Kıdem Tazminatının Tamamı Gelir Vergisi’nden İstisna mı?
Çok farklı tanımlar olsa da kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlılığının, çalışmasının ve sadakatinin bir karşılığıdır. Kanunda gösterilen fesih hallerinde en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde bu işçinin hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi gereken paradır. İş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için, işverenin işçiye 30 günlük ücreti üzerinden kıdem tazminatı ödemesi gerekir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun ‘Tazminat ve Yardımlarda’ başlıklı 25 inci maddesinde gelir vergisinden istisna edilen tazminat ve yardımlar açıklanmıştır. Anılan maddenin birinci fıkrasının 7 numaralı bendinin a ve b alt bentlerinde;
“a) 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanunu ve 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununa göre ödenmesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı ile 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna göre ödenen kıdem tazminatlarının hizmet erbabının 24 aylığını aşmayan miktarları (Hizmet ifa etmeksizin ödenen ücretler tazminat sayılmaz.);
- b) Hizmet erbabının tabi olduğu mevzuata göre bu bendin (a) alt bendinde belirtilen istisna tutarının hesabında dikkate alınmak şartıyla, hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar (Bu bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.);” hükümlerine yer verilmiştir.
Buna göre; 1475, 854 ve 5953 sayılı Kanunlar uyarınca, hizmet erbabının çalıştığı süre ve kıdem tazminatına esas ücreti dikkate alınarak hesaplanan ve ödenen kıdem tazminatları istisna kapsamına girmekte olup hesaplanan bu tutarları aşan ilave ödemeler ise ücret kapsamında değerlendirilmek suretiyle vergilendirilmektedir.
01.01.2021 tarihinden itibaren gelir vergisinden istisna edilecek kıdem tazminatı tutarı en fazla ne kadar olacak?
Bunu hesaplayabilmek için öncelikle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 06/01/2021 tarih ve 27998389-010.06.02-11638 sayılı Genelgedeki memur maaş katsayılarına bakmak gerekiyor.
Anılan genelgede memur maaş katsayıları 01/01/2021 - 30/06/2021 döneminde geçerli olmak üzere aşağıda yer alan tablodaki gibidir:
| Dönem | 01.01.2021 - 30.06.2021 |
| Aylık Katsayısı | 0,165786 |
| Taban Aylık Katsayısı | 2,594917 |
| Yan Ödeme Katsayısı | 0,052576 |
Kıdem tazminatı tavan tutarı Devlet Memurları Kanunu’na tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememekte olup, bu tutar aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır:
| Aylık Gösterge | x | Aylık Katsayısı |
| Ek Gösterge | x | Aylık Katsayısı |
| Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi | x | Aylık Katsayısı |
| Taban Aylık Göstergesi | x | Taban Aylık Katsayısı |
| (Aylık Gösterge + Ek Gösterge) | x | Aylık Katsayısı x (%215) |
Bu hesaplamada en yüksek devlet memuru olarak daha önce Başbakanlık Müsteşarı dikkate alınırken, Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminde en yüksek devlet memuru olarak Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı dikkate alınmaktadır. Bu çerçevede en yüksek devlet memuru olan Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’na bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesi aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır:
| 1.500 | X | 0,165786 | = | 248,679 |
| 8.000 | X | 0,165786 | = | 1.326,288 |
| 500 | X | 0,165786 | = | 82,893 |
| 1.000 | X | 2,594917 | = | 2.594,917 |
| (1.500+8.000) | X | 0,165786 x (%215) | = | 3.386,17905 |
| Toplam | 7.638,96 |
Ayrıntılı olarak tablolaştırdığımız hesaplamadan da görüleceği üzere 01.01.2021 tarihinden itibaren gelir vergisinden istisna edilecek maksimum kıdem tazminatı tutarıyıllık7.638,96 TL’dir. Hesaplanacak kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi (binde 7,59 oranında) yapılması gerektiğini de bu noktada hatırlatmış olalım ve yazımızı bir örnekle pekiştirelim.
X A.Ş.’de 10 yıl süreyle çalıştıktan sonra 05/01/2021 tarihinde işten ayrılan (B)’ye, işvereni tarafından 85.000 TL kıdem tazminatı ödenmiştir. Hesaplanan kıdem tazminatı tutarı 85.000 TL olsa da vergiden istisna edilecek tutar, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen azami emekli ikramiyesi tutarı ve çalışma süresi dikkate alınarak hesaplanan tutarı aşamayacaktır.
Buna göre, (B)’nin 10 yıl çalışması karşılığı istisna edilecek azami tutar (7.638,96 x 10 =) 76.389,60 TL’dir. Bu nedenle (B)’ye ödenen 85.000 TL kıdem tazminatının 76.389,60 TL’lik kısmı gelir vergisinden istisna edilecek, aşan kısım olan 8.610,40 TL ise ücret olarak vergiye tabi tutulacaktır.