OECD Tarafından Vergi Tabanındaki Erozyon ve Örtülü Kâr Transferlerinin Önlenmesi Konusunda Açıklanan Yeni Eylem Planı
I- GİRİŞ
OECD’nin 19.07.2013 tarihinde web sitesinde yaptığı açıklamada, artık ülkelerin yerel vergi mevzuatlarının şirketlerin globalizasyonu ve dijital ekonomi ile aynı şekilde ilerleyemediği, aradaki boşluğun veya farklılıkların ise çok uluslu şirketler tarafından yapay olarak vergi kayıplarına yol açacak şekilde kullanıldığı belirtilmektedir. OECD, bu amaçla Vergi Tabanındaki Erozyon ve Örtülü Kâr Transferleri konusunda bir eylem planı hazırlamış ve bu eylem planı ile global bir yol haritası çizerek ülkelere kendi vergi gelirlerini en az kayıpla toplamayı sağlamak için gerekli tavsiyelerde bulunmayı öngörmüştür. Söz konusu bu planın aynı zamanda iş dünyasına da yatırım ve büyüme için bir kesinlik vermesi beklenmektedir.
G20 ülkelerinin talebi ile hazırlanan söz konusu bu plan yine G20 Maliye Bakanları’nın Moskova toplantısı sırasında tanıtılmıştır. Söz konusu Eylem Planı, düşük veya hiç vergi ödemeyen şirketlere karşı önlem almak amacıyla yerel ve uluslar arası enstrümanları içeren belirlenmiş 15 eylemden oluşmaktadır. OECD aynı zamanda söz konusu bu Eylem Planının uluslar arası vergileme işbirliği tarihinde bir dönüm noktası olacağını belirtmekte ve söz konusu bu planın gelecek iki yıl içerisinde uygulanacağını ifade etmektedir.
Söz konusu Plan özellikle de çok uluslu şirketlerin vergilerdeki adil payının doğru bir şekilde ödemesini amaçlamaktadır.
Eylem Planı ayrıca özellikle bir çok ülke tarafından vergilendirilemeyen dijital ekonomi içerisinde gerçekleşen mal ve hizmet satımının önemine işaret etmekte, yine özellikle yakın uluslar arası işbirliği sayesinde vergiye tabi kazancın aynı harcamaların çifte indirimi ve -treaty shopping- olarak ifade edilen yani çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarından haksız olarak yararlanma nedeniyle vergiye tabi gelirin ortadan kaybolması önlemek amacıyla yeni standartlar geliştirilmesi planlanmaktadır. Yine kontrol edilen yabancı şirket (CFC) konusunda daha güçlü kuralların getirilmesi ülkelere off-shore kazançlarının vergilendirmesi imkânlarını genişleteceği belirtilmektedir.
Eylem planı ayrıca transfer fiyatlandırması alanlarında da daha sıkı önlemler getirmek suretiyle ülkelerin vergi kayıplarını önlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla da daha büyük şeffaflık ve geliştirilmiş bilgiye ihtiyaç duyulacaktır. [1]
II- EYLEM PLANI
OECD’nin açıklamış olduğu eylem planı 15 ayrı başlık altında toplanmış olup bazı çalışmalar ortak çalışma alanlarını içermektedir. Söz konusu bu eylem planları ve kapsamları hakkında özet bilgiler aşağıdaki gibidir.
1) Dijital Ekonomiyle Vergi Mücadelesinin Tanımlanması;
2) Melez Vergi Uygulamalarının Etkilerini Nötr Hale Getirilmesi;
3) Kontrol Edilen Yabancı Kurum (CFC) Kurallarının Güçlendirilmesi;
4) Faiz Ve Diğer Finansal Ödemeler Yoluyla Vergi Erozyonunun Sınırlandırılması;
5) Gerçek Durum Ve Şeffaflığı Dikkate Alarak Zararlı Vergi Rekabetine Karşı Daha Etkili Vergi Uygulamalarının Geliştirilmesi;
6) Anlaşmaların Kötüye Kullanılmasını Önleme;
7) İşyeri (PE) Statüsünden Yapay Olarak Kaçınmayı Önleme;
8, 9, 10 - Transfer Fiyatlandırması Sonuçlarının Oluşturulan Değer İle Uyumluluğunun Temini;
8-Maddi Olmayan Varlıklar;
9-Risk Ve Sermaye;
10-Diğer Yüksek Riskli İşlemler;
11) BEPS (Action Plan On Base Erosion And Profit Shifting) Sisteminde Verileri Toplama Ve Analiz İçin Metotların Oluşturulması Ve Bunların Açıklanması;
12) Vergi Mükelleflerinin Kendi Agresif Vergi Planlarını Açıklamak Zorunluluğu Getirmek;
13) Transfer Fiyatlandırması Dökümanlarının Tekrar İncelenmesi;
14) Uzlaşmazlıkların Çözümünü Daha Etkili Hale Getirmek;
15) Çok Taraflı Enstrümanlar Geliştirmek;
III- SONUÇ
OECD 1920’li yıllardan beri ülkelerin ekonomilerinin geliştirilmesi etkili ve adil bir vergi sisteminin oluşturulması ve vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesine yönelik tedbirler almakta ve üye ülkelere bunları tavsiye etmektedir. OECD’nin yürütmüş olduğu bu çalışmaların sonucunda açıklamış olduğu ve yukarıda belirtilen eylem planı uyarınca yaklaşık iki yıl içerisinde Türkiye’nin de dâhil olduğu OECD üyesi ülkeler ile G20 ülkelerinin eşit olarak katılımı ile söz konusu 15 başlık altındaki çalışmaların tamamlanması planlanmaktadır. Yapılacak bu çalışmalar tamamlandığında Türkiye’de dahil olmak üzere bütün üye ülkeler bu tavsiyeleri ve tedbirleri uygun bir şekilde başta yerel ve uluslar arası vergi mevzuatlarına yansıtmaları kaçınılmaz görünmektedir. Dolayısıyla, söz konusu eylem planı sonucunda vergi matrahlarındaki kayıpların nedenleri çok daha detaylı tanımlanmak suretiyle tüm ülkelerin tedbir alması sağlanacağı beklenmektedir.
[1] Söz konusu plan ile ilgili daha fazla bilgiye OECD’nin http://www.oecd.org/tax/beps.htm adresinden ulaşılabilir.