İş Değiştiren Çalışanlar Dikkat: Beyanname vermeniz gerekebilir!
Bilindiği üzere, çalışanlar tarafından elde edilen ücret gelirlerinin vergileri işverenler tarafından çalışan adına vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine ödenmektedir. Elde edilen bu ücretin vergisi işveren tarafından ödendiği için, esas itibariyle çalışanın ayrıca vergi dairesine bir beyanname vermesine gerek yoktur.
Bununla birlikte, Gelir Vergisi Kanunu’nun 86/1-b maddesi uyarınca; birden fazla işverenden alınan ve birden sonraki işverenden elde edilen ücret geliri belli bir tutarı aşan (2012 yılı için 25.000 TL, 2013 yılı için 26.000 TL) çalışanların beyanname vermesi gerekmektedir.
Dolayısıyla gerek aynı anda birden fazla işverenden ücret geliri elde eden gerekse yıl içinde iş değişikliği dolayısıyla birden fazla işverenden ücret geliri elde eden çalışanlar açısından beyanname verilmesi söz konusu olabilecektir.
Bu şekilde beyanname verilmesi halinde ise elde edilen ücret gelirlerinin tamamı beyannameye dahil edilecek, hesaplanan gelir vergisinden işverenler tarafından kesilen vergiler mahsup edilerek geriye kalan tutar vergi dairesine ödenecektir.
Yıl içinde iş değiştirenlerin tevkifat matrahı
Ücretler üzerinden işverenler tarafından yapılan tevkifatta, tevkifat matrahının tespitinde, daha önce çalışılan yerde yıl içinde alınan ücretlerin tutarı dikkate alınmayacak ve başlangıçta ücret matrahı “0” olarak dikkate alınacaktır.
Konuya ilişkin olarak 160 Seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde “…Buna göre, bir hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverenin ödediği ücretler, ayrı ayrı vergilendirilmektedir. Dolayısıyla vergi tarifesi, her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretle ilgilendirilmeksizin ayrı ayrı uygulanmaktadır. Ancak, söz konusu ücretlerin gayrisafi tutarları toplamının, Gelir Vergisi Kanununun 86. maddesinde belirtilen haddi aşması halinde, bu ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.
Öte yandan konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir çok özelgede de, iş değişikliği halinde önceden çalışılan işyerindeki kümülatif matrahın taşınmayacağı ve yeni iş yerinde başlangıçta ücretin “0” olarak dikkate alınacağı görüşü bildirilmiştir.
Vergi matrahının sonraki işverene taşınmaması nedeniyle, vergi tarifesi uygulanırken matrah sıfırdan başlayacağı için, özellikle vergi tarifesinde ilk gelir diliminin üzerinde olan çalışanlar açısından ikinci işverende daha az vergi hesaplanmış olacaktır. Daha az ödenen bu vergi tutarı kadar, brüt ücret üzerinden çalışanlar için ele geçen net ücretin artmasına yol açacak; net ücret üzerinden çalışanlar içinse işverene toplam maliyeti azalmış olacaktır. Ancak beyanname verilmesi halinde, bütün ücretler toplanarak vergi hesaplanacağı için daha az hesaplanan verginin tamamının vergi dairesine ödenmesi gerekecektir.
Hangi hallerde beyanname verilecek
Yıl içinde birden fazla işverenden ücret alan çalışanlar, birden sonraki brüt ücretlerinin toplamı 2012 yılı için 25.000 TL’yi, 2013 yılı için ise 26.000 TL’yi geçiyorsa elde edilen ücret gelirlerinin tamamı için beyanname vereceklerdir.
Burada birinci işverenin hangisi olduğu çalışan tarafından serbestçe belirlenebilecektir. Dolayısıyla beyanname verme durumu dikkate alındığında ücret toplamı en yüksek olan işverenin birinci işveren olarak dikkate alınması daha rasyonel olacaktır.
Örneğin aylık brüt ücret 10.000 TL olan Ahmet Bey 1 Mart 2012 itibariyle aynı ücretle iş değiştirdiğini varsayalım. Bu durumda ilk işverenden elde ettiği 2 aylık ücretin kümülatif tutarı 20.000 TL, ikinci işverenden elde ettiği 10 aylık ücretin kümülatif tutarı 100.000 TL olan Ahmet Bey’in birden sonraki işverenden elde ettiği ücret tutarı 25.000 TL’yi aşmadığı için beyanname vermesine gerek olmayacaktır.
Buna karşılık aylık brüt ücreti 6.000 TL olan Mehmet Bey, 1 Haziran 2012 itibariyle aynı ücretle iş değiştirdiğini varsayalım. Bu durumda Mehmet Bey, ilk işverenden elde ettiği 5 aylık ücretin kümülatif tutarı 30.000 TL, ikinci işverenden elde ettiği 7 aylık ücretin kümülatif tutarı 42.000 TL olan Mehmet Bey’in ikinci işverenden elde ettiği ücret tutarı 25.000 TL’yi aştığı için 72.000 TL’nin tamamını beyan edecektir.