Özel Öğretim Kurumlarındaki Öğretmen/Yöneticilere Ödenen Ücret, Tazminat ve Sosyal Yardımların Vergilendirilmesi
Ülkemizde faaliyet gösteren on binin üzerindeki özel öğretim kurumunun, kamunun yaptığı eğitim ve öğretim faaliyetine çok önemli desteği bulunmaktadır. 1965 Yılından bu yana uygulamada olan 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, 8/2/2007 tarih ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun (1) yürürlüğe girmesiyle kaldırılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılan özel öğretim kurumları ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumları bu Kanun kapsamında bulunmaktadır. 5580 sayılı Kanuna göre özel okullar; okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve ortaöğretim okulları olarak belirlenmiştir.
Bu çalışmamızda, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilere ödenen ücretler, tazminatlar ile sosyal yardım niteliğindeki ödemelerin (özel hizmet tazminatı, iş güçlüğü, iş riski ve eleman teminindeki güçlük zammı, ek ders ücreti ve kira yardımları, eğitim-öğretim tazminatı, yabancı dil tazminatı ve öğretim yılına hazırlık ödeneği ile sosyal haklar ve yardımlar niteliğindeki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümlerine göre gelir vergisinden istisna edilerek ödenen aile ve çocuk, doğum, ölüm, tedavi, giyecek ve yiyecek yardımları) gelir vergisi tevkifatına tabi tutulup tutulmayacağı konusunu inceleyeceğiz.
1. Özel Öğretim Kurumlarındaki Öğretmen/Yöneticilerin Özlük Hakları ve Sorumlulukları
2007 Yılından bu yana yürürlükte bulunan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun “Özlük hakları ve sorumluluklar” başlıklı 9. maddesinde yer alan hükümlere göre; kurumlarda çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, en az bir takvim yılı süreli olmak üzere yönetmelikle belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılır. Mazeretleri nedeniyle kurumdan ayrılan öğretmen ve öğreticilerin yerine alınacak olanlar ile devredilen kurumların yönetici, öğretmen ve öğreticileri ile bir yıldan daha az bir süre için de iş sözleşmesi yapılabilir.
Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmî okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez. Kurumlardaki ek ders ücreti miktarı, resmî okullar için tespit edilen miktardan az olamaz. Ancak, Kanunun 8. madde uyarınca resmî okul ve kurumlardan ücretli olarak görevlendirilenlere verilecek ek ders ücreti miktarı, resmî okullar için tespit edilen ek ders ücretinin iki katını geçemez. (2)
Kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler, bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere;
- Sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu,
- Yetki, sorumluluk, ödül ve cezalar ile bunların uygulanması bakımından; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1702 sayılı İlk ve Orta Tedrisat Muallimlerinin Terfi ve Tecziyeleri Hakkında Kanun, 4357 sayılı Hususi İdarelerden Maaş Alan İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarına Terfi, Taltif ve Cezalandırılmalarına ve Bu Öğretmenler İçin Teşkil Edilecek Sağlık ve İçtimaî Yardım Sandığı ile Yapı Sandığına ve Öğretmenlerin Alacaklarına Dair Kanun ile 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun,
hükümlerine tâbidir. Ancak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiillerin işlenmesi halinde bu kişilere kademe ilerlemesinin durdurulması cezası yerine brüt aylığından 1/4'ü ile 1/2'si arasında maaş kesim cezası, çalışma izni veren makam tarafından verilir. Tekrarı hâlinde ise göreve son verilir. Kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler, görevleri sırasında suç işlemeleri veya görevleri nedeniyle kendilerine karşı işlenen suçlardan dolayı 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun uygulanması ve ceza kovuşturması bakımından kamu görevlisi sayılır.
Öte yandan, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 9. maddesinin 2. fıkrası 14/03/2014 tarihinde yürürlüğe giren 6528 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan mülga maddede, “Okullarda yöneticilik ve eğitim öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemez.’’ hükmü yer almaktaydı. Bu hükmün kaldırılmasıyla birlikte özel okullarda çalışan yönetici ve öğretmenlere resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilebilmesi olanaklı hale gelmiştir. Bu düzenleme sonrasında uygulamada özel okullarda sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerde vergilendirmenin nasıl olması gerektiği konusunda bazı tereddütler oluşsa da Gelir İdaresi vermiş olduğu görüşlerle konuya açıklık getirmiştir.
2. Konu Hakkında Gelir İdaresince Yapılan Düzenleme
Konu hakkında 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun yürürlükte olduğu dönemde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 15.04.2003 tarih ve 2003/2 seri no.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesinde (3) uygulamanın ne şekilde yapılacağına ilişkin gerekli açıklamalar yapılmıştır. Daha sonra, 625 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılıp, 5580 sayılı Kanun yürürlüğe girince yeni bir düzenleme yapılmamıştır. Çünkü, sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmeyeceğine ilişkin 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda yer alan hüküm, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda da aynen korunmuş olup uygulamanın 2003/2 sıra no.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesi hükümleri çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Söz konusu İç Genelgedeki açıklamalar şöyledir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde yer alan hükme göre ücret; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
Öte yandan, 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 3035 sayılı Kanunla değişik 33'üncü maddesinde, "Özel okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemez. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler Bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak özel okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden vergi kesilmez. Özel öğretim kurumlarındaki birim ek ders ücreti miktarı, resmi okullar için tespit edilen miktardan az olamaz." hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm, 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa tabi özel eğitim kurumlarından sadece özel okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanların dengi resmi okullarda ödenen aylık ve sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler ile ilgili olup, özel dersaneleri kapsamamaktadır. Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Devlet memurları için getirilen sosyal yardımlar bu Kanunun "Sosyal Haklar ve Yardımlar" başlıklı VI. kısmında (187-213. maddeler arasında) düzenlenmiş bulunmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Sosyal Haklar ve Yardımlar" başlıklı VI. kısmında, "Zam ve Tazminatlar" başlığı altındaki ek maddenin II/B fıkrasında eğitim-öğretim tazminatına yer verilmiş olup, aynı ek maddenin ortak hükümler başlıklı III. fıkrasında ise bu maddenin ikinci bölümünde yer alan tazminatların damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi olmadığı belirtilmiştir.
657 sayılı Kanunun ek 32. maddesinde ise Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen ünvanlı kadrolarda görevli olup fiilen öğretmenlik yapanlara her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Cumhurbaşkanınca belirlenecek miktarda öğretim yılına hazırlık ödeneği ödeneceği, bu ödemenin damga vergisi hariç, diğer vergi ve kesintilere tabi olmayacağı hükme bağlanmıştır. Ayrıca, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesi ile Devlet memurlarına yabancı dil tazminatı ödenmektedir.
Bu hükümlere göre;
- 625 sayılı Özel Öğretim Kurumlarında çalışan öğretmen ve personele ödenen asli ücretleri ile sosyal yardımlar dışında kalan özel hizmet tazminatı, iş güçlüğü, iş riski ve eleman teminindeki güçlük zammı, ek ders ücreti ve kira yardımlarının gelir vergisine tabi tutulması,
- 625 sayılı Özel Öğretim Kurumlarında çalışan öğretmen ve personele ödenen eğitim-öğretim tazminatı ile yabancı dil tazminatı ve öğretim yılına hazırlık ödeneğinin resmi okul öğretmen ve personeline yapılan tutarı kadar kısmının gelir vergisine tabi tutulmaması,
- Sosyal haklar ve yardımlar niteliğindeki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümlerine göre gelir vergisinden istisna edilerek ödenen aile ve çocuk (657 sayılı Kanun Madde 203), doğum (657 sayılı Kanun Madde 207), ölüm (657 sayılı Kanun Madde 208), tedavi (657 sayılı Kanun Madde 209), giyecek (657 sayılı Kanun Madde 211) ve yiyecek (657 sayılı Kanun Madde 212) yardımlarının, özel öğretim kurumlarında da ödenmesi halinde, bu ödemelerin, Devletçe verilen tutarı kadar olan kısmının gelir vergisinden istisna edilmesi,
gerekmektedir. Konu hakkında Gelir İdaresince verilen özelgelere baktığımızda söz konusu İç Genelgede yapılan açıklamalar çerçevesinde işlem yapılması gerektiği yönündedir.
3. Konu Hakkında Gelir İdaresince Verilen Görüşler
Özel okullarda çalışan öğretmenlere ödenen öğretim yılına hazırlık tazminatının gelir vergisi kesintisine tabi olup olmadığı konusunda sorulan bir soruya Gelir İdaresince verilen özelgede; Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde ücretin tanımı yapıldıktan ve 94. maddesinde kimlerin tevkifat yapacağı belirtildikten sonra 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152. maddesinin, II/B fıkrasında eğitim-öğretim tazminatına yer verilmiş olup aynı maddenin ortak hükümler başlıklı III. fıkrasında ise bu maddenin ikinci bölümünde yer alan tazminatların damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi olmadığı belirtilmiştir. Aynı Kanunun ek 32. maddesinde ise "Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir. Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 6528 sayılı Kanunla değişen "Özlük hakları ve sorumluluklar" başlıklı 9. maddesinde, "…Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez." hükmüne yer verilmiştir. Ayrıca, konu ile ilgili olarak yayımlanan 2003/2 seri no.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesinde;
- 625 sayılı Özel Öğretim Kurumlarında çalışan öğretmen ve personele ödenen asli ücretleri ile sosyal yardımlar dışında kalan özel hizmet tazminatı, iş güçlüğü, iş riski ve eleman teminindeki güçlük zammı, ek ders ücreti ve kira yardımlarının gelir vergisine tabi tutulması,
- 625 sayılı Özel Öğretim Kurumlarında çalışan öğretmen ve personele ödenen eğitim-öğretim tazminatı ile yabancı dil tazminatı ve öğretim yılına hazırlık ödeneğinin resmi okul öğretmen ve personeline yapılan tutarı kadar kısmının gelir vergisine tabi tutulmaması,
- Sosyal haklar ve yardımlar niteliğindeki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümlerine göre gelir vergisinden istisna edilerek ödenen aile ve çocuk (657 sayılı Kanun Madde 203), doğum (657 sayılı Kanun Madde 207), ölüm (657 sayılı Kanun Madde 208), tedavi (657 sayılı Kanun Madde 209), giyecek (657 sayılı Kanun Madde 211) ve yiyecek (657 sayılı Kanun Madde 212) yardımlarının, özel öğretim kurumlarında da ödenmesi halinde, bu ödemelerin, Devletçe verilen tutarı kadar olan kısmının gelir vergisinden istisna edilmesi,
gerektiği" belirtilmiştir. Öte yandan, sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmeyeceğine ilişkin 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda yer alan hüküm 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda da aynen korunmuş olduğundan, uygulamanın 2003/2 sıra no.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesi hükümleri çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 5580 sayılı Kanuna tabi özel okulda çalışan öğretmen ve personele yapılan öğretim yılına hazırlık tazminatı, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline yapılan ödemeler kadarlık kısmının vergiye tabi tutulmaması, bu tutarı aşan kısmının ise ücret olarak değerlendirilip, Gelir Vergisi Kanununun 94/1. maddesi hükmüne göre tevkifata tabi tutulmak suretiyle vergilendirilmesi gerekmektedir. (4)
Özel okullarda sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerin vergilendirilmesi konusunda Gelir İdaresi tarafından verilen diğer bir görüşte ise; 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 9. maddesinde, "Okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarından az ücret verilemez. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez." hükmü yer almaktadır. Buna göre, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu uyarınca, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline yapılan sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler gelir vergisinden muaf tutulduğundan, özel okulda çalışan öğretmenlere söz konusu Kanun kapsamında yapılan sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler gelir vergisinden istisnadır.
Diğer taraftan, konu ile ilgili olarak yayımlanan 2003/2 Seri No.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesinde yapılan açıklamalardan bahsedilerek; özel eğitim ve rehabilitasyon kursu dolayısıyla çalıştırılan öğretmen ve personele yapılan söz konusu ödemelerin, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline yapılan ödemeler kadarlık kısmının vergiye tabi tutulmaması, bu tutarı aşan kısmının ise ücret olarak değerlendirilip, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/1. maddesi hükmüne göre tevkifata tabi tutulmak suretiyle vergilendirilmesi gerektiği açıklanmıştır. (5)
4. Özel Okulda Çalışan Öğretmen ve Personele Yapılan Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneği İle Aile Yardımı ve Ölüm Yardımı Ödemelerinde Damga Vergisi Kesintisi
488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun "IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/b fıkrasında, maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 9. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez." hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 202-206 ncı maddelerinde aile yardımı ödeneğinin; 208 inci maddesinde ise ölüm yardımı ödeneğinin kapsamı ve ödeme usul ve esasları ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.
Anılan Kanunun Ek 32. maddesinde ise, "Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen ünvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Cumhurbaşkanınca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir. Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz." hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, kurumlar tarafından 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, resmi okul öğretmen ve personeline 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili maddelerine göre belirlenen tutarda yapılan ödemelere denk olarak özel okulun öğretmenlerine ve personeline yapılacak olan öğretim yılına hazırlık ödeneği, aile yardımı (eş ve çocuk yardımları) ve ölüm yardımı ödemelerine ilişkin olarak düzenlenecek kağıtların, ihtiva ettiği tutar üzerinden 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. (6)
5. Sonuç
Çalışmamızda, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilere ödenen bazı ücretler, tazminatlar ve sosyal yardımların ne şekilde vergilendirileceği incelenmiştir. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilere ödenen ücretler, tazminatlar ile sosyal yardım niteliğindeki ödemelerin ne şekilde vergilendirileceği konusunda 2003/2 sıra no.lu GVK İç Genelgede yer alan açıklamalar, 5580 sayılı Kanun’un 9. maddesinde yer alan hükümler ve Gelir İdaresinin konu hakkındaki görüşlerine baktığımızda uygulamanın şu şekilde yapılması gerekmektedir;
- 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa tabi kurumlarda çalışan öğretmen ve personele ödenen asli ücretleri ile sosyal yardımlar dışında kalan özel hizmet tazminatı, iş güçlüğü, iş riski ve eleman teminindeki güçlük zammı, ek ders ücreti ve kira yardımlarının gelir vergisine tabi tutulması,
- 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa tabi kurumlarda çalışan öğretmen ve personele ödenen eğitim-öğretim tazminatı ile yabancı dil tazminatı ve öğretim yılına hazırlık ödeneğinin resmi okul öğretmen ve personeline yapılan tutarı kadar kısmının gelir vergisine tabi tutulmaması,
- Sosyal haklar ve yardımlar niteliğindeki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ilgili hükümlerine göre gelir vergisinden istisna edilerek ödenen aile ve çocuk, doğum, ölüm, tedavi, giyecek ve yiyecek yardımlarının, özel öğretim kurumlarında da ödenmesi halinde, bu ödemelerin, Devletçe verilen tutarı kadar olan kısmının gelir vergisinden istisna edilmesi,
gerekmektedir. 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nda yer alan hüküm 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nda da aynen korunmuş olduğundan, uygulamanın 2003/2 sıra no.lu Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesi hükümleri çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Gelir İdaresi de vermiş olduğu görüşlerde bu hususu açıkça belirtmiştir. Uygulamada özel öğretim kurumlarının dikkat etmeleri gereken husus, öğretmen ve idarecilere yapacakları yardım ve tazminatlarda Devletçe verilen tutarı kadar olan kısmının gelir vergisinden istisna olduğu, aşan tutarın ise ücret olarak gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerektiğidir. Ayrıca, yapılan bu ödemeler üzerinden damga vergisi kesintisinin yapılması gerektiği de unutulmamalıdır.
(Bu yazı Lebib Yalkın Mevzuat Dergisinin Temmuz 2019 sayısında yayınlanmış olup Sn. Türkay’ın özel izniyle yayınlanmaktadır.)
Dipnotlar:
(1) 14/2/2007 tarih ve 26434 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(2) Konu hakkında 20.03.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 43. maddesinde de açıklamalar yer almaktadır.
(3) http://www.gib.gov.tr/mevzuat/Gelir Vergisi Kanunu/İç Genelge. http://www.gib.gov.tr/mevzuat/Gelir Vergisi Kanunu/İç Genelge. http://www.gib.gov.tr/mevzuat/Gelir Vergisi Kanunu/İç Genelge.
(4) www.gib.gov.tr/Özelge Sistemi (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 31/08/2016 tarih ve 38418978-120[61-15/19]-212983 sayılı özelgesi).
(5) www.gib.gov.tr/Özelge Sistemi (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 24/05/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 61-122 sayılı özelgesi).
(6) www.gib.gov.tr/Özelge Sistemi (Büyük Mükellef Vergi Dairesi Başkanlığının 28/05/2018 tarih ve 64597866-155[(1)S.T- IV/1-2016)]-12053 sayılı özelgesi).