Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Muhasebe ve Denetim

Doç. Dr. Engin ERGÜDEN
Doç. Dr. Engin ERGÜDEN
7001OKUNMA

Kurumsal Raporlamada Yeni Bir Olgu: “Entegre Raporlama ve Entegre Raporlar”

Küreselleşme ile birlikte kurumsal raporlama da değişim sürecine girmiştir. İlk olarak kurumsal raporlama çatısı altında paydaşlara işletmelerin faaliyetlerine ilişkin sunulan finansal bilgiler, finansal raporlama olarak adlandırılmıştır. Daha sonra değişen ihtiyaçlar paralelinde paydaşların sahip oldukları finansal bilgiler karar almada gerekli yeterliliği sağlayamamış ve bunun devamında işletmelerin ekonomik, çevresel ve sosyal performanslarını dikkate alan sürdürülebilirlik kavramı ile beraber sürdürülebilirlik raporlaması gündeme gelmiştir. Günümüzde ise işletmelerin sürdürdükleri faaliyetlerine ilişkin kısa, orta ve uzun vadede ekonomik, çevresel ve sosyal performansları kapsamında nasıl değer yarattıkları ve paydaşlarıyla nasıl etkileşim kurdukları sorgulanmaya başlamış ve bunun sonucunda ise entegre raporlama kavramı ortaya çıkmıştır.

İşletmelerin faaliyetlerine ait finansal bilgiler toplumun birçok kesimini yakından ilgilendirmektedir. Özellikle işletmelerin fon ihtiyaçlarını karşılamada önemli işlevleri olan menkul kıymet yatırımcıları, borç veren mali kuruluşlar, sunulan mal ve hizmetlerini talep eden müşteriler, tedarikçiler gibi ilgili kesimler, işletme ile ilgili bilgileri kararlarında kullanırlar. Kısaca finansal tablo kullanıcıları olarak değerlendirilen bu kesimlerin mali konularla ilgili her detayı bilmeleri, fonların etkin kullanımı ve kaynak kullanım ve dağılımının verimli olmasına katkıda bulunması için oldukça önemlidir. Ancak, bir işletmenin sadece finansal verileri ile değerlendirilmesi yeterli görülmemekte, finansal olmayan bilgilerinin edinilmesinin önemi kabul edilmektedir. Bu yaklaşım entegre raporlamanın gerekçesini doğurmuştur.

Finansal raporlamaya ve finansal olmayan raporlara yönelik eleştiriler ile birlikte, finansal performans ile finansal olmayan performansın ayrı ayrı raporlarda bilgi kullanıcılarına sunulmasının işletme performansını tam olarak yansıtmadığına dair eleştiriler entegre raporlamayı gündeme getirmiştir. 2009 yılında Accounting for Sustainabilitiy Project (A4S) kapsamında düzenlenen “Governance & Collaboration: Establishing an International Integrated Reporting Committee” başlıklı forumda, Galler Prensi International Federation of Accountants (IFAC Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu) ve Global Reporting Initiative (GRI Küresel Raporlama Girişimi)’ı iş birliğine davet etmiştir. Bu iş birliğinin amacı, kurumsal raporlamada finansal ve finansal olmayan bilgilerin birbirine entegre edildiği bir yaklaşım geliştirmektir. “Tek Rapor (One Report)” olarak da adlandırılan entegre rapor, işletmenin faaliyetlerine dair finansal raporların ve sürdürülebilirlik raporlarının tek bir rapor olarak sunulduğu rapordur. Entegre raporlamanın sürdürülebilirlik (finansal olmayan) ve finansal yönü bulunmaktadır

ENTEGRE RAPORLAMANIN GELİŞİMİ

Halka açık işletmelerin finansal raporlama zorunluluğu, 1933 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde yasal düzenlemelerle (Securities Act 1933) birlikte başlamıştır. Potansiyel yatırımcıların işletme hakkında yeterli bilgi sahibi olarak (bilgilendirilmiş) kararlar vermeleri için bu gerekli görülmüştür. Aynı işletmeler 1990’ların başından itibaren gönüllü olarak sürdürülebilirlik raporlaması yapmaktadır.  Kurumsal sürdürülebilirliğin, ekonomik, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik olmak üzere üç ayağı bulunmaktadır. 1997 yılında ilk kez John Elkington tarafından ortaya koyulan “Triple Bottom Line” kavramı ile geleneksel muhasebe, finansal performansın yanı sıra sosyal ve çevresel performansı da içerecek şekilde genişletilmiştir.

