Doç. Dr. Engin ERGÜDENGiriş: 13.01.2021 - 23:29Güncelleme:13.01.2021 - 23:31

8968OKUNMA

KÜMİ FRS – MSUGT – BOBI FRS – TMS /TFRS Karşılaştırmaları-1

Vergialgı.net platformunda 27 Eylül 2020 tarihinde yayınlanan “Ülkemiz İçin Yeni Finansal Raporlama Standardı: KÜMİ FRS” başlıklı yazımda 2022 de uygulamaya başlayacak olan Küçük Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartlarını tanıtmaya çalışarak,

1. Finansal Raporlama Standardı Taslağı’nın Temel Özellikleri
2. KÜMİ FRS Kapsamındaki İşletmeler,
3. KÜMİ FRS’nin Temel Özellikleri açıklanmaya çalışılmıştı.

Bu yazımızda KÜMİ FRS uygulama açısından genel olarak Muhasebe Sistemleri Uygulama Genel Tebliği’ne (MSUGT) yakın olduğundan genel bu iki finansal raporlama çerçevesi ve finansal tablo kalemleri olarak KÜMİ FRS- MSUGT – BOBI FRS ve TMS/TFRS farklılıkları ele alınacaktır. 

Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardına Geçiş

Bu Standardı ilk kez uygulayan bir işletmenin geçmiş dönem veya dönemlere ait karşılaştırmalı finansal tablolarını hazırlaması gerekmez. Önceki finansal raporlama çerçevesine göre düzenlenen geçmiş dönem veya dönemlere ait finansal tablolar karşılaştırmalı finansal tablolar olarak sunulamaz.

Örnek; Bir işletme bu Standardı ilk kez 1/1/2022 tarihinde başlayıp 31/12/2022 tarihinde sona eren raporlama dönemine ait finansal tablolarının hazırlanmasında uygulayacaktır. Bu durumda işletmenin bu Standarda uygun olarak ilk kez sunacağı finansal tabloları aşağıdaki gibidir:

• 1/1/2022 tarihli açılış Finansal Durum Tablosu
• 31/12/2022 tarihli Finansal Durum Tablosu
• 1/1/2022-31/12/2022 dönemine ait Kâr veya Zarar Tablosu ve Dipnotlar

Ayrıca 1/1/2022 tarihi, bu Standarda geçiş tarihi olarak dikkate alınır. Açılış Finansal Durum Tablosunda aşağıdaki işlemler gerçekleştirilir:

• Bu Standarda göre finansal tablolara yansıtılması zorunlu kılınan tüm varlıklar ve yükümlülükler açılış Finansal Durum Tablosuna yansıtılır.
• Bu Standardın finansal         tablolara yansıtılmasına          izin vermediği         varlık ve yükümlülükler açılış Finansal Durum Tablosuna yansıtılmaz.
• Önceki finansal raporlama çerçevesine göre bu Standart hükümlerinden farklı bir şekilde sınıflandırılmış olan varlık, yükümlülük veya özkaynak kalemleri bu Standarda uygun olarak yeniden sınıflandırılır.
• Açılış Finansal Durum Tablosuna yansıtılan tüm varlık ve yükümlülüklerin ölçümünde bu Standart uygulanır.

Bu Standarda göre hazırlanan açılış Finansal Durum Tablosunda kullanılan muhasebe politikaları, önceki finansal raporlama çerçevesine göre düzenlenen aynı tarihli Finansal Durum Tablosundaki muhasebe politikalarından farklı olabilir. Bunun sonucu olarak ilgili kalemlerde yapılan düzeltmeler, bu Standarda geçiş tarihinden önceki işlemlerden veya olaylardan kaynaklanır. Bu nedenle söz konusu düzeltmeler, bu Standarda geçiş tarihi itibarıyla doğrudan “Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları” kalemi içerisinde (veya uygun olması durumunda farklı bir özkaynak kalemi içerisinde) gösterilir.

Ancak kıdem tazminatı yükümlülüğünü bu Standartla birlikte ilk defa finansal tablolarına yansıtacak olan işletmeler, geçiş tarihinden önceki raporlama dönemlerine ilişkin toplam kıdem tazminatı tutarlarını on yılı geçmemek üzere eşit tutarlarla “Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları” kalemine yansıtabilir. Bu durumda, eşit tutarlardan ilki açılış Finansal Durum Tablosuna yansıtılır ve tahmin edilen kıdem tazminatı toplam tutarı ile bu tutarın finansal tablolara yansıtılmayan kısmı dipnotlarda açıklanır.

 KÜMİ FRS’nin MSUGT’lardan olan temel farklarını genel olarak aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.

• MSGUT’ta finansal tablo kalemlerine yönelik ayrıntılı değerleme hükümleri bulunmazken, KÜMİ FRS kapsamında finansal tabloları oluşturan kalemler açıklanarak bu kalemlerin değerlemesine ilişkin esaslar belirlenmiştir.
• MSUGT uyarınca alacak ve borçlar ihtiyari olarak reeskont işlemi uygulanarak ölçülmekteyken, KÜMİ FRS açısından reeskont işlemlerinin uygulanması zorunludur.
• KÜMİ FRS’de bir hüküm bulunmadığında muhasebe politikalarının nasıl belirleneceğine dair spesifik belirlemeler yapılmış, politika değişikliği ve hata düzeltmelerinin finansal tablolarda geriye dönük uygulayacağı belirlenmiştir.
• Raporlama tarihinden sonra gerçekleşen olayların finansal tablolara yansıtılmasında uluslararası standartlarla uyumlu bir yaklaşım benimsenmiştir.
• Hasılatın doğru zamanda ve doğru tutarlarla finansal tablolara yansıtılabilmesi için TFRS hükümlerine yaklaşan bir esasta hükümler belirlenmiştir.
• Hizmet sunumu ve inşa sözleşmelerden kaynaklı hasılatın tamamlama yüzdesi yöntemine göre finansal tablolara yansıtılması öngörülmüştür.
• Sabit üretim giderlerinin maliyetlere yüklenmesinde açık bir şekilde tam ya da normal maliyet yönteminin kullanılacağı belirtilerek özellikle normal maliyetin uygulama esasları belirlenmiştir.
• Açık bir şekilde stokların maliyetlerinin belirlenmesinde kullanılabilecek maliyet ölçüm teknikleri belirlenmiştir.
• Stokların değer düşüklüğüne uğraması stokların tahmini satış fiyatının maliyet bedelinden %10 veya daha fazla düşük olmasına bağlanmıştır.
• Finansal varlık ve yükümlülüklerin ölçümleri bu varlık ve yükümlülüklerin niteliklerine göre belirlenmiş ve borçlanma araçlarının ölçümünde kolaylaştırılmış bir şekilde itfa edilmiş maliyet yönteminin kullanımı öngörülmüştür.
• MSUGT uyarınca maddi duran varlıklar maliyet bedeli üzerinden ölçülmekteyken, KÜMİ FRS’de bu varlıklar maliyet bedeli veya yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden ölçülmektedir.
• Stoklar ve maddi duran varlıklara ilişkin borçlanma maliyetlerinin doğrudan gider yazılacağı açıkça belirtilmiştir.
• Amortisman ve itfa payının hesaplanmasında kıst esasın dikkate alınacağı, kalıntı değerin tespit edileceği ve fayda ömre göre ayrımın yapılacağı açıklığa kavuşturulmuştur.
• Arsa ve binaların ayrı bir şekilde izlenmesi ve ölçümünün yapılması zorunlu kılınmıştır.
• Genel kabule uygun bir biçimde araştırma giderlerinin doğrudan kar veya zarar tablosuna yansıtılması öngörülmüştür.
• Kiralama yoluyla elde edilen varlıkların niteliklerine uygun olarak maddi ya da maddi olmayan duran varlıklar içinde gösterilmesi esas alınmıştır.
• Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi ayrı bir bölümde ele alınmış ve alınan devlet teşviklerinin yerine getirilen performans şartları ölçüsünden kar veya zarara aktarılması öngörülmüştür.
• KÜMİ FRS uyarınca kıdem tazminatı yükümlülüğünün her dönem hesaplanarak finansal tablolara alınması zorunlu tutulmaktayken MSUGT çerçevesinde kıdem tazminatları sadece ödendikleri dönemde ve ödendikleri tutar üzerinden finansal tablolara yansıtılmaktadır.
• MSUGT kapsamında varlıkların değer düşüklüğünün ne şekilde hesaplanacağına ilişkin hükümler düzenlenmemiştir. KÜMİ FRS’de ise varlıkların değer düşüklüğüne ilişkin bir bölüme yer verilerek değer düşüklüğünün hesaplanmasına ve muhasebeleştirilmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir.
• MSUGT’ta işletme birleşmelerinin muhasebeleştirilmesine yönelik hükümler bulunmazken KÜMİ FRS’de birleşmelerin ne şekilde finansal tablolara yansıtılacağına yönelik düzenlemelere yer verilmiştir.
• Karşılık ve şarta bağlı yükümlülük tanımları yapılarak karşılıkların mutlak surette finansal durum tablosuna yansıtılması öngörülmüştür.
• MSUGT’ta tarımsal faaliyetleri ayrıca düzenleyen hükümler bulunmamaktadır. KÜMİ FRS’de ise tarımsal faaliyetler yürüten şirketlerin bu faaliyetlerine ilişkin muhasebeleştirme ilkelerini düzenleyen “Tarımsal Faaliyetler” bölümüne yer verilmiştir. Bu kapsamda gerçeğe uygun değerleri nispeten kolay belirlenebilen canlı varlıkların gerçeğe uygun değeri üzerinden izlenebilmesine imkân tanınmış ve bu varlıkların ve bunlara ilişkin gelir ve giderlerin ayrı bir şekilde sunulması öngörülmüştür. Ayrıca canlı varlıklardan elde edilen tarımsal ürünlerin değerleme esasları belirlenmiştir. (Kaynak: “Ülkemizdeki Farklı Muhasebe Kayıt Sistemlerinin Uyumlandırılmasının Sağlayacağı Faydalar Çalıştayı” Tebliğleri: Yeni Hesap Planı ve Raporlama Standartlarıyla Amaçlananlar- Tarık Bölükbaş)

 KÜMİ FRS’nin MSUGT / BOBİ FRS ve TMS / TFRS Farklılıkları

1- Genel Finansal Raporlama İlkeleri

 Gelecek Haftaki yazımızda dört temel finansal raporlama çerçevelerindeki farklılıkları irdelemeye devam edeceğiz.