Mehmet AKARSLANGiriş: 11.03.2020 - 22:50Güncelleme:11.03.2020 - 23:00

Melek Yatırımcıların Nitelikleri ve Bu Yatırımcılara Tanınan Vergi İndiriminin Esasları

I. Giriş

İşletmelerin karşılaştığı zorlukların başında ayakta kalmalarını sağlayacak gerekli finansman kaynağını yaratmak gelmektedir. Bu zorlukların üstesinden gelebilmek için yeni kaynak yöntemleri bulma ihtiyacı vardır. Bu kaynak yöntemlerinden biri de melek sermaye yöntemidir.

Bireysel katılım yatırımcısı olarak adlandırılan melek yatırımcılar, sermayesi olmayan ve başarılabilir bir iş fikrine sahip olan girişimciye finansman sağlamak suretiyle yatırımlara ortak olmaktadır. Dolayısıyla bu süreçte hem melek yatırımcılar hem de girişimciler kazanmaktadır. Melek yatırımcılar, ortaklara mali destek sağlamanın yanı sıra, yönetim, pazarlama ve danışmanlık hizmeti vermekte ve bilgi ve tecrübelerini de aktarmaktadırlar.⁽¹⁾

2012 yılında Türkiye'de melek yatırımlarının teşviki ile ilgili bir yasa çıkarılmış ⁽²⁾ ve sistem 2013 yılında ikincil mevzuatla başlatılmıştır. Melek sermaye yöntemi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gittikçe artmakta ve çeşitli iş kollarında 2013 yılından itibaren bu yönde yatırım yapılmaktadır.

Uluslararası literatürde “iş melekleri” veya “melek yatırımcı” olarak ifade edilen bireysel katılım yatırımcılarının (BKY) mevzuatı, nitelikleri ve bunlara tanınan vergi indirimi uygulamasına ilişkin açıklamalar yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

II. Melek yatırımcıların niteliği ve ilgili mevzuat

1. İlgili mevzuat

Ülkemizde melek yatırımcılığın hukuki alt yapısı ilk olarak 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna ⁽³⁾ 13.06.2012 tarihinde eklenen “Bireysel Katılım Sermayesi” başlıklı Ek Madde 5 ile kurulmuştur. Bakanlığa ⁽⁴⁾ anılan maddeyle verilen yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan, “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” ⁽⁵⁾ ile melek yatırımcılık olarak bilinen bu işbirliği modeli, Türkiye’de daha da kapsamlı bir şekilde düzenlenmiş, hukuki altyapı pekiştirilmiştir.

Genel olarak “melek yatırımcı” tabiri yüksek risk ve yüksek büyüme potansiyeli içeren ancak finansman ihtiyacı içinde olan girişimcilere, kuruluşlarının çok erken bir döneminde yatırım yapan özel bir yatırımcı tipini tanımlamak için kullanılmaktadır. Bir başka deyişle melek yatırımcı, yeni bir fikir, bir buluş veya bir teknoloji geliştirmiş, ancak bunu ticari bir ürün haline getirmek için yeterince parası olmayan müteşebbis veya müteşebbis adaylarını öz kaynakla finanse eden yatırımcılara denilmektedir. Melek yatırımcılar (BKY), kişisel varlıklarının yanı sıra tecrübe ve birikimlerini de başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimlere aktarmaktadır.

Sistemin amacı, sermaye ve bilgi yetersizliği ile büyüyemeyen şirketlere, bilgi ve parasal güç sahiplerinin destek vermesi. Böylece pazarı olan üretimin artırılmasını sağlamaktır. ⁽⁶⁾

Yönetmeliğin 3’üncü maddesinin (b) bendi uyarınca, “Bireysel katılım sermayesi (“BKS”) bireysel katılım yatırımcılarının bu Yönetmelik kapsamında şirketlere aktardığı nakdi sermayeyi ifade ettiği belirtilirken 3’üncü maddesinin (ç) bendinde, Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) (Melek yatırımcı); “Kişisel varlıklarını ve/veya tecrübe ve birikimlerini başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketlere aktaran gerçek kişiler” olarak tanımlanmıştır. Başka bir ifadeyle melek yatırımcı, henüz başlangıç aşamasında olan (Start-up) girişimlerin büyümesi ve gelişmesi için onlara sermaye ve bilgi birikimi desteği sağlayan kişidir. Genellikle başarılı bir iş geçmişine sahip olan üst düzey yöneticilerden veya varlıklı kişilerden oluşmakta olan melek yatırımcılar gelecek vaat ettiğini düşündükleri yenilikçi iş fikirlerine yatırım yaparak onların hayata geçmesini ve gelişmesini sağlamaktadırlar.

Melek yatırımcılar sadece gerçek kişi olabilir, ancak lisans sahibi melek yatırımcıların bir araya gelerek ortak bir yatırım yapmaları da mümkündür. Yönetmelik’in 28 inci maddesi uyarınca, “en az iki lisanslı BKY tarafından bir girişim şirketine beraber yatırım yapılması durumunda, bu yatırımlar BKY ortak yatırımları olarak adlandırılır.” Ayrıca bu ortakların tamamı Türk Ticaret Kanununda anonim şirket ortakları için getirilen hükümlere tabidir… “Girişim şirketi”, BKY’lerin yatırım yapmak amacıyla sermaye koyarak ortak olduğu anonim şirkettir. Bu nedenledir ki ortakların tamamı anonim şirket ortaklarına ilişkin hükümlere tabidir. ⁽⁷⁾

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa 6327 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle eklenen Geçici 82 inci madde ile bireysel katılım yatırımcısına vergi indirimi uygulaması getirilmiştir. Bireysel katılım yatırımcısı indirimi ile ilgili usul ve esaslar hakkında ayrıntılı açıklamalar “1 Seri Numaralı Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Hakkında Tebliğ”de ⁽⁸⁾ yapılmıştır.

2. Kimler bireysel katılım yatırımcısı (melek yatırımcı) olabilir?

Yönetmeliğin 5’inci maddesi uyarınca, BKY olarak faaliyette bulunan gerçek kişilerin vergi desteğinden ve diğer avantajlardan yararlanabilmesi için yatırım yapmadan önce Bakanlığa Yönetmeliğin 21 inci maddesinde yer alan belgeleri ibraz ederek akredite BKY ağı aracılığıyla yatırım için müracaatta bulunması gerekir.

2012 yılından bu yana, ülkemizdeki toplam lisanslı melek yatırımcı sayısı 500’den fazladır. Farklı bir deyişle şu ana kadar Bakanlık tarafından 500’den fazla melek yatırımcıya lisans verilmiştir. Bunlardan 141 yatırımcı bir veya birden fazla şirkete yatırım yapmıştır.⁽⁹⁾

Bireysel katılım yatırımcısının lisans alabilmesi için Bakanlık bazı şartların varlığını aramaktadır.

Bu şartlar iki temel grupta toplanmaktadır:

Yüksek gelir veya servete sahip yatırımcılar;
- Lisans almadan önceki 2 yılda, yıllık gayrisafi geliri en az ¨200.000,- TL olan ⁽¹⁰⁾ veya
- Lisans başvurusu anında toplam varlıklarının (Her türlü menkul ve gayrimenkuller) değeri en az 1.000.000,-TL olan yatırımcılardır.
Tecrübeli yatırımcılar;
- Banka ve finansal kuruluşlarda,
- Yüksek cirolu şirketlerde,
- Yurtiçi kuluçka merkezlerinde

yönetici olarak iş tecrübesine sahip ve Bireysel katılım yatırımcısı ağı üyesi olan yatırımcılardan Bireysel Katılım Sermayesi Yönetmeliğinin 5 inci maddesinde ayrıntılı olarak tanımlanan nitelikleri haiz yatırımcılardır. ⁽¹¹⁾

Bireysel katılım yatırımcısı lisansı 5 yıl için geçerlidir. Lisans süresi sonunda Bireysel katılım yatırımcısı akredite edilen bireysel katılım yatırımcısı ağları vasıtasıyla lisans yenileme talebinde bulunabilirler ve lisansın süresi 5’er yıllık sürelerle uzatılabilir.

Bireysel katılım yatırımcısı lisanslarının 5 yıllık geçerlilik döneminde bireysel olarak en fazla 20 farklı anonim şirkete yaptıkları yatırım için vergi desteği alabilir.

3. Bireysel katılım yatırımcısının asgari ve azami yatırım tutarı ile genel hususlar

Bireysel katılım yatırımcısının bir şirkete yatırım yapacakları tutarın alt sınırı emisyon primi dahil 20.000.-TL, üst sınırı 1.000.000.-TL’dir. Yapılacak ortak yatırımlarda yıllık bazda her bir girişim şirketine yapılacak yatırım için konulacak sermayenin azami tutarı emisyon primi dahil 2.000.000,- TL olarak uygulanır.
Bireysel katılım yatırımcısı girişim şirketi hisselerinin %50’sinden fazlasına sahip olamaz.
Bireysel katılım yatırımcısı ya da bireysel katılım yatırımcısı ortaklıkları girişim şirketinde, doğrudan ya da dolaylı olarak, tek başına veya birlikte girişim şirketini kontrol edemez.
Bireysel katılım yatırımcısı akrabalık ilişkisi içinde oldukları kişiler ile birlikte doğrudan veya dolaylı olarak sermayeyi temsil eden payların ve payların temsil ettiği toplam oy hakkının %50’sinden fazlasına sahip olamaz ve yönetim kurulu üyelerinin %50’sinden fazlasını atayamaz.
Bireysel katılım yatırımcısı ve girişimci, önem arz eden konular için bireysel katılım yatırımcısı girişim şirketinin yönetiminde veto hakkı veren imtiyazların ve girişimciye getirilebilecek kısıtlamaların kapsamını serbestçe belirleyebilir.

4. Bireysel katılım yatırımcısının girişim şirketine katılımının sınırı

BKY’lerin girişim şirketi yönetimine katılımı yönetim kurulu üyeliği ile sınırlıdır.
BKY girişim şirketinde yönetim kurulu dışında idari görev alamaz ve şirket personeli olarak çalışamaz.
BKY girişim şirketinden herhangi bir şekilde ücret ya da maaş alamaz.

Yönetmeliğin 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası önemli bir hususu düzenlemektedir. Bu fıkra uyarınca BKY’ler girişim şirketlerine koydukları sermaye karşılığında girişimciden borç doğurucu nitelikte bir belgeyi imzalamasını talep edemez, ipotek, rehin gibi teminatlar alamaz, temlik ve temettü garantisi talep edemez. Bu durumun tespiti halinde, BKS yatırımı destek kapsamından çıkarılır ve BKY lisansı iptal edilebilir. Varsa kullandırılan destek Gelir Vergisi Kanununun geçici 82 nci maddesi çerçevesinde geri alınmak üzere Gelir İdaresi Başkanlığı bilgilendirilir.

Yönetmeliğin 18’inci maddesine göre, BKY’ler ya da BKY ortaklıkları girişim şirketinde hâkim ortak olamaz, doğrudan ya da dolaylı olarak, tek başına veya birlikte girişim şirketini kontrol edemez.

5. Yatırım yapılacak girişim şirketinin nitelikleri

Türk Ticaret Kanununa tabi bir anonim şirket olması
Şirketin BKY’nin iştirakinden önceki son iki mali yıldaki net satışlarının yıllık 5.000.000,- TL’den fazla olmaması.
En fazla elli çalışanı bulunması.
Şirketin, BKY’nin kendisine, eşine, kendisinin veya eşinin altsoyu ve üstsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımlarına ve kayın hısımlarına idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunmaması ya da nüfuzu altında olmaması.
Başka bir şirketin kontrolünde olmaması.
Bakanlıkca belirlenen devlet desteği sağlanacak sektörlere ilişkin listedeki sektörlerde veya faaliyetlerde bulunması.
Paylarının halka arz edilmemiş olması.

III. Bireysel katılım yatırımcısı indirimi (vergi teşviği)

İndirimin esasları

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 82 inci maddesiyle bireysel katılım yatırımcısı indirimi uygulaması getirilerek, bireysel katılımcılara vergisel teşvik sağlanmıştır. Bireysel katılım yatırımcısı indirimi ile ilgili usul ve esaslar hakkında ayrıntılı açıklamalar “Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Hakkında Tebliğ (Seri No: 1)” de yapılmıştır. Melek yatırımcılara Dünyadaki en yüksek vergi teşviki (%75 - %100) veren Ülke Türkiye’dir. Bu teşvik tutarı İngiltere'de % 30 ve Portekiz'de % 25’dir. ⁽¹²⁾

Gelir vergisi Kanununun Geçici 82 nci maddesinde bireysel katılım sermayesi kapsamında vergi indiriminden yararlanacakların gerçek kişi olmaları ve yatırımcıların gelirlerinin beyana tabi olma şartı bulunmaktadır. Bu nedenle bireysel katılım sermayesi (BKS) mevzuatı kapsamında gelir kriterini sağlayıp BKY lisansı almış ancak gelirleri beyannameye tabi olmayan bir kısım ücretli BKY’ler vergi avantajından yararlanamamaktaydı.

7194 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinde ücret gelirlerinin beyanına ilişkin olarak yapılan değişiklik, 1/1/2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde, yürürlüğe girmiştir. ⁽¹³⁾

Söz konusu değişikliğe göre tam mükellef gerçek kişilerin tamamı tevkifata tabi tutulmuş olan;

Tek işverenden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri toplamının 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde bu gelirler beyan edilecektir.
Birden fazla işverenden tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret geliri elde eden mükelleflerin, birden sonraki işverenden aldıkları ücret gelirleri toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde bu gelirler önceden olduğu gibi beyan edilecektir.
Birden fazla işverenden tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret geliri elde eden mükelleflerin, birden sonraki işverenden aldıkları ücret gelirleri toplamının, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması, ancak, bu ücreti ile ilk işverenden alınan ücret geliri toplamının 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde de bu gelirler beyan edilecektir.

Ücret geliri elde eden melek yatırımcılardan bu düzenleme kapsamında kalanlar Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verme hakkına sahip olduklarından diğer şartları da taşımaları kaydıyla vergi indiriminden yararlanmaları mümkün hale gelmiştir. Bu düzenleme kapsamına girmemesi nedeniyle Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verme hakkı bulunmayan ücretli melek yatırımcılar ise eskiden olduğu gibi vergi indiriminden faydalanmaları mümkün değildir.

Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Hakkında Genel Tebliğde yer alan düzenlemeye göre; Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik çerçevesinde iktisap edilen;

Tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin alış bedellerinin %75'i,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin alış bedellerinin % 100’ü,

Söz konusu iştirak hisselerinin en az iki tam yıl elde tutulması şartıyla, bireysel katılım yatırımcısı indirimi olarak yıllık beyanname ile bildirilen kazanç ve iratlardan indirilebilecektir.

Bireysel katılım yatırımcısı indiriminden yararlanılabilmesi için,

Tam mükellef gerçek kişi olunması,
İştirak hisselerinin iktisap edilmesinden önce Bakanlıktan bireysel katılım yatırımcısı lisansı alınması,
Tam mükellef bir anonim şirkete ait iştirak hisselerinin iki tam yıl (730 gün) süreyle elde tutulması,
Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmeliğe göre Bakanlıkça belirlenen alanlarda yatırım yapılması ve bu yatırımın Bakanlıkça mevzuata uygun bulunması

gerekmektedir.

Beyana tabi kazanç ve iratlardan bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutar yıllık bazda 1.000.000,- TL’yi aşamayacaktır.

2. İndirime ilişkin diğer hususlar

Bireysel katılım yatırımcısı indiriminden dar mükellef gerçek kişiler ile dar mükellef kurumlara iştirak eden tam mükellef gerçek kişilerin yararlanması mümkün bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin 16’ncı maddesi uyarınca, BKY’lerin girişim şirketine koydukları sermayenin vergi desteğinden yararlanması için BKY’nin girişim şirketiyle veya girişimci ile mutabık kaldığı bir iş planını Bakanlığa sunması gerekir Ayrıca devlet desteğinden yararlanmak isteyen BKY, yatırım yapmadan önce Bakanlığa akredite BKY ağı aracılığıyla yatırım için müracaatta bulunmalıdır.

Tescilden sonraki esas sözleşme değişiklikleri, iflas gibi önem arz eden durumların, olayın ortaya çıkışından itibaren en geç bir ay içerisinde, yapılan vergi incelemelerine ilişkin raporların ise vergi mükellefine tebliğ tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde BKY’ler tarafından Bakanlığa bildirilmesi zorunludur. ⁽¹⁴⁾

Bireysel katılım yatırımcısının herhangi bir kastı olmaksızın girişim şirketinin iflas etmesi halinde, Gelir Vergisi Kanununun geçici 82 nci maddesine göre mücbir sebep halinin varlığı kabul edilir. Bu mücbir sebep hali nedeniyle iştirak hisselerinin en az iki tam yıl elde tutulması yükümlülüğünün yerine getirilemeyeceğinin anlaşılması durumunda, mücbir sebep halinin gerçekleşme tarihi, mahiyeti, iştirak hisselerinin en az iki tam yıl süreyle elde tutulması yükümlülüğüne olan etkisi ve mümkün olması halinde etkilerinin tahmini giderilme süresi bireysel katılım yatırımcısı tarafından mücbir sebep halinin ortaya çıktığı tarihten itibaren otuz gün (iş günü) içinde Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilir.

Yapılan başvurunun değerlendirilmesi neticesinde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından mücbir sebep halinin var olduğu kanaatine ulaşılması durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılmaz ve ziyaa uğratılmış vergiler için gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası tahsil edilmez.

Yönetmeliğin 42 inci maddesi uyarınca, Mali tabloların, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre hazırlanması zorunludur. Girişim şirketinin, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulama zorunluluğu kapsamında olmaması halinde mali tablolar Hazine ve Maliye Bakanlığı düzenlemelerine uygun olarak hazırlanır.

Hisselerin iktisap edildiği döneme ilişkin beyannamede bildirilen kazanç ve iradın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen tutarlar, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanununa göre ilgili yıllar için hesaplanan yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle indirim konusu yapılabilecektir.

Söz konusu indirim uygulamasından, 31/12/2022 tarihine kadar ⁽¹⁵⁾ gerçekleştirilecek yatırımlarla ilgili olarak yararlanılabilecektir.

3. Vergi indirimine ilişkin örnekler

Örnek 1: Mükellef Bay (K) ‘nın yılık gelir vergisi beyannamesinde 900.000,-TL beyan ettiği geliri bulunmaktadır. Bay (K), bireysel katılım yatırımcısı olarak ortak olacağı şirketin iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Bakanlığa başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış ve lisans kapsamında kurulan anonim şirketin 800.000,-TL’lik hissesini iktisap etmiştir. Bay (K) bireysel katılım yatırımcısı indirimine ilişkin tüm şartları taşımaktadır. Bu durumda mükellefin iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i olan 600.000,-TL’yi beyanname üzerinden indirim konusu yapacak ve (900.000-600.000=) 300.000,-TL matrah üzerinden gelir vergisi ödeyecektir.

Örnek 2: (1) numaralı örnekteki Bay (K) tarafından; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş anonim şirkete ait iştirak hissesi alınmış olaydı alış bedellerinin % 100’ü indirim konusu olacaktı. Bu durumda, 900.000-800.000=100.000,- TL üzerinden gelir vergisi hesaplanacaktı.

Örnek 3: Yıllık gelir vergisine tabi olan ve 400.000-TL beyan edilen geliri bulunan Bay (A), bireysel katılım yatırımcısı olarak ortak olacağı şirketin iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Bakanlığa başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları şirketin hisselerini 900.000,-TL’ye iktisap etmiştir. Bu durumda Bay (A) iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i olan 675.000-TL’yi beyanname üzerinden indirim konusu yapacaktır. (Bay (A), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş anonim şirkete ait iştirak hissesi alınmış olaydı yüzde 100’ü olan 900.000TL’yi indirebilecekti)

Ancak, Bay (A)’nın beyan edilen gelirinin 400.000,-TL olması nedeniyle dönem matrahı 0,00-TL olacaktır. İndirim konusu yapılamayan (675.000-400.000=) 275.000,-TL veya (900.000-400.000=) 500.000,- TL ise Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılarak takip eden dönem beyannamelerinde indirim konusu yapılabilecektir.

Örnek 4: (2) numaralı örnekteki Bay (A)’nın iktisap ettiği hisse senetlerinin değeri 1.800.000,- TL olsaydı, bu durumda mükellefin iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i olan 1.350.000,-TL azami indirim sınırı olan 1.000.000-TL’yi aşması nedeniyle Bay (A) 1.000.000,-TL’yi örnekteki esaslara göre indirim konusu yapabilecek, aşan kısmı (1.350.000-1.000.000=) 350.000,- TL’yi ise indirim konusu yapamayacaktır.

4. Bildirim yükümlülüğü

Genel Tebliğdeki düzenlemeye göre; lisans sahibi bireysel katılım yatırımcısının yatırım başvurusunun uygun bulunması halinde bu durum sermayenin girişim şirketine aktarıldığını gösterir belgeler eşliğinde, bireysel katılım yatırımcısı indiriminden yararlanılacak oran da belirtilmek suretiyle Gelir İdaresi Başkanlığına ve bireysel katılım yatırımcısının bağlı olduğu Vergi Dairesi Müdürlüğüne Bakanlıkça bildirilir. Bireysel katılım yatırımcısı lisansının gerçekleştirilecek ilk yatırıma ilişkin bildirimde gönderilmesi yeterli olup, sermayenin girişim şirketine yatırıldığını gösterir belgelerin ise her yatırım aşamasında gönderilmesi gerekmektedir.

Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmeliğe aykırılık teşkil etmesi nedeniyle vergi desteğinin geri alınmasına yol açacak hallerin tespit edilmesi durumunda, tespit tarihinden itibaren en geç 2 ay içerisinde Gelir İdaresi Başkanlığına bildirimde bulunulması gerekmektedir.

IV- Değerlendirme

Melek yatırımcılara, tüm dünyada yaygın bir şekilde uygulanan vergi desteğinin ülke ekonomilerine olan katkısı büyüktür. Dünyada melek yatırımcılık sistemine duyulan ilgi giderek artmaktadır.

Ülkemizde melek yatırımcının sayısına göre hayata geçen proje az sayıda ve yeterli tutarda değildir. Melek yatırımcılardan beklenen üretken ve istihdamı artırıcı projelerdir. Bir çok ülkeye göre yasal düzenlemeleri tamamlanmış ve devlet destekleri oldukça iyi durumda olan melek yatırımcıların yatırıma yönelik faaliyetlerini artırmaları Ülke ekonomisi için önem arz etmektedir.

Ülkemizde melek yatırımcılar ile potansiyel girişimcileri bir paydada buluşturacak ortamı sağlamak için melek yatırımcıların faaliyetleri, vergi ve diğer avantajlar konusunda iş adamları ve yatırımcılar bilgilendirilmelidir. Bu kapsamda, TÜBİTAK, KOSGEB TÜSİAD v.b. iş adamı örgütleri, meslek odaları ve üniversitelerin girişimcilik araştırma merkezlerince girişimcilik fikri proje yarışmaları ve toplantı vb çalışmalar düzenlenerek orijinal iş fikirleri üretilmesi sağlanmalı ve hayata geçirilmesi desteklenmelidir. ⁽¹⁶⁾

(Bu yazıda yer alan görüşler tümüyle yazarına ait olup, herhangi bir kurumun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez. Yazıda yer alan değerlendirme ve yanlışlıklardan yazarı sorumludur.)

(1) Gazi KURNAZ* Aykut BEDÜK; Türkiye’de ve Dünyada Melek Yatırımcılık 1.4.2017 SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU DERGİSİ,
(2) 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 10 uncu maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 82 nci madde,
(3) 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 253 üncü maddesi kapsamında
(4) Hazine ve Maliye Bakanlığı,
(5) 15.02.2013 tarihli ve 28560 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır,
(6) Güngör Uras, 373 “Melek’ten” 3,9 Milyon TL, Milliyet, 10.6.2016
(7) LBF Partners Türk Hukukunda Melek Yatırımcı 13.1.2016,
(8) 21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi gazete’de yayımlanmıştır,
(9) Hazine Müsteşarlığı’nın resmi internet sayfasında yayınlanan 2018 yılına ilişkin raporlar (Bu güne kadar yapılan yatırımlarda BKY’ler yüzde 10 hisse bedeli için ortalama 78 milyon 370 bin TL sermaye aktarmış ve 31 Aralık 2018 itibarıyla sistemdeki toplam tutar ise 11 milyon 889 bin TL olmuş, yatırım miktarı da 4 milyon 570 bin TL’yi bulduğu ifade edilmektedir.)
(10) yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan gelir unsurlarının veya ücretli çalışanlar için yıllık ücretlerinin gayrisafi tutarları toplamı olarak ifade edilen yıllık gayrisafi geliri en az 200.000 TL olan veya
(11) b) Tecrübeli yatırımcılar;
1) Banka ve finansal kuruluşlarda fon veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanı, proje finansmanı veya kurumsal finansman birimlerinde veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan veya,
2) (Değişik:RG-24/12/2014-29215) Lisans alınmadan önce son beş yıl içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az 25.000.000 TL olan bir işletmede genel müdür yardımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda çalışan veya,
3) (Değişik:RG-24/12/2014-29215) BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan ve müracaat sırasında son mali yıldaki net satışları 5.000.000 TL’nin altında olan ve halka açık olmayan bir veya daha fazla şirkette BKY olarak ortak olan veya,
4) (Değişik:RG-24/12/2014-29215) Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurt içi kuluçka merkezlerinde ya da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki başlangıç veya büyüme aşamasındaki bir veya daha fazla şirkete asgari 20.000 TL sermaye koyan,
kişileri ifade eder.
(12) Türkiye İş Melekleri Derneği (TBAA),
(13) 7.12.2019 tarihli ve 30971 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır,
(14) LBF Partners a.g.eser,
(15) 1/1/2018 tarihli ve 30288 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 22/12/2017 tarihli ve 2017/11176 sayılı Bakanlar Kurulu Kararın 3 üncü maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan 31.12.2017 tarihli süre 31/12/2022 tarihine kadar (bu tarih dahil) uzatılmıştır.
(16) Gazi KURNAZ* Aykut BEDÜK; a.g.eser,

Vergi