Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Ekonomi, Maliye

Sevcan DEDEOĞLU
Sevcan DEDEOĞLU
3409OKUNMA

Tek Bir Defi Projesi Her Şeyi Nasıl Değiştirir?

“Dünya’nın bankalara değil bankacılığa ihtiyacı var” – Bill Gates

Merkeziyetsiz finans ya da kısaca DeFi veya Açık Finans kavramı, bugün kullandığımız tüm geleneksel finansal hizmetlerine (mevduat, krediler, ticaret, sigorta ve daha fazla ürüne) dünya çapında internet bağlantısı, bilgisayarı veya akıllı telefonu olan herkes tarafından erişilebilen, blok zincir ağları üzerine inşa edilmiş finansal uygulamalar ekosistemini ifade eder.

Tanımı okuyunca güçlü kılan, imkanlar sunan güçlü bir finans, kulağa çok hoş geliyor. Yoksa gerçek olamayacak kadar güzel mi? Kulağınıza mucize gibi gelse ve bunun bankacılığa alternatif bir devrim olduğunu düşünseniz bile, Defi aslında bir devrim değil. DeFi, yeni dünya düzeninin getirdiği sonuçların bir evrimidir. Uluslararası İlişkiler üzerine aldığım lisans eğitimimde dünyaya hükmeden imparatorluklar, uluslararası güç dengesi ve çift kutuplu sistem ve doğu batı kutuplarında dünyanın ayrıştığı ve sonrasında duvarların yıkıldığı, çok uluslu şirketlerin devletlerin aktör rolünü aldığı ve hızlı para sermayesinin en hızlı noktaya ulaştığı bir dönemde, 2014 yılında mezun olmuştum. 2014 yılından bu yana çok şey değişti ve tek kutuplu dünyaya önce “Elveda” dedik, sonra ticaret savaşları ile her ülkenin ve birliklerin kendi duvarlarını yeniden inşa ettiği bir dönem gördük ve son dönemde ABD, Çin ve Rusya arasında da son derece gerilimin rekabetin yaşandığı günleri görüyoruz.

Bugün ise yeni bir aydınlanma döneminin başlangıcı olabilecek yeni ve önemli bir gelişme yaşıyoruz. Hem bireysel hem de toplumsal yaşamlarımızın her alanında merkezi modellenen merkezsizleştirilmiş modellere geçiş var. Dünyanın bu çağında tüm yönlere aynı anda gidiyoruz. Merkeziyetsizleşiyoruz. Bu merkeziyetsiz dünyada elbette ki merkeziyetsiz finansa ihtiyaç duyuyoruz.

Hala tabi olduğumuz geleneksel finans yapılarında, para birimleri Merkez Bankaları tarafından kontrol ediliyor. Bu sistemde paramızı kullanmak adına bankalara ve finansal aracı kurumlara ihtiyaç duyuyoruz. Kontrolün bizde olmamasının yanı sıra bir de hizmet için ekstra para ödemek durumunda kalıyoruz. Blok zincir teknolojisi ile DeFi projelerindeki tüm işlemler şeffaf, güvenli ve takip edilebilir haldedir. Paranın da sistemin de kontrolü DeFi projesindedir.  Defi projeleri sınır ötesi para transferi, kredi çözümleri ya da tokenlaştırma gibi pek çok alanda kullanılır. Sisteme herkesin entegre olmasıyla DeFi’ler bütünüyle dağıtılmış sistem üzerine kurulmuştur. Bütünüyle dağıtılmış bu sistemlerde hiyerarşi, başkan, baba, yönetim kurulu başkanı yoktur. Katılımcıların hepsi aynı değerde olunca ticaret, yaratıcılık ve toplum kuralları da değişir. Defi toplumsal durumun hem sonucu hem sebebi olarak rol oynar. DeFi, finans sistemlerine erişimi olmayan insanların yanı sıra banka ve finans sektörüne güvenmeyen, 2008 Krizinde büyük kayba uğramış olan insanlar içinde bir alternatif oluyor.

Merkezî olmayan finans, finansal güvenliği ve şeffaflığı artırmak, likidite ve büyüme fırsatlarını ortaya çıkarmak ve entegre ve standart bir ekonomik sistemi desteklemeyi hedefler. Bu hedefleri için Ethereum blok zincirinin temel ilkelerinden yararlanır. Bu da Ethereum’un 233 milyar dolarlık piyasa değeri ile pek çok global şirket arasında 42. sıraya yükselmesinin sebebini açıklar. 2020 yılının ikinci çeyreğinde DeFi projeleri için yapılan fonlama 1 milyar dolar seviyelerindeyken, şu anda 43,5 milyar dolara ulaşmış durumdadır. Bir yıl içerisinde bu denli ciddi bir yükseliş, DeFi projelerine uyum sürecinin ve talebin ne kadar hızlı ve kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. Buradan anlıyoruz ki DeFi tabanlı kredi çekme/verme, teminat yatırma ve mevduat getirisi sağlamak için toplumun ilgisi her geçen gün artıyor. 

Tek Bir Defi Projesi Her Şeyi Nasıl Değiştirir?

Merkezi bir otorite olmaksızın işlemlerin gerçekleştirilmesini hedefleyen bu ekosistemin en temel amacı, dijital cüzdan sahibi herkesin bu imkanlardan faydalanma hakkını sağlamaktır. Klasik finans ekosisteminde, belli hizmetlerden yararlanabilmek için birçok bürokratik adımı aşmanız gerekir. İmzalar, formlar, taahhütler vb. Yeni nesil finans ise dijital bir cüzdanı ve internet bağlantısı olan herkese açıktır. Her geçen gün daha da büyüyerek hizmetini sürdürmektedir.

Defi Pulsa’da listelendiği üzere şu anda en büyük DeFi uygulaması Rune Christensen tarafından kurulan MakerDAO projesidir. Başlıca diğer DeFi projeleri ve belirgin özelliklerinden bahsetmek gerekirse;

Aave, Compound, Maker; belli faiz oranlarıyla varlıklarınızdan pasif gelir elde edilmesini ve varlıkları teminat göstererek borç alabilmeyi sağlar. Maker ve Compound, yönetim tokenleri ile sahiplerine oy hakkı tanımlamaktadır. Bu sayede platformda gerçekleştirilecek her değişiklik için, yönetim tokenına sahip herkesin oy verebileceği bir ortam ile bu durum kontrol altına alınmıştır.

TokenSets, varlığın başka birine emanet etmeden, akıllı kontratlar aracılığıyla al/sat yapılmasını belli komisyonlar karşılığında sağlamaktadır.

Kyber, Uniswap, dYdX, varlığınızı bir borsaya emanet etmeden direkt cüzdanınız ile bağlanarak blok zincir üzerinden takas işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.

Milli gururumuz Avalanche ise DeFi ekosisteminin kendisi üzerinde olması hedefi ile ödemeler veya varlık transferleri gibi kısmen sipariş edilmiş uygulamalar için uygundur. Avalanche’ın merkeziyetsiz borsası Pangolin 10 gün önce açılmış olmasına rağmen, 250 milyon dolar likit varlığa 36 milyon dolarlık günlük işlem hacmine ulaşmıştır.

Bütün bu işlemleri ve daha nice finans işlemleri Defi uygulamaları üzerinden yapmak risksiz değildir. Uygulamaların açıklarını ancak yaşayarak görebileceğiz. Her yeni doğan projenin de benzer sorunlar yaşayacağı da aşikârdır. DeFi, günbegün büyüyor ve birbirini tamamlayan parçalardan oluşarak ilerliyor.

Blok zincir çalışmalarını, DeFi projelerini, kripto paraları araştırmak parçası olmak doğru olanı bulmak demek değildir, çünkü öyle bir şey yoktur. Mesele amacımıza en iyi hizmet eden önümüzdeki bağlamı, sahip olduğumuz değerleri ve hedeflerimizi yansıtan projeyi, seçmek ve yaratmaktır. İnsanlığın bağlamı, değerleri ve hedefleri sürekli evirildiği için ekonomiyi ve projeleri de tahayyül etme biçimimiz de her geçen gün değişmek zorundadır.

Bugün yapabileceğimiz ve yapmak zorunda olduğumuz şey açığa çıkan fikirlerin en iyilerini bir araya getirmek ve böylece asla nihayete ermeyen aksine sürekli evrim geçiren yeni bir ekonomik zihniyet yaratmaktır. Ben tek bir Defi projesi ile değil, tek kripto para birimi ile değil, onlarca milyonlarca blok zincir teknolojisinin oluşması, rüştünü ispatlaması ve birlikte çalışabilirliklerinin ispatlanmasıyla istediğimiz yere ulaşacağımızı düşünüyorum. Gelin siz de bu mürettebata katılın!

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor