Mart/2018’de Yıllık Beyanname Verilmeyecek Kazanç ve İratlar Nelerdir?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi olup gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir vergisine tabi gelir unsurları; ticarî kazanç, ziraî kazanç, ücret, serbest meslek kazancı, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlardan oluşmaktadır.
Gelir Vergisi Kanununda yedi gelir unsurunun toplanması ve beyanı ilkesine göre mükellefler, gelir unsurlarından 2017 takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratlarını Kanunda aksine bir düzenleme olmadığı sürece Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesini 1-26 Mart/2018 tarihleri arasında vermek zorundadırlar.
Gelir Vergisi Kanununda, gelirin toplanması ve beyanı esastır. Buna göre;
- 2017 yılında, mükellefler yedi gelir unsuruna ilişkin olarak elde ettikleri kazanç ve iratlar için aksine bir düzenleme olmadığı sürece yıllık beyanname vereceklerdir.
- Beyanı gereken gelir unsurlarının yıllık beyannamede toplanması zorunludur.
- Tacirler, çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile (zarar edilmiş olsa dahi) yıllık beyanname vereceklerdir.
- Şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerini kapsamak üzere kollektif şirket ortakları ile komandite ortaklarda yıllık beyanname vereceklerdir.
Yıllık beyanname verilmeyecek kazanç ve iratlar mükellefiyet türüne göre şöyledir (GVK/86.Madde);
Tam mükellefiyette;
- Gerçek usulde vergilendirilmeyen ziraî kazançlar,
- Menkul sermaye iratları sayılan; tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından; 10 yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları ile 10 yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları,
- Menkul sermaye iradı kapsamında olan Bireysel Emeklilik Sisteminden elde edilen iratlar,
- Kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı (mesken istisnası, değer artış kazancı ve arızi kazanç istisnası gibi),
- Mesken istisnası: 2017 yılı için mesken istisna tutarı 3.900 TL olup 2017 yılında elde edilen mesken kira geliri tutarı 3.900 TL’nin altında ise beyanname verilmeyecektir.
- Değer artış kazancı istisnası: 2017 yılında elde edilen değer artış kazançlarına uygulanacak istisna tutarı 11.000 TL olup bu tutarın aşılmaması halinde yıllık beyanname verilmeyecektir.
- Arızi kazanç istisnası: 2017 yılında elde edilen arızi kazançlara uygulanacak istisna tutarı 24.000 TL olup bu tutarın aşılmaması halinde yıllık beyanname verilmeyecektir.
- Tutarı ne olursa olsun tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,
- Mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan birden fazla işverenden elde edilen ve 2017 yılında 30.000 TL’yi aşmayan ücretler,
- 2017 yılında vergi kesintisine tabi işyeri kira gelirleri elde edenler, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırı olan 30.000 TL’yi aşmayan işyeri kira geliri,
- 2017 yılında vergi kesintisine tabi menkul sermaye iradı elde edenler, irat toplamının brüt tutarı beyanname verme sınırı olan 30.000 TL’yi aşmayan menkul sermaye iradı,
- Vergiye tabi gelir toplamının (ücret gelirleri için beyanname verilmeyecek durumlar hariç) 2017 yılı için 30.000’lik tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları,
- Bir takvim yılı içinde elde edilen ve 2017 yılı için toplamı 1.600 TL’yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul (alacak faizi ve off-shore faiz geliri gibi) ve gayrimenkul (basit usule tabi mükelleflere kiraya verilen işyerlerinden elde edilen kira geliri gibi) sermaye iratları,
için yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir.
Dar mükellefiyette yıllık beyanname verilmesi;
- Dar mükellef gerçek kişiler ticari kazançları ve gerçek usulde tespit edilen zirai kazançları ile tevkif yoluyla vergilendirilmemiş serbest meslek kazançları için yıllık beyanname vermek zorundadır.
- Tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek kazançları, menkul sermaye iratları, gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlar için yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir.
Tam/dar mükellefiyetin tespiti;
Tam mükellef olan bir kişi hem Türkiye’den hem de varsa Türkiye dışından elde ettiği gelirlerden dolayı Türkiye’de vergiye tabi olmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu açısından ikametgâhı Türkiye’de olanlar tam mükellef sayılmaktadır. Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazla oturanlar ise Türkiye’de yerleşmiş sayılırlar. Türkiye’den geçici olarak yapılan ayrılmalar devamlılık şartını ortadan kaldırmaz. Bir kişinin Türkiye’de ikametgahı olmasa bile Türkiye’de birinin yanında kaldığı sürenin bir takvim yılı içinde 6 aylık süreyi (183 gün) aşması, tam mükellef kabul edilmek için yeterli görülmektedir.
Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler (dar mükellefler) ise, yalnızca Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler. Kamu kurumlarına veya merkezi Türkiye’ de bulunan özel teşebbüslere bağlı olarak işleri sebebiyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları hariç olmak üzere, çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmektedir.