV kapsamındaki faaliyetler nedeniyle çok uluslu şirketlerin Türkiye’den elde ettikleri hasılatın 37,3 milyar TL dir. Söz konusu çok uluslu şirketlerden Google’ un dahil olduğu Alphabet gurubunun vergi öncesi karlılık oranı %30 civarındadır. Benzer şekilde Facebook’un vergi öncesi karlılık oranı %40 civarındadır. Bu çerçevede Türkiye’den elde edilen hasılata söz konusu karlılık oranının %10 geçen kısmı uygulandığında kabaca Türkiye’nin vergilendirebileceği matrah 2,3 milyar TL olmaktadır. Bunun üzerinden %25 kurumlar vergisi ve %15 stopaj uygulanabildiği noktasından hareketle Türkiye’nin elde edebileceği vergi geliri 760 milyon TL olabilmektedir.
Oysaki Dijital hizmet vergisinin kaldırılması durumunda fiyatların aynı ölçüde aşağı ineceği varsayımı ile Bütçede oluşacak vergi kaybı 2,8 milyar TL dir. Net bazda Bütçenin vergi gelir kaybı 2 milyar TL civarında olacaktır. Fiyatlar kaldırılan vergiden etkilenmezse net vergi gelir kaybı 1,5 milyar TL olacaktır. Ancak fiyatlar aşağı inmezse bu işten en çok söz konusu çokuluslu şirketler yarar sağlayacaklardır.
Değerlendirme
Türkiye OECD önderliğinde geliştirilen ve dijitalleşmenin yarattığı vergilendirme hakkı aşınmasına karşı geliştirdiği çözüme gerek çalışma gurubunun yayınlamış olduğu bildiriye imza koyarak gerekse G20 zirvesinde çözümü onaylayarak Dijital Hizmet Vergisi ve reklam hizmetleri stopajını kaldırmayı ve benzeri hiçbir vergiyi getirmemeyi taahhüt etmiştir.
Ancak söz konusu çözümün ve taahhüdün geliştirilecek çok taraflı bir anlaşmaya imza konulması ve anlaşmanın Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanması ile mümkün olabilecektir. Söz konusu kayıp karşısında Meclisin söz konusu anlaşmayı onaylama konusunda nasıl bir karar alacağını zaman içinde göreceğiz.
Ayrıca bu türden uluslararası taahhütlerin ülkemiz bakımından yaratacağı sonuçların taahhütte bulunulmadan önce şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılması gerekir.