Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin SGK Prim Borçlarından Sorumlulukları Rehberi
Anonim şirket ortaklarının şirketin ödenmemiş SGK prim borçlarından sorumlulukları konusunda bilmelerinde fayda bulunan hususları Yargıtay kararları ışığında ele aldık.
1. Ödeme emri tebliği zorunlu
6183 Sayılı Kanun’un 54. maddesi hükmü uyarınca, süresinde ödenmeyen amme alacağı tahsil dairesince cebren tahsil olunur. Amme borçlusunun borcuna yetecek miktarda mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi de maddede belirtilen cebren tahsil şekillerinden birisidir. Bu bağlamda borçtan dolayı cebren tahsile geçmeden önce anılan kanunun 55. maddesi hükmünde öngörülen bilgilerin tümünü içeren bir ödemeye çağrı yazısının ‘ödeme emri’nin tebliğ edilmesi yasal zorunluluktur. Bir başka ifade ile kamu alacağı için ‘ödeme emri’ çıkarılmadan haciz uygulanması ve diğer cebren tahsil yollarına başvurulması kanuna aykırıdır. (21. Hukuk Dairesi 15.04.2014 gün, 2014/3597 E., 2014/7919 K.)
2. Sorumluluk Ekim 2008 öncesi ve sonrası farklı
Sigorta prim borçlarından şirket yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu, 5510 Sayılı Yasa’nın yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarih öncesi ve sonrası farklıdır.
5510 Sayılı Yasa’nın uygulanmasından önce yürürlükte bulunan 506 Sayılı Yasa'nın 80/12. maddesinde, sigorta primlerini haklı sebepleri olmaksızın tahakkuk ve tediye etmeyen kamu kurum ve kuruluşların tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri mesul muhasip, sayman ile tüzelkişiliği haiz diğer işverenlerin üst düzeydeki yönetici veya yetkililerinin kuruma karşı, işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olacakları öngörülmüş ve primlerin ödenmesinde müteselsilen sorumlu ‘üst düzey yönetici’ ve ‘yetkiliden’ söz edebilmek için ise primlerin tahakkuk ve ödenmesinde yetkili üst düzey yönetici olması, yönetim kurulu başkanı, başkan yardımcısı gibi ünvan taşıması veya temsil ve ilzam yetkisine sahip yönetim kurulu üyesi olması gerekli idi.
1.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 Sayılı Yasa ile yeni bir düzenleme getirilmiş 88. maddesinde “Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu kanında belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerini tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliğe haiz diğer işverenlerin şirket Yönetim Kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur” hükmü yer almaktadır.
Anlaşılacağı üzere; 506 Sayılı Yasa döneminde tüzelkişiliğe haiz işverenlerin yönetim Kurulu üyelerinin prim borcundan sorumlu olması için, üst düzey yönetici, şirketi temsil ve ilzam yetkisinin bulunması gerekirken, 5510 Sayılı Yasa’da prim borçlarından sorumlu tutulmak için yönetim kurulu üyesi olması yeterli bulunmuştur. (Y.21.HD.16.12.2014, 2014 /131-27497)
3. Prim borcuna itiraz
- Prim borcunun tebliğ edildiği tarihten itibaren işverence bir ay içinde, borcu tebliğ eden üniteye itiraz edilmesi icap etmektedir.
- İtiraz takibi durdurur.
- İtiraz incelenerek 30 gün içinde karara bağlanır.
- İtirazın reddedilmesi halinde, kararın tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işveren iş mahkemesinde dava açabilir.
- Dava açmak takibi durdurmaz.
4. Zamanaşımı
Vadesi 08.12.1993 ila 05.07.2004 tarihleri arasında olan prim alacakları için zamanaşımı süresi ;6183 sayılı Kanun hükümlerine istinaden, alacağın ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıldır.
5918 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 6.7.2004 tarihi ve bundan sonraya ilişkin prim ve gecikme zamları yönünden Borçlar Kanunu madde 125 te öngörülen 10 yıllık zamanaşımı öngörülmüştür. (Y.21.HD. 16.12.2013 2013/21290-23993)
Vadesi 01.10.2008 veya sonrasında sona eren prim alacakları için zaman aşımı süresi; bu döneme ait prim borçlar, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olacaktır.