İmdat TÜRKAYGiriş: 06.03.2019 - 22:32Güncelleme:13.07.2019 - 00:16

21388OKUNMA

Kimler 2018’deki Ücret Geliri İçin Mart/2019’da Beyanname Verecek?

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre ücret gelirlerinin genel vergilendirme şekli, ücretin işverenler tarafından nakden veya hesaben hizmet erbabına ödenmesi sırasında tevkif suretiyle yapılmak olup belli şartlar ve limitler dahilinde ise Mart/2019’da yıllık beyanname verilmesi söz konusu olmaktadır.

Ücret; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen (konut, araç sağlanması vb.) menfaatlerdir.

Ücretin ödenek tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

Gelir vergisi uygulamasında aşağıda sayılan ödemeler de ücret kapsamında değerlendirilmiş bulunmaktadır.

• Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen ve en yüksek Devlet memuruna yapılan en yüksek ödeme tutarını aşan emekli, malûliyet, dul ve yetim aylıkları.
• Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler.
• TBMM, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.
• Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar.

 2018 Yılında Elde Edilen ve Mart/2019’da Yıllık Beyanname Verilecek/Verilmeyecek Ücret Gelirleri

• İşverenler tarafından hizmet erbaplarına yapılan gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri için yıllık beyanname verilmeyecektir (GVK’nın 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29. Mad.)
• Tek işverenden alınmış ve kesinti suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.
• 2018 yılında işverenler tarafından ödeme anında gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmamış ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilecektir. Vergi tevkifatına tabi tutulmamış ücret gelirleri için beyanname verme sınırı yoktur. Tevkifatsız ücret gelirinin tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
• Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, ücret gelirleri beyanının tespiti için birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir. Ücret gelirlerinde, menkul veya gayrimenkul sermaye iratlarının bazı unsurlarında olduğu gibi istisna tutarı bulunmamakta olup beyan sınırı aşılması durumunda tüm ücret geliri beyan edilecektir.
• Birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı Gelir Vergisi Kanununda yazılı vergi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2018 yılı için bu tutar 34.000 TL’dir) aşmayan mükelleflerin, tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücretleri yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
• Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 34.000 TL’yi aşan ücretliler, elde ettikleri ücret gelirlerinin tamamı için yıllık beyanname vermek zorundadırlar.
• Bir takvim yılında birden fazla işverenden hem tevkifatlı hem de tevkifatsız ücret geliri elde ediliyorsa, tevkifatlı veya tevkifatsız olması fark etmeksizin bu ücret gelirlerinin bir tanesi hariç, geriye kalanlarının safi değeri toplamının GVK’nın 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutardan (2018 yılı için 34.000 TL) fazla olması durumunda hariç tutulan ücret de dahil olmak üzere tüm ücret gelirleri için beyanname verilecektir.
• Bir takvim yılında birden fazla işverenden hem tevkifatlı hem de tevkifatsız ücret geliri elde ediliyorsa, tevkifatlı veya tevkifatsız olması fark etmeksizin bu ücret gelirlerinin bir tanesi hariç, geriye kalanlarının safi değeri toplamı GVK’nın 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutardan (2018 yılı için 34.000 TL) az ise tevkifatlı ücret gelirleri için beyanname verilmeyecek, ancak tevkifatsız ücret geliri hariç tutulmuş olsa dahi bu ücret gelirlerinin tamamı için beyanname verilecektir.
• GVK’nın geçici 68 inci maddesinde yer alan hükme göre; 31.12.2020 tarihine kadar Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılır. Türkiye Jokey Kulübü aracılığıyla yapılan ücret ödemelerinde gelir vergisi tevkifatı bu Kulüp tarafından yerine getirilir. Tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan bu gelirler için yıllık beyanname verilmez. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
• Gelir Vergisi Kanununun Geçici 72 nci maddesinde yer alan hükümlere göre, 31.12.2019 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler üzerinden, lig usulüne tabi spor dallarında; en üst ligdekiler için %15, en üst altı ligdekiler için %10 ve diğer liglerdekiler için %5; lig usulüne tabi olmayan spor dallarındaki sporculara yapılan ödemeler ile milli sporculara uluslararası  müsabakalara katılmaları karşılığında yapılan ödemelerden %5 oranlarında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Bu ödemeler üzerinden GVK’nın 94'üncü maddesi kapsamında ayrıca tevkifat yapılmaz. Bu gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler dolayısıyla beyanname verilmesi halinde de bu gelirler yıllık beyannameye dahil edilmez.
• Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı ile istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri için tevkifat yapılmayacağından ücret gelirini elde edenler tarafından yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
• Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler ile kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler, gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisna kapsamındaki söz konusu ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmeyecektir (GVK-23/14 mad.).
• Yabancı ülkelerin Türkiye'de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o ülkenin uyruğunda bulunan memurları dışında kalan memur ve hizmetlilerin yalnızca bu işlerden dolayı aldıkları ücretler, karşılıklı olmak koşuluyla gelir vergisinden istisna edilmiştir. Karşılıklılık esasının uygulanmadığı durumlarda karşılık esasına uymayan ülkenin Türkiye'deki temsilciliğinde çalışan memurlar istisnadan yararlanamazlar. Bu durumda ücret sahipleri elde ettikleri kesintiye tabi olmayan ücret gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edeceklerdir.
• Dar mükellef gerçek kişiler, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri için (ticari kazanç, gerçek usulde vergilendirilen zirai kazançlar, tevkifatsız menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için) beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dahil etmeyeceklerdir. Dolayısıyla, tevkifata tabi tutulmuş olmak kaydıyla dar mükellef gerçek kişilerin elde ettiği ücret gelirleri için birden fazla işverenden elde edilip edilmediğine ve tutarına bakılmaksızın yıllık beyanname verilmeyecektir.
• Vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunan veya ilk defa mükellefiyet kaydı açtıracak olan ücret geliri sahipleri, 2018 yılında elde ettikleri ve beyan edilmesi gereken ücret gelirleri 2019 yılı Mart ayında yıllık beyanname vereceklerdir.

2018 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirinin Mart/2019’da Beyanına İlişkin Örnekler
Örneklerde verilen ücret tutarları, gayrisafi ücret tutarından %14 sigorta primi ve %1 işsizlik sigortası primi indirimi sonrasında kalan safi ücret tutarlarıdır. Ücretlinin GVK’nın 31. maddesinde yer alan engellilik indiriminden yararlanması durumunda, gayrisafi ücret tutarından onunda düşülmesi gerekmektedir. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin beyanname verme sınırını (2018 yılı için 34.000 TL) aşıp aşmadığının tespitinde safi ücret tutarının dikkate alınması gerekmektedir.

Örnek 1: Ödevli, 2018 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.

Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret tutarı toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan (25.000+5.000=) 30.000 TL ücret toplamı, 2018 yılı 34.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.

Örnek 2: Ödevli, 2018 yılında 3 ayrı işverenden toplam 125.000 TL ücret geliri elde etmiş ve ücret gelirlerinin tamamı yıl içinde tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.

Ücretli 1. işveren olarak 90.000 TL ücret geliri elde ettiği işvereni seçmiştir. Kişinin diğer işverenlerden elde ettiği ücret tutarı olan (20.000+15.000=) 35.000 TL, 2018 yılı için beyan sınırı olan 34.000 TL’yi geçtiğinden, 125.000 TL’lik ücret gelirinin tamamı beyan edilecek ve yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler ise hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.

Örnek 3: Ödevli, 2018 yılında iki ayrı işverenden tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde etmiştir.

Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2. işverenden alınan ücret tutarı olan 40.000 TL, 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 190.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.

Örnek 4: Ödevli, 2018 yılında biri tevkifatsız, biri de tevkifatlı olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir. Tevkifatlı ve tevkifatsız ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği şöyle tespit edilecektir.

Ödevli birinci işveren olarak hangi işvereni seçerse seçsin, birden sonraki işverenden elde edilen ücret geliri 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 135.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir. Esasen tevkifatsız ücret geliri her şart altında beyan edilecekti, burada tevkifatlı olanı da dahil etmiş olmaktadır. Şayet tevkifatsız ücret geliri beyan sınırının altında kalmış olsaydı, ödevli tevkifatsız ücreti için yine yıllık beyanname verecekti.

Örnek 5: Ödevli, 2018 yılında merkezi yurtdışında bulunan bir firmanın Ankara’daki ofisinde çalışması karşılığında tevkifatsız olarak 100.000 TL ücret elde etmiştir. Ayrıca, Türkiye’deki bir firmanın yönetim kurulu üyesi olması nedeniyle 30.000 TL tevkifata tabi huzur ücreti almıştır. Tevkifatlı ve tevkifatsız ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği şöyle tespit edilecektir.

Ödevli birinci işveren olarak yurtdışında tevkifatsız ücret geliri elde ettiği firmayı seçmesi durumunda, ikinci işverenden aldığı tevkifatlı ücret tutarı olan 30.000 TL, 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığı için beyan etmeyecektir. Ancak, birinci işverenden alınan ücret geliri tevkifatsız olduğundan her hal ve şartta beyan edilecektir.

Örnek 6: Ödevlinin 2018 yılında tamamı üzerinden tevkifat yapılmış olan ücret ve işyeri kira gelirleri şöyledir.

Mükellefin birden sonraki işverenden aldığı ücret geliri olan 30.000 TL, 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Tevkifata tabi işyeri kira geliri olan 40.000 TL ise 2018 yılı için geçerli olan 34.000 TL’lik beyanname verme sınırını aştığından mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir.

Örnek 7: Ödevli, 2018 yılında üç ayrı şirkette yönetim kurulu üyeliği yapmış ve toplam 120.000 TL ücret gelirlerinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. Ödevli ayrıca 24.000 TL konut kira geliri elde etmiştir.

Ücret gelirleri ile ilgili olarak birinci işverenden alınan ücret hariç, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretlerin toplamı (30.000+10.000=) 40.000 TL, 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden alınan ücret de dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı olan 120.000 TL beyan edilecektir. Konut kira geliri ise 2018 yılı için belirlenen 4.400 TL’lik istisna tutarını aştığından tamamı beyannameye dahil edilecektir. Ancak, ödevli GVK’nın 21. maddesi gereğince mesken istisnasından yararlanamayacaktır. Ödevlinin elde ettiği kira ve ücret geliri toplamı (144.000 TL), 2018 yılında vergi tarifesinin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (120.000 TL) aştığından elde edilen kira geliri için mesken istisnası uygulanmayacaktır.  

Hazır Beyan Sistemi ücret gelirleri için yıllık beyanname vermenin en hızlı ve kolay yoludur

2018 takvim yılına ait ücret gelirlerine ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin 1-25 Mart/2019 ayında internet ortamında Hazır Beyan Sistemi kullanılarak veya mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine elden veya postayla verilmesi mümkün bulunmaktadır.

Tevkifata tabi olmadığı için yıllık beyanname ile beyan edilen ücret geliri sahiplerinin yararlanması gereken asgari geçim indiriminden, yıllık beyanname ekinde verecekleri “Asgari Geçim İndirimine Ait Bordro” ile beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmek suretiyle yararlanabileceklerdir.

Ücret gelirlerini yıllık beyanname ile beyan eden ve bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan hizmet erbabı engellilik indiriminden yararlanabilecektir.

Mükelleflerin yıllık beyanname ile beyan ettikleri gelir tutarından, olması durumunda GVK’nın 89 uncu maddesinde belirtilen hususları (eğitim ve sağlık harcaması, şahıs/hayat sigorta primi, bağış ve yardımlar gibi) öngörülen şartlar ve limitler doğrultusunda indirim konusu yapmaları mümkün bulunmaktadır.

Ücret gelirleri için yıllık beyanname vermenin en hızlı ve kolay yolu Hazır Beyan Sistemi kullanılarak 1-25 Mart/2019 tarihleri arasında 7 gün 24 saat açık olan sistem üzerinden internet ortamında verilmesidir.