İnternette “Tıklanan” Sözleşmenin Damga Vergisi
“İş bu sözleşme ......./..../...... günü ................................................ adresinde 2 nüsha olarak düzenlenmiş olup, birer nüsha taraflara verilmiştir.”
Kağıt sözleşmelerin son cümleleri genelde hep bu ya da buna benzer cümlelerle biter. Taraflar arasında hukuksal açıdan güvence sağlayan sözleşme, yeni ekonomik dönem diye adlandırılan “dijital çağ” başlamadan önce yazılı veya sözlü olarak düzenlenmekteydi.
Günümüzde tüketici ile satıcının aynı mekanda bir araya gelerek satış yaptıkları geleneksel pazar olgusu ciddi bir şekilde kabuk değiştirdi.
Artık evimizde, işyerimizde ya da dünyanın neresinde olursak olalım mobil telefonumuzun bağlanabildiği, akıllı telefonumuzun internete erişebildiği her yerde satıcı ile karşı karşıya gelmeden alışveriş yapabiliyoruz.
Çağrı merkezleri, IPTV’ler, dijital yayın yapan tv platformları yeni alışveriş mekanları haline geldi.
Geleneksel ticaretin yazılı ya da sözlü bir unsuru olan ve Borçlar Kanunu’nda düzenlenen “sözleşme” konusu da tıpkı alışverişin kendisi gibi değişime uğramak zorunda kaldı.
Kağıt sözleşme yerine dijital sözleşme
Borçlar Kanunu’ndaki temel ilke olan “Sözleşmelerin geçerliliği, kanunda aksi öngörülmedikçe, hiçbir şekle bağlı değildir.” (BK. Md.12) hükmü de dikkate alınarak çerçevesinde sözleşmeler de değişime uğradı.
Dijitalleşme, doğal olarak sözleşme alanına da girdi. Geçmişte kağıt olarak düzenlenen sözleşmeler günümüzde internet üzerinde kimi zaman bir kutucuğu tıklayarak ya da elektronik imza ile imzalanarak düzenlenmeye yasal deyimiyle akdedilmeye başlandı.
Kanun gereği sözleşmenin yazılı olarak düzenlenmesi gerekiyorsa ya da taraflar sözleşmenin yazılı olarak düzenlenmesi konusunda anlaşmışlarsa sözleşmede bulunması gereken unsurlardan biri; tarafların imzasıdır. Esas olarak imzanın el yazısıyla atılması zorunludur. Güvenli elektronik imza da el yazısıyla atılan imzayla aynı hukuki sonuçları doğurur. Keza Kanunda aksi öngörülmedikçe, imzalı bir mektup, teyit edilmiş olmak kaydıyla faks ve buna benzer elektronik iletişim araçları ile gönderilip saklanılabilen metinler de yazılı şekil yerine geçmektedir.
Bir sözleşmenin yazılı olarak kağıt ortamında düzenlenmiş olmasının hukuki sonuçlarının yanısıra mali sonuçları da vardır.
Damga vergisi ne olacak?
Damga Vergisi Kanunu’na göre; yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeler damga vergisinin konusuna girmekte.
Kanuna ekli (1) sayılı tabloda ifade edildiği üzere; belli parayı ihtiva eden sözleşmeler nispi damga vergisine tabidir.
Eğer bir sözleşme kağıt ortamında düzenlenmişse, belirli bir tutar parayı da içeriyorsa binde 9,48 oranında damga vergisi hesaplanması gerekmekte. Eğer sözleşme iki nüsha düzenlenmişse ve vergi (Çarpı 2) şeklinde hesaplanıp vergi dairesine beyan edilip ödenmek durumunda.
Uzunca bir süre belirsizliğini koruyan dijital sözleşmelerde damga vergisi konusu Gelir İdaresi Başkanlığı’nca (İstanbul VDB) verilen 23.5.2013 tarih ve 765 sayılı özelge ile bu yönde açıklığa kavuşturulmuş ve e-ticaretin gelişmesi yönünde önemli bir adım atılmış oldu.
Sözleşme, dijital ortamda düzenlenmişse örneğin “kabul ediyorum” veya “onaylıyorum” butonun tıklanması suretiyle düzenleniyorsa, sözleşme belirli bir parasal tutarı içerse de damga vergisi doğmayacaktır.
Eğer dijital ortamda düzenlenen sözleşme belirli bir parasal tutarı içeriyorsa ve elektronik imza ile imzalanmışsa bu durumda damga vergisi hesaplanması gerekecektir.
(ICT Media dergisinin Nisan 2014 sayısında yayınlanmıştır.)