Finansal raporlama, endüstri döneminin raporlaması olarak kabul edilmekle birlikte işlevi ve önemi devam etmektedir. Ancak değer yaratma zincirini yansıtmakta yeterli değildir. İşletme faaliyetler kompleks hale geldikçe bu farklılık daha da önemli hale gelmektedir (IIRC 2012, 4).

Finansal raporlama ile başlayan kurumsal raporlamanın gelişimi, 2020’li yıllarda doğru detaylı ve çeşitlilik arz eden raporlarla devam etmektedir. Sürdürülebilirlik raporlaması 2000’li yıllarda, entegre raporlama ise 2010’lu yıllarda kurumsal raporlamaya katılmaktadırlar. Şekle göre, 2020’li yıllarda, entegre raporlama etki ve kapsam olarak finansal raporların bir adım önüne geçmektedir. Kurumsal raporlamanın tarihsel gelişimi aşağıdaki şekilde kapsamlı olarak gösterilmiştir:

Kurumsal Raporlamada Yeni Bir Olgu: “Entegre Raporlama ve Entegre Raporlar”
Kaynak: IIRC 2012, “Towards integrated reporting, communicating value in the 21st century”, s. 6-7.

Günümüz dünyasında işletmelerin sürekliliğinin tespitinde finansal tablolarla beraber, ekonomik, sosyal ve çevreyle ilgili konulardaki tutumlarını açıklayan raporlarını da sunmalarına entegre raporlama denmektedir. Entegre raporlama ile tüm faaliyetlerin finansal verilerle bağlantısı kurularak işletmenin değerinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Entegre raporlama kapsamında hem finansal raporlar hem de kurumsal sosyal sorumluluk raporlaması ve sürdürülebilirlik raporlamasına yer verilerek işletmenin etkilediği/etkilendiği çevreye ilişkin bilgiler verilmektedir.

ENTEGRE RAPORLAMA NEDİR?

“Entegre rapor, bir kuruluşun içinde yer aldığı dış çevre bağlamında stratejisi, yönetimi, performansı ve gelecekten beklentilerinin kısa, orta ve uzun vadede nasıl değer yarattığının kısa ve öz bir iletişimidir.” (IIRC- International Integrated Reporting Council

“Şirket faaliyetinin önemli finans ve sürdürülebilirlik meseleleri arasındaki bağlantıyı ve sürdürülebilirlik meselelerinin değer yaratımını devam ettirmek üzere uzun vadeli stratejiyle nasıl bütünleştirildiğini net olarak ifade ettiği bir rapordur.” (Mervyn King – Entegre Raporlama metodolojisini geliştiren kişi)

'Entegre raporlama kuruluşun mevcut raporlarında yer alan en önemli bilgileri bir araya getirirken bunların birbirleriyle bağlantısını kurar, bunların kuruluşun bugün ve gelecekte değer yaratmasına nasıl etki ettiğini anlatır. (Http://www.entegreraporlamatr.org/tr/)

Entegre Raporlama:

  • Finansal rapor kullanıcılarına sunulan bilginin kalitesini artırmayı
  • Kurumsal raporlamaya daha bütüncül ve verimli bir yaklaşım getirmeyi
  • Sermayenin geniş bir tabanı (finans, üretilmiş, fikri, insan kaynağı, sosyal, ilişkisel ve doğal) için hesap verebilirlik ve yönetilebilirlik öğelerini güçlendirmeyi
  • Kısa, orta ve uzun vadeli değer yaratılmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

Kurumsal Raporlamada Yeni Bir Olgu: “Entegre Raporlama ve Entegre Raporlar”
Kaynak: ( Http://www.entegreraporlamatr.org/tr/ )

NEDEN ENTEGRE RAPORLAMA?

Şirketler açısından;

  • Finansal verilerin sosyal, yönetimsel ve çevresel verilerle birleştirilmesi kurumsal stratejilerin daha bütüncül bir yaklaşımla belirlenmesini sağlar.
  • Kuruluşun farklı faaliyet alanlarındaki performansının birbiriyle bağlantılı şekilde raporlanması yönetim kurulunun kuruluş faaliyetlerini daha kolay takip edebilmesini sağlar, üst yönetim ile yönetim kurulunun iş birliğini artırır, karar alma mekanizmalarını geliştirir.
  • Kuruluşun yarattığı değere ilişkin daha geniş bir perspektife sahip olmak kuruluşun stratejilerini, kaynakların dağılımını ve yönetimini bu değere göre adapte etmesini sağlar.
  • Kısa vadeli planlar yerine daha ileriye dönük, uzun vadeli bir bakış açısı sağlar.
  • Entegre raporlama sayesinde kuruluşlar sadece ekonomik değil, sürdürülebilirlik risklerini de görerek daha iyi risk analizi yapma imkânı elde ederler.
  • Finansal ve finansal olmayan bilgilerin ayrı ayrı analiz edilmesinden doğacak maliyetlerin düşürülmesini sağlar.
  • Kuruluşta sürdürülebilirlik konularının karar alma mekanizmalarına entegre edilmesini sağlar.
  • Kuruluşun farklı departmanlarının iş birliği yapmasını teşvik ederek, mükerrerliği azaltır.
  • Kuruluşta inovasyon kültürünün gelişmesini teşvik eder.
  • Paydaş katılımını artırarak, kuruluşun paydaşlarının beklentilerini daha iyi anlamasını sağlar.
  • Kuruluşun dış paydaşlarla olduğu kadar çalışanlarıyla iletişimini de güçlendirir. Yaratılan değerin çalışanlara daha iyi aktarılması, ortak hedeflerinin daha iyi anlaşılmasını ve çalışanların süreçlere daha çok dahil olmasını teşvik eder, motivasyon ve bağlılığı artırır.
  • Kuruluş performansının hem iyi hem de kötü yanlarıyla açıklıkla paylaşılması paydaşların şirkete karşı güvenini, marka değerini ve saygınlığını artırır.
  • Artan şeffaflık ve yüksek kalitede raporlama yatırımcıların şirkete güvenini artırır, şirketin finansmana erişimini kolaylaştırır.
  • Maliyet azaltımı, operasyonel verimlilik, marka değerindeki artış ve inovasyon sayesinde şirketler rekabet avantajı elde eder. (Http://www.entegreraporlamatr.org/tr/)

Yatırımcı açısından;

Günümüzde yatırımcılar yatırım kararları alırken, şirketlerin finansal riskleri kadar finansal olmayan risklerini de görmek ve şirketlerin tüm bu risklerini nasıl yönettiğini ve kısa, orta ve uzun vadede nasıl bir değer yarattığını da bilmek istemektedirler. Entegre raporlama yatırımcıların şirketin gerçek değerini belirlemede ihtiyaç duyacağı tüm önemli bilgilerin bir çerçevesini sunarak şirket performansının daha bütüncül bir şekilde yansıtılmasını sağlar. Şirketlerin fiziksel ve finansal varlıklarının şirket değeri içindeki yüzdesi her geçen gün azalırken; şirket stratejisini, iş modelini ve ESG (Environmental, Social and Governance – Çevresel, sosyal ve yönetsel) performansını da içeren daha bütüncül ve şeffaf bir bilgilendirme yatırımcılar açısından belirsizliği azaltır.

  • Raporlamada kullanılan verilerin kalitesinin artmasını ve bu veriler arasında bağlantıların kurulmasını sağlar; yatırımcıların beklentilerine uygun ve önemli konuların raporda yer almasını sağlar.
  • Yatırımcılar için güvenilir, bütüncül, standart ve karşılaştırılabilir veri sağlar.
  • Yatırımcılar, önemli risklerine ve fırsatlarına ilişkin derin bilgisi olan şirketleri ayırt ederek, kaynaklarını daha iyi risk ve fırsat yönetimine sahip şirketlere yönlendirebilirler.

Diğer paydaşlar açısından;

  • Kuruluşun tüm paydaşlarını daha iyi tanımasını ve her bir paydaşıyla farklı bir iletişim yöntemi belirlemesini sağlar, böylelikle paydaşlarla iletişimi kuvvetlendirir.
  • Kuruluşun tedarik zinciri ile olan ilişkisini ve bu zincir boyunca nasıl bir değer yarattığını anlatabilmesini sağlar.
  • Tedarikçilerin kuruluşla daha yakın ilişkiler kurmasını sağlar. Tedarikçilerin sürdürülebilirlik konusunda farkındalığını artırır. Tedarik zinciriyle işbirliğini geliştirir.
  • Kuruluşun kendini ve yarattığı değeri paydaşlarına iyi anlatması, genç yeteneklerin kuruluşları daha yakından tanıyarak çalışmak istedikleri kuruluşu belirlemelerini kolaylaştırır.
  • Tüketicilerin sürdürülebilirlik konularında bilinçlendirilmesine ve daha sorumlu seçimler yapmalarına katkı sağlar.
  • Sosyal ve çevresel sorumluluk hissini artırarak hem çalışanlara hem de topluma ilham verir

Kurumsal Raporlamada Yeni Bir Olgu: “Entegre Raporlama ve Entegre Raporlar”
Kaynak: ( http://www.entegreraporlamatr.org/tr/ )

ENTEGRE RAPORLAMANIN DÜNYADA MEVCUT DURUMU

Kuruluşundan sonra Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi hazırlamak için faaliyetlerine başlayan IIRC, entegre raporlamanın benimsenmesini sağlamak ve işletmelere entegre raporlama konusunda yol göstermek, işletmelerin deneyimlerini paylaşmasını sağlamak adına “Business Network” (ER İşletme Ağı) oluşturmuştur. IIRC, ER İşletme Ağında sonra, Academic Network, Network for Professional Accountancy Bodies, Banking Network, Insurance Network, Investor Network, Pension Fund Network, Technology Initiative, Public Sector Pioneer Network oluşturarak entegre raporlama uygulamalarını geliştirmeye ve benimsenmesini sağlamaya çalışmaktadır. Bununla birlikte, entegre raporlamanın benimsenmesini desteklemek ve yol gösterici olmak adına bazı ülkeler Ülke Ağları oluşturmuştur. Güney Afrika, İngiltere ve Almanya gibi bazı ülkeler, muhtemelen ulusal düzenleme değişikliği olduğu için entegre raporlamada lider durumdadır (www.pwc.com/gx/en/). Brezilya’da BM&FBOVESPA Borsası kendi entegre raporunu yayınlamakta ve borsada işlem gören işletmelerin çevresel, sosyal ve yönetim konularındaki raporlarını geliştirmelerini desteklemektedir (Institute RSE Management, 2012) BM&BOVESPA 2012 yılından itibaren borsada işlem gören işletmelerin Referance Form’un 7.8. maddesine göre (“işletmenin başka yerde açıklanmayan uzun vadeli ilişkileri ile ilgili açıklamaları”) ya düzenli Sürdürülebilirlik veya Entegre Rapor ile yayınlamalarını, yayınlamıyorlarsa sebebini açıklamalarını önermiştir (http://www.bmfbovespa.com.br). Aynı zamanda Fransa ve Danimarka’da borsada işlem gören işletmeler için ve İsveç’te devlete ait işletmeler için sürdürülebilirlik raporu veya entegre raporu yayınlamak zorunludur (http://www.bmfbovespa.com.br). Yeni Zelanda, Financial Reporting Act ile Mayıs 2014’de işletmenin entegre raporlaması için standartlar sağlanması gerektiğini ifade etmiş. Kasım 2014’te Johannesburg, New York, Madrid, Singapur, Kuala Lumpur, Londra, Brüksel, Paris, Kopenhag, Helsinki, Melbourne, Sidney, Brezilya ve San Francisco’da entegre raporlamada güvence konulu yuvarlak masa toplantıları yapılmıştır (www.theiirc.org/yearbook2014/).

Türkiye, entegre raporlama çalışmalarına destek veren ülkelerden birisidir. Türkiye’de entegre raporlama konusunda en önemli destekçi Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD)’dir. TKYD’nin ve IIRC’nin resmi internet sitesinde yer alan habere göre, Türkiye’nin ilk entegre raporunu yayınlayan kuruluş Argüden Yönetişim Akademisi’dir. Entegre raporlamanın Ülkemizdeki destekçilerinden birisi de Türk Sanayicileri ve İş adamları Derneği (TÜSİAD) olmuştur. Entegre raporlamanın benimsenmesini sağlamak ve işletmelere entegre raporlama konusunda yol göstermek amacıyla oluşturulan Entegre Raporlama Ağları’ndan birisi Entegre Raporlama Türkiye Ağı (ERTA)’dır. “Türkiye Ağı, Türkiye Piyasalarına entegre raporlamayı tanıtmak ve Türkiye’ye özgü uygulamalarla ilgili tartışmalara rehberlik etmek için çalışan, işletmeler, yatırımcılar ve sivil toplum kuruluşları olan tüm paydaşları bir araya getiren Entegre Raporlama Platformu Türkiye (ERTA) tarafından koordine edilmektedir (http://integratedreporting.org/ir-networks/).

2021 YILINA KADAR TÜRKİYE’DE ÜRETİLEN VE YAYINLANAN ENTEGRE RAPORLAR

A)Özel Sektör – Şirketler

Bankalar

  • Garanti BBVA (2017-2018-2019-2020 Yılları Entegre Raporu)
  • Türkiye İş Bankası (2018-2019 Yılları Entegre Raporu)
  • Yapı Kredi Bankası (2019-2020 Yılları Entegre Raporu)
  • Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) (2016-2017-2018-2019-2020 Yılları Entegre Raporu)

Çimento Sektörü

  • Adana Çimento (2016-2018-2019 Yılları Entegre Raporu)
  • Aslan Çimento (2016-2018-2019 Yılları Entegre Raporu)
  • Çimsa (2016-2017-2018-2019 Yılları Entegre Raporu)
  • Nuh Çimento (2017-2018-2019 Yılları Entegre Raporu)

Demir Çelik Sektörü 

  • Oyak Maden Metalürji Grubu (2019 Yılları Entegre Raporu)

Denetim Sektörü 

  • Mazars Denge (2019 Yılı Entegre Raporu)

Kimya Sektörü 

  • Aksa Akrilik (2019 Yılı Entegre Raporu)

Sigorta Sektörü 

  • Allianz Türkiye (2019 Yılı Entegre Raporu)

Telekomünikasyon Sektörü 

  • Turkcell (2020 Yılı Entegre Raporu)

B) Kamu Kurumları

Bankalar

  • Vakıflar Bankası (2019-2020 Yılları Entegre Raporu)
  • Ziraat Bankası (2019 Yılı Entegre Raporu)

Eğitim

  • YTÜ Finans Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Merkezi (CFGS) (2017 Yılı Entegre Raporu)
  • Yıldız Teknik Üniversitesi (2018 Yılı Entegre Raporu)

C) Düzenleyici Denetleyici Kurumlar

  • Borsa İstanbul (2017-2018-2019 Yılları Entegre Raporu)

D) Sivil Toplum Kuruluşları

  • Argüden Yönetişim Akademisi (2015-2016-2017-2018-2019-2020 Yılları Entegre Raporu)
  • Darüşaffaka Cemiyeti (2020 Yılı Entegre Raporu)
  • Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) (2018-2019 Yılları Entegre Raporu)

E) Yerel Yönetimler

  • Kadıköy Belediyesi (2018 Yılı Entegre Raporu)

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor