Kişi Başına Milli Gelirin Ne Kadarı Kamu Borcu İçin Feda Edilir?
Euronews’in 12 Mart tarihli haberine göre, Michel Fache adlı bir Fransız vatandaşı kamu borçlarının finansmanına katkıda bulunmak amacıyla 15 Ocak’ta Fransız Hazine’sine 40 bin € (yaklaşık 47,8 bin $) tutarında bağışta bulundu.
Bu bağışı yapmasındaki temel argüman, Fransız Sayıştayının ülkenin giderek artan kamu borcuna ilişkin Haziran ayı raporundaki bir değerlendirmesiydi. Raporda can alıcı cümle şöyleydi: “Ülkenin kamu borcu, Fransa’da kişi başına yaklaşık 40 bin €’dur”.
Fransa, küresel krizden bu yana çok borçlu ülkeler arasında. 2008’den 2020’ye kadar kamu borcu/GSYH oranı, %70 artış gösterdi. 2020’de yaklaşık 2.620 milyar € (3.130 milyar $)’ya ulaşan kamu borcunun ülkenin milli gelirine oranı, %116 oldu.
Fransa’da kişi başı milli gelir 2020 yılında yaklaşık 40.000 $ olarak gerçekleşti. Zaten kişi başı milli gelir uzun yıllardır hemen hemen hiç değişmiyor. 40.000 $ bandında seyrediyor. Dünyada kişi başı milli gelir sıralamasında Fransa ortalama 20-24. sıralarda yer alıyor. Devlet borçlu olsa da Fransız halkının refah düzeyi yüksek.
Fransız vatandaşın Hazine’ye ödediği tutar, kişi başı milli gelirden 7,8 bin $ daha fazla. Kişi başı kamu borcunu herkesin ödeyip kapattığı varsayımıyla hareket edersek, Fransızlar ertesi yıl 40.000 $’lık, belki de daha fazla gelirlerine kavuşabilecekler.
Ülkemizde durum nasıl? Bir Türk vatandaşı kendi payına düşen kamu borcunu ödemek istese, ortaya nasıl bir tablo çıkabilir?
Türkiye’nin kamu borcu (kamu iç + dış borç stoku) 2020’de yaklaşık 261,5 milyar € (312,5 milyar $) olarak gerçekleşti. Borçluluk, özellikle son yıllarda iç borç stoku artıyor olsa da yine de bu tutar 2020 milli gelirimizin yarısı bile değil.
Ancak Türkiye’de kişi başı milli gelir giderek geriliyor. 2013 yılındaki 12.580 $ seviyesinden 2018 yılında 10.000 $’ın altına indi. 2020 yılı için kişi başı milli gelir 8.599 $ olarak hesaplandı. Dünyada kişi başı milli gelir sıralamasında 74. sırada yer alıyoruz. 2013 yılından bu yana kişi başı milli gelirimiz %46 azaldı.
Türkiye’de kişi başı milli gelir 2020 yılında 8.599 $’a gerilerken, 83,6 milyonluk ülkemizde kişi başı kamu borcu 3.739 $’a yükseldi.
Eğer bir Türk vatandaşı, Michel Fache gibi kendi payına düşen kamu borcunu ödemek istese, kendisine 4.860 $ kalacak. Ancak bir gerçek var ki; Türkiye’nin borçluluğu bitse de 8.599 $’lık kişi başı milli gelirimizle baş başa kalacağız.
Fransa’da Devlet ne kadar borçlu olsa da, vatandaşının hayat standardında bir düşüşün olmadığı belli. Ayrıca Fransa’nın tüm borçları kendi para biriminden (€). Hem de borçlar AB içinde sıfıra yakın faiz oranıyla elde edilmiştir. Bir başka deyişle kamu borcunun kapatılması için Michel Fache gibi panik yapılacak bir durum da gözükmüyor.
Her ne kadar tezat gibi dursa da, görüldüğü gibi bu dünyada borçlu devlet / zengin halk olasılığı da mevcut.