Kim Kaç Yerden Maaş Alıyormuş; Bize Ne…
Düğün, cenaze, altın günü gibi bir araya gelinen ortamların vazgeçilmez konusudur, kimin kaç yerden maaş aldığı. Konular bittiğinde falancanın hem babasından hem kocasından aylık aldığı, acaba kendisinin veya annesinin de böyle bir hakkının olup olmadığı konuşulur.
Öncelikle ister çalışsın ister emekli olsun hatta SGK’nın önünden bile geçmesin herkesin eşinden(1) dolayı ölüm aylığı hakkı bulunur. Burada kadın erkek ayrımı da yoktur.
Yaşları ne olursa olsun kız çocukları için ise durum farklılaşır. Eşlerinin yanı sıra bir de anne babalarından aylık alma imkanları olabilir. Bekar/dul kız çocuğu çalışmıyorsa ve kendisi de emekli değilse birden çok aylık alma imkanı daha da artar.
Vefat eden eşinden aylık alan kız çocuklarının anne babalarından da aylık alabilmeleri ölen kişilerin sigortalılık statüleri ve ölüm tarihlerine göre değişir.
Kız çocuğunun hem eşinden hem anne babasından aylık alabilmesi için ilk koşul farklı sigortalılık statüsüdür. Burada en avantajlı kadınlar, Emekli Sandığı emeklisi anne/babası olanlardır. Bu kişiler, kendileri ve vefat eden eşleri memur değilse 3 maaş birden alabilirler.
Örneğin kendisi serbest meslek mensubu Bağ-Kur emeklisi bir kadın, kendi emekliliğinden dolayı 2.500 TL(2), vefat eden SSK’lı eşinden dolayı 3.000 TL(3) ve vefat eden subay/akademisyen/bürokrat babasından dolayı 4.000 TL(4)aylık alabilir.
Birden çok aylıkta ikinci koşul ölüm tarihleridir. Ölen anne/baba Bağ-Kur’lu ise Ekim 2000 öncesi mi öldü, Ekim 2000 – Ağustos 2001 arası mı öldü, Ağustos 2001 – Ağustos 2003 arası mı öldü yoksa Ağustos 2003 – Ekim 2008 arası mı öldü sorularının cevabı önemlidir. Bir de Aralık 2017 döneminden önce anne babadan aylık alıp almadığı, bundan sonra aylık alıp alamayacağını belirler.
Örneğin sigortalı olmayan ve kendi çalışmalarından dolayı gelir/aylık almayan bir kadın, 2008 Ekim’den önce ölen Bağ-Kur’lu babası ve Emekli Sandığı’na tabi eşinden ölüm aylığı alabilir. Kendisi sigortalı iken iş kazası geçirip 300 TL sürekli iş göremezlik geliri bağlanan kadın ise SSK’lı veya Bağ-Kur’lu babasından aylık alamaz!
Karmaşanın sebebine gelince, 2008 Ekim öncesi var olan sosyal güvenlik kurumları tüm düzenlemeleri kendi yapılarına göre belirlemiş. SSK Bağ-Kur’u, Bağ-Kur SSK’yı, Emekli Sandığı ise hiçbirini önemsememiş.
1-Ölen kişinin SSK için 900 gün 5 yıl sigorta, Em-San ve Bağkur için 5 yıl sigortalılık süresi aranır.
2-Ortalama prim yatırılması durumunda
3-Yüksek prim yatırılması durumunda
4-Aylıkta başka kimsenin olmaması durumunda.