Ahmet Metin AYSOYGiriş: 01.11.2021 - 11:58Güncelleme:01.11.2021 - 12:41

1964OKUNMA

İşsizlik Ödeneği (Maaşı) Rehberi

İşsizlik Ödeneğinin Tanımı

Sigortalı işsizlere yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda yapılan ödemedir. 

İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Koşulları

• Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
• Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
• Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
• Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak,

İşsizlik Ödeneğine Başvuru

Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile başvuru yapılması imkanı bulunmamaktadır. 

İşsizlik Ödeneğine Hak Kazananlara Sunulan Hizmetler

• İşsizlik Ödeneği
• Genel Sağlık Sigortası Primleri
• Yeni bir iş bulma
• Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi

İşsizlik Ödeneğinin Süresi

hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

• 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
• 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
• 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
  
  

süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

İşsizlik Ödeneği Miktarı

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.

2021 yılı için aylık işsizlik ödeneği hesabı

İşsizlik Ödeneğinden Yapılan Kesintiler

İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez.

İşsizlik Ödeneğinin Ödenmesi

İşsizlik ödeneği başvuruları izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir. 

Sigortalı işsizler, TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte her hangi bir PTTBank şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilirler.

İşsizlik Ödeneğinin Kesildiği Haller

İşsizlik ödeneği almakta iken;

• İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin,
• Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde Kurumumuzdan işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin,

işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir. 

• İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
• İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.

Sağlık Hizmetinden Yararlanma

İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik ödeneği ödenen günler için, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. 

İşsizlik Ödeneği Alırken Yapılması Gerekenler

İşsizlik ödeneği alınan süre içinde;

• ikamet adresinin değişmesi,
• herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
• yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
• silahaltına alınılması,
• yurtdışına çıkılması,
• bir işte çalışmaya başlanması veya
• mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,

hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e bildirilmelidir.

İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek zorundadır.

İşsizlik Ödeneği Yeniden Başlatma Durumu

Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanıla bilinir.  Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir.

Hak kazanma şartlarını sağlamak suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.

İŞKUR Tarafından Önerilen İşin Reddedilmesi Mümkün mü?

İŞKUR tarafından önerilen işi haklı bir neden olmaksızın reddedenlerin işsizlik ödenekleri işi reddettikleri tarih itibarıyla, işverene gönderilenlerden; işe gitmeyenler ile işe kabul edilmesine rağmen başlamayanların ödenekleri verilen görüşme tarihi itibarıyla “Önerilen İşi Kabul Etmeme” gerekçesiyle kesilir ve tekrar başlatılmaz.

Önerilen işi haklı nedenle reddedebilirsiniz.

Peki, önerilen işin işsiz tarafından reddedilmesini haklı kılan nedenler nelerdir?

İşin Reddedilmesinde Haklı Nedenler

1. İşveren tarafından sigortalı işsizin, mesleğine uygun (Kuruma kayıtlı mesleklerin tamamı esas alınır) son çalıştığı işin ücret (önerilen işin brüt ücreti, sigortalı işsizin son dört aylık prime esas kazanç ortalamasından az ise) veya çalışma koşullarına (gece çalışma, yeraltında çalışma, vardiyalı çalışma vs. koşulları bakımından son çalıştığı iş ile önerilen iş koşulları kıyaslanır) yakın olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi,
2. İşveren tarafından sigortalı işsizin eğitim durumuna, yaşına, cinsiyetine, fizik ve sağlık durumuna uygun olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi,
3. Hizmet akdinin çalışma koşulları itibarıyla, iş yasalarında belirlenmiş olan hükümlere aykırı koşullar (asgari ücretten daha az bir ücret verilmesi, günlük ve/veya haftalık çalışma süresinin aşılması, fazla çalışma yer almasına rağmen ücretin öngörülmemiş olması, yıllık ücretli izin verilmemesi ya da yasanın belirlediğinden daha az verilmesi gibi) içermesi,
4. Sigortalı işsizin ikamet ettiği yerin belediye mücavir alanı sınırları dışında bir iş olması,
5. Sigortalı işsizin, önerilen işyerinden 4857 sayılı İş Kanununun 24/II maddesi kapsamında (işçi tarafından iş sözleşmesinin haklı sebeple  feshedilmesi)  ayrılmış olması,

gibi haklı nedenlerle önerilen işin kabul edilmemesi halinde işsizlik ödeneği kesilmez. (2020/1 sayılı pasif işgücü hizmetleri genelgesi)

Sonuç olarak; İŞKUR tarafından önerilen işi kabul etmemeyi haklı kılan nedeniniz varsa, bunu belgeleyerek İŞKUR’ a başvurun. Böylece işsizlik ödeneğinizin kesilmesini önlemeniz, şayet işsizlik ödeneğiniz kesilmişse tekrar başlatmanız mümkün olacaktır.

İŞKUR’a Geç Başvurulmasında Mücbir Sebep

Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılamak üzere 4447 sayılı Kanun uyarınca İŞKUR tarafından işsizlik ödeneği verilmektedir.

Sigortalı işsizin, hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde Kurum (İŞKUR) birimine şahsen veya elektronik ortamda başvurması gerekmektedir.

Kuruma mücbir sebepler olmaksızın herhangi bir nedenle geç başvurulmuş ise başvuruda gecikilen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülerek kalan süre kadar İÖ (işsizlik ödeneği) hesaplanır.

Sigortalı işsizin, İÖ için Kuruma müracaat etmesini engelleyen mücbir sebepler; önceden tahmin edilemeyen ve herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkân bulunmayan, beklenmedik, harici ve kendisinin iradesi dışında meydana gelen olaylardır.

Sigortalı işsiz;

• Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı (olayın olduğu tarihten itibaren 7 gün) ya da doktor raporu ile kanıtlanmak kaydıyla kendisinin veya bu maddede sayılanlardan birinin hastalık hali,
• Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler,
• Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi,
• Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi,
• Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi,
• Gözaltına alınma hali,
• Tutukluluk ve hükümlülükte geçen süreler,
• Savaş, sıkıyönetim, olağanüstü hal gibi durumlar,
• Salgın hastalık nedeniyle karantina,
• İşe iade dava kararlarının kesinleştiği tarihe (bu kapsamda işe başlatılanlar için işe başlatıldığı tarihe) kadar geçen dönem, gibi mücbir sebeplerle Kuruma geç başvurabilir.

Mücbir nedenin başladığı tarih (belgelendirilmek kaydıyla) başvuru süresini durduran bir durum olarak kabul edilir ve mücbir nedenin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar geçen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülmez.

Mücbir neden yasal başvuru süresi içinde başlamalıdır.

Yasal başvuru süresinin son gününden önce biten gerekçeler mücbir neden olarak değerlendirilmez.