Rapor Değerlendirme Komisyonlarında Mükelleflerin Dinlenme Talebi
Malum olduğu üzere, Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik 31.10.2011 gün ve 28101 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu yönetmelik yayım tarihinde yürürlüğe girdiği için 31.10.2011 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanmıştır.
Bilindiği üzere 07.07.2011 tarihli ve 646 sayılı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının Kurulması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir. Yapılan bu düzenleme ile; Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile Maliye Bakanlığı bünyesinde Vergi Denetim Kurulu kurulmuş, vergi denetiminde çok başlılık ve dağınıklık ortadan kaldırılmıştır.
Maliye Bakanlığındaki vergi denetim birimlerinin birleştirilmesi ihtiyacı ve talebi uzun yıllardır gündemde yer almış, ancak bugüne kadar bu amaç gerçekleştirilememiştir. Yapılan düzenleme bu bakımdan tarihi öneme sahip olup, yapısal reform niteliğini taşımaktadır.
646 sayılı KHK ile;
- Vergi incelemeleri ile görevli birim Bakanlık içinde en üst düzeyde teşkilatlandırılmış ve güçlü bir örgüt yapısı kurulmuştur.
- Vergi incelemeleri ile yetkili olanlar tek unvanda (Vergi Müfettişi) birleştirilerek güçlü tek bir kurumsal kimlik oluşturulmuştur.
- Vergi Denetiminde ilk defa, uzmanlaşma ve amaca odaklanmış bir örgüt tasarımı sağlanmıştır.
- Vergi Denetiminde objektif, risk analizine dayalı ve gelir politikası hedefleriyle uyumlu bir görev anlayışı benimsenmiştir.
- Vergi Müfettişlerinin işe alınmaları, yetiştirilmeleri ve yükselmelerinde başarı ve performansı teşvik ve ödüllendiren bir anlayış hayata geçirilmiştir
Gerçekleşen yasal düzenleme ile vergi denetiminde etkinliği, etkililiği, verimliliği ve uzmanlaşmayı esas alan yeni bir Kurul kurulmuştur.
Bu sayede, bir yandan kayıtdışı ekonomi ile mücadelede etkinlik, diğer yandan vergi denetimlerinde kalite ve verimlilik artacaktır (1).
Yönetmelik, başlıca (6) bölümden oluşmaktadır. Yönetmeliğin toplam madde sayısı 22’dir.
Birinci bölümde amaç, kapsam, dayanak ve tanımlara yer verilmiştir.
İkinci bölümde ise: rapor değerlendirme komisyonlarının teşkili ile ilgili hükümler bulunmaktadır.
Üçüncü bölümde ise, rapor değerlendirme (RDK), merkezi rapor değerlendirme ve vergi dairesi başkanlığı üst rapor değerlendirme komisyonlarının görevlerine yer verilmiştir.
Dördüncü bölümde ise, rapor değerlendirme komisyonlarının çalışma yöntem ve ilkelerine yer verilmiştir.
Beşinci bölümde ise, değerlendirme neticelerine yer verilerek altıncı ve son bölümde ise, muhtelif ve hükümler yer almıştır.
Diğer taraftan, vergi incelemelerinde dinlenme talebi ve kabul raporu (basit rapor) temin hakkı böylece 31.10.2011 tarihinden itibaren yukarıda yer verilen yönetmelik ile gündeme gelmiş bulunmaktadır.
Vergi inceleme raporlarının müfettiş tarafından düzenlenmesinden sonra yürürlüğe konulmadan evvel mükelleflerce veya temsilcilerince rapor değerlendirme komisyonlarında “dinlenme taleplerinin” yerine getirilmesi önemli bir aşama olarak değerlendirilebilir (2).
Rapor değerlendirme komisyonlarının görevleri aşağıda olduğu gibidir (3):
- Rapor değerlendirme komisyonları, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenen vergi inceleme raporlarını, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden değerlendirir.
- Rapor değerlendirme komisyonları, Kanunun 359’uncu maddesinde yazılı suçların işlendiğini tespit eden vergi suçu raporlarına ilişkin olarak mütalaa verir.
Vergi inceleme elemanları tarafından düzenlenen vergi inceleme tutanağı ile mükellefler arasında herhangi bir görüş bulunması halinde rapor değerlendirme komisyonu mükellefi dinlenmeye davet eder (4).
Mükellef kendisine verilen gün ve saatte 3 kişiden oluşan rapor değerlendirme komisyonu üyelerinin huzurunda açıklamalarda bulunabilir. Mükellefin açıklamaları şifahi (sözlü) olabileceği gibi yazılı olarak da komisyona sunulabilir. Komisyon mükellefi dinler ve mükellefi dinlediğine dair de düzenlediği kararı kendisine dinlenme sonunda imzalı olarak tanzim edip, 3 örnek düzenlenen tutanağın bir örneği komisyon huzurunda mükellefe tebliğ edilir.
Rapor değerlendirme komisyonları üye tam sayısı ile toplanır ve oy çokluğu ile karar alırlar. Alınan kararlar rapor değerlendirme tutanağına bağlanır ve 3 üye tarafından imzalanır. Ayrıca mükellefin imzası da bu tutanak üzerinde bulunmalıdır. Dinlenme tutanağında vergi müfettişinin adı soyadı, inceleme görevinin tarihi, sayısı ve incelemenin türü belirtilir. Ayrıca, düzenlenmiş olan raporların tarih ve sayısı, konusu, mükellefin unvanı, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi kimlik no.su, dinlenme talep şekli vs. bilgiler yer almaktadır.
Sonuç olarak, mükelleflerin ile ilgili düzenlenecek tutanaklar veya vergi inceleme raporları işleme konulmadan önce rapor değerlendirme komisyonunda fikir, görüş ve düşünceleri ile ilgili dinlenmesi önemli bir aşamadır.
(1) İlyas ÖZTÜRK, “Vergi İncelemelerinde Dinlenme Talebi ve Kabul Raporu (Basit Rapor) Temin Hakkı”, www.muhasebetr.com, 6.9.2012
(2) Bkz. Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, madde 8.
(3) Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 31.10.2011 gün ve 28101 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
(4) Bkz. Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, madde 8.