İmdat TÜRKAYGiriş: 06.03.2019 - 22:18Güncelleme:06.03.2019 - 22:18

36203OKUNMA

Kâr Payları İçin Mart/2019’da Beyanname Verilmesinin Şartları

Gelir Vergisi Kanununda sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde edilen kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar, menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.

Hisse senedi kar payları geçici 67. madde kapsamı dışında olduğundan tevkifata tabi değildir. Gelir Vergisi Kanununun 22. maddesi hükmü uyarınca tam mükellef kurumlardan, elde edilen kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar aynı Kanunun 86. maddesinde belirtilen beyan haddini aşması halinde (2018 yılı için 34.000 TL) mükellef tarafından beyan edilecektir.

Beyan edilen kâr payı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kâr payı ödemesi esnasında yapılan %15 oranındaki tevkifatın tamamı mahsup edilecektir.

Gelir Vergisi Kanununun 75/1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yer alan gelirler, vergi uygulaması bakımından kar payı olarak adlandırılmakta olup bu kapsamda olan kâr payları şöyledir;

• Her nevi hisse senetlerinin kâr payları (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları da bu kapsamdadır. Söz konusu hisse senetleri daha ziyade Anonim Şirket hisse senetleri olmaktadır.),  
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar. (Limited şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kâr payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu kapsamdadır.),
• Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları (Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret sayılmaktadır.).

Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2018 yılında vergiye tabi gelir 34.000 TL’yi aşıyor ise Mart/2019’da beyan edilecektir.

Herhangi bir kurum, ortaklarına dağıtacağı kâr payları üzerinden GVK'nın 94/1-6-b maddesine göre gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadır. Buna göre;

• Tam mükellef kurumlar tarafından tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.),
• Tam mükellef kurumlar tarafından dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye'de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç) ve gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75. maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (Kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.),
• GVK’nın 75. maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iradının ana merkeze aktarılan tutarı üzerinden,

%15 oranında tevkifat yapılmaktadır.

GVK’nın 22/2. maddesine göre; tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmiştir.

GVK’nın 86/1-c. maddesine göre, istisna sonrasında kalan tutar 2018 yılı için 34.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir. Bu tutarın altında kalan kâr payları beyan edilmeyecek olup ödeme anında yapılan vergi tevkifatı nihai vergi olarak kalacaktır. Kâr payının beyanı halinde, kârın dağıtımı aşamasında kurum bünyesinde yapılan tevkifatın tamamının yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktadır.

GVK geçici 62. maddesine göre, kurumların 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek kişilerce elde edilen bu kâr payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. GVK geçici 62/3. maddesine göre, 01.01.1999-31.12.2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile GVK’nın geçici 61. maddesi kapsamında vergi kesintine tabi tutulmuş olan yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtılması halinde, gerçek kişilerce elde edilen kâr paylarının net tutarına elde edilen kâr payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyan edilen tutarın 1/5’lik kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.  

GVK’nın 86/1-c maddesine göre tevkifata tabi olan kâr payının istisna sonrası kalan tutarı, beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2018 yılı için beyanname verme sınırı olan 34.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir. Tam mükellef kurumlar tarafından dağıtılan kâr payları kurum bünyesinde %15 oranında tevkifata tabi tutularak ortaklara ödenmektedir. Ortaklarca elde edilen bu kâr paylarının beyanı aşamasında, tam mükellef kurumlardan elde edilen söz konusu kâr paylarının yarısı (1/2’si) GVK’nın 22. maddesine göre gelir vergisinden istisna olup kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınmaktadır. Kâr payının yarısının hesaplanmasında kâr payının brüt tutarı esas alınacaktır. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde kârın dağıtımı aşamasında yapılan vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilip, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde ret ve iade edilmektedir.

Örnek 1: Mükellef, 2018 yılında net 55.000 TL de tam mükellef bir kurumdan kâr payı elde etmiştir. Kâr payından %15 oranında 9.705,88 TL tevkifat yapılmıştır. Brüt kâr payı tutarı: 55.000/0,85=64.705,88 TL’dir.

Ödevlinin tam mükellef bir kurumdan elde ettiği kesintiye (%15) tabi tutulmuş brüt 64.705,88 TL’lik kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olduğundan, kalan 32.352,94 TL, GVK’nın 86/1-c maddesi hükmü gereğince 2018 yılı beyanname verme sınırı olan 34.000 TL’lik tutarı aşmadığından Mart/2019’da yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.

Örnek 2: Ödevli, 2018 yılında tam mükellef bir kurum olan (X) A.Ş.’den brüt 500.000 TL tutarında kâr payı (temettü) elde etmiştir. Elde edilen kar payı üzerinden kurum bünyesinde ödeme anında %15 nispetinde 75.000 TL vergi kesintisi yapılmıştır. Ödevlinin beyana tabi başka bir gelirinin olmadığını varsayalım.

Ödevlinin elde ettiği 500.000 TL kâr payının yarısı GVK’nın 22. maddesine göre gelir vergisinden istisna olup kalan yarısı 250.000 TL’dir. Bu tutar GVK’nın 86/1-c maddesine göre 2018 yılı için beyan sınırı olan 34.000 TL’yi aştığı için beyan edilecektir. Kurum bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin tamamı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Buna göre, kâr payının Mart/2019’da beyanı ile ödenecek gelir vergisi ve damga vergisi şöyle olacaktır.

2018 yılında elde edilen gelirler için verilen yıllık beyanname üzerine tahakkuk eden gelir vergisi iki eşit taksitte olmak üzere 1. taksiti Mart/2019 ayı sonuna kadar, 2. taksiti ise Temmuz/2019 ayında ödenecektir.

Örnek 3: Mükellef, 2018 yılında brüt 150.000 TL de tam mükellef bir kurumdan kâr payı elde etmiştir. Kâr payından %15 oranında 22.500 TL tevkifat yapılmıştır.

Ödevlinin tam mükellef bir kurumdan elde ettiği kesintiye (%15) tabi tutulmuş brüt 150.000 TL’lik kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olduğundan, kalan 75.000 TL, GVK’nın 86/1-c maddesi hükmü gereğince 2018 yılı beyanname verme sınırı olan 34.000 TL’lik tutarı aştığından dolayı yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Beyannamede hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde brüt toplam kar payı tutarı olan 150.000 TL üzerinden yapılan tevkifat tutarının tamamı olan 22.500 TL mahsup edilecektir.