Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Mustafa Sefa KARA
Mustafa Sefa KARA
3048OKUNMA

Personele Ödenen Seyahat Giderleri Damga Vergisine Tabii Midir?

Bilindiği üzere işletme bünyesinde çalışan personellere, işletmenin ticari faaliyetleri dolayısıyla gerçekleştirmiş oldukları şehir dışı veya yurt dışı geziler söz konusu olduğunda, yeme ve yatma giderlerine karşılık olarak belirli tutarlar ödenmektedir. Söz konusu tutarlar ise GVK' nın 40/4. maddesi uyarınca ticari kazançtan indirilebilmektedir. Hatta söz konusu tutarlar seyahati gerçekleştiren personel açısından GVK' nın 24/2. maddesi uyarınca vergiden müstesna tutulmuştur. Peki 24. Madde bize ne söylemektedir?

GVK' nın 24. maddesinde Harcırah Kanunu kapsamında kalan müesseseler yani ticarî, ziraî ve meslekî işletmeler ile kurumlar tarafından, işle ilgili seyahat eden görevlilere, yemek ve yatmak giderlerine karşılık olarak verilen gündeliklerin vergiden müstesna olduğu belirtildikten sonra, parantez içinde aynen şu hükme yer verilmiştir:

Bu gündelikler, aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek hâddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak veriye tâbi tutulur.” 

Görüleceği üzere yeme ve yatma giderlerine karşılık olarak yapılan ödemelerin vergiden müstesna olabilmesi için devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmaması gerekmektedir. Harcırahların Gelir Vergisi karşısındaki durumu bu olmakla beraber birde Damga Vergisi boyutu vardır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’inci maddesine göre; “bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtlar damga vergisine tâbidir. Bu kanundaki kâğıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade eder.” Aynı Kanunun 2’nci maddesinde, “damga vergisinin mükellefinin kâğıtları imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların damga vergisinin kişilerce ödeneceği; 4’üncü maddesinde de, bir kâğıdın tâbi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı; kâğıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve mânâya bakılacağı” belirtilmektedir.

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) Sayılı Tablo’nun IV/1-b bendinde;

Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne ad ile olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar için verilen makbuzlar ile bu paralar nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kâğıtlar” binde 7,59 nispetinde damga vergisine tabi tutulmuştur.

Uygulamada geçmişten bu yana, bu bentte yer alan “harcırah” kelimesine istinaden, harcırah gündeliği ödemelerinin tümü üzerinden damga vergisi kesintileri yapılmaktadır.

Bize göre burada bir yorum hatası mevcuttur. Dikkat edilecek olursa kanun koyucunun damga vergisine tabi tutmak istediği kağıtlar, hizmet erbabına hizmet karşılığı olarak yapılan ödemelere ilişkin kağıtlardır.

Hâlbuki ki yasal sınır içindeki harcırah, hizmet karşılığı değil, gider karşılığıdır.

Nitekim GVK’ nın 24’üncü maddesinde harcırah gider karşılığı olarak tanımlanmış ve sınırlandırılmıştır. Bu sınır içindeki harcırah hizmet karşılığı değildir. Sınırı aşan harcırahlardaki aşan kısım gider karşılığı olarak kabul edilmemiş yani harcırahların yasal sınırı aşan kısmı net ücret geliri yani hizmet karşılığı elde edilen ücret sayılmıştır.

Yukarıdaki nedenlerle yasal sınır içindeki harcırah ödemelerinin hem gelir vergisi hem de damga vergisi kesintisine tabi olmadığını, ancak yasal sınırı aşan harcırahlarda, aşan kısmın brüte götürülerek her iki kesintiye de tabi tutulması gerektiğini düşünmekteyiz.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor