İkinci El Otomobil Alım Satımında KDV Sorunu Çözüldü (mü?)
Geçtiğimiz günlerde “ikinci el otomobilde KDV sorunu çözüldü” başlıklı haberlerin kaynağı olan KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 26 Seri No.lu Tebliğ 28 Mart 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştı.
Sorun Neydi?
KDV Kanununun 30/b maddesi, araç kiralayan veya işletenler dışındaki mükelleflerin, binek otomobili alımında ödediği KDV’yi indiremeyeceklerini hükme bağlamıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı bu hükme dayanarak, ikinci el araç alım-satımı yapan galericilerin, satmak üzere olsa dahi otomobil alımında ödediği KDV’yi indirim konusu yaptırmıyordu. Ancak aynı idare, sıfır otomobil ticareti yapan bayi, acente ve yetkili satıcıların, satmak üzere satın aldığı otomobillere ödenen KDV’nin indirimine izin veriyordu.
Görüldüğü gibi sorunu aslında idare yaratmıştı. KDV Kanununun 30/b maddesi lafzen yorumlanırsa, sıfır araç satıcıları da dahil, otomobil alım-satımı yapan hiç kimsenin KDV indirimi yapmaması gerekirdi. Madde amