İşçi Tamam da; Ya İşveren Ahlaksızsa?
Nisan ayı başında SGK’nın çıkardığı bir genelge sonrası sosyal medyadan ulusal basına kadar geniş bir gündem oluştu. Gündem, SGK’nın 29 kodunu (İşveren tarafındanişçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışınedeni ile fesih) yürürlükten kaldırıp yerine 42-50 arasında 9 yeni kod getirmesiydi.
Yeni kodlarla işçinin ahlak ve iyi niyete aykırılık nedeniyle işten çıkışları 9 başlıkta ele alındı. Bunun sebebi işten çıkarma yasağı döneminde 29 kodu dışında başka bir kodla işten çıkış verilememesiydi. Hal böyle olunca hırsızlık yapan işçi ile iki üç gün işe mazeretsiz gelmeyen kişi aynı kodla çıkarılmış oluyordu. İşte bu ayrımı yapmak amacıyla dört beş satırlık yeni kodlar üretildi. Bu kodlar özetle;
| Kod | Sebep | Dayanak |
| 42 | Sözleşme kurulurken yalan beyan | 4857 sk. md. 25-II-a |
| 43 | İşverenin ailesine kötü davranış | 4857 sk. md. 25-II-b |
| 44 | Başka işçiye cinsel taciz | 4857 sk. md. 25-II-c |
| 45 | Sataşma, uyuşturucu madde kullanımı | 4857 sk. md. 25-II-d |
| 46 | Güveni kötüye kullanma veya hırsızlık | 4857 sk. md. 25-II-e |
| 47 | İşyerinde suç işleme | 4857 sk. md. 25-II-f |
| 48 | İzinsiz üst üste iki, ayda üç işe gelmeme | 4857 sk. md. 25-II-g |
| 49 | İşini yapmaması | 4857 sk. md. 25-II-h |
| 50 | İşin güvenliğini tehlikeye düşürme | 4857 sk. md. 25-II-ı |
Tablo: 2013/11 sayılı genelgedeki bilgilerden derlenmiştir.
Tabloya bakıldığında işçinin davranışına göre farklı bir çıkış kodunun gireceği sonucu çıkıyor. Buraya kadar her şey güzel peki bu kodu kim giriyor?
İşten çıkış kodları işveren (aslında muhasebecisi) tarafından yapılan bildirime ilişkindir. Yani işveren hangi kodu girerse kayıtlarda bu şekilde görülür. Yani işçisiyle anlaşamayan (anlaşarak işinden ayrılan kaç kişi vardır o ayrı mesele) işveren44 kodu girerekcinsel taciz,45 kodu girerekuyuşturucumadde kullanımınedeniyle işten çıkardığını bildirdiğinde işçi bu durumdan habersiz yeni iş arayışındayken bambaşka bir sorunla karşılaşabilir. Zira işçiden çıkış kod numaralarının anlamını bilmesi beklenemez. Mağduriyetlere kapı açılır.
Tabi yazımızın konusu yeni kodlar değil. Hala dimdik ayakta olan ancak uygulanma kısmetine sahip olamamış 25 kodu. Bu kod; “İşçi tarafındanişverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışınedeni ile fesih” içeriğine sahip. İçeriğe göre 25 kodunun girilmesi işverenin “işçisine karşı ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davrandım,işçi de haklı olarak gitti.”demesi anlamını taşıyor. Bugüne kadar 25 kodu girilmiş midir bilinmez ama bu durum “Patron yaparsailgisini belli etti, işçi yaparsaahlaksız sapık” düşüncesini daha da kuvvetlendirme özelliğini içinde barındırıyor. Bu nedenle çıkış kodu verildikten sonra kodun anlamının tüm işçilere SMS, e-posta veya posta yoluyla bilgilendirilmesi büyük önem taşıyor.
Aksi halde Balzac’ın kanunları örümcek ağına benzetmesinde olduğu gibi, “küçükler ağa takılıp büyükler delip geçer” gibi duruyor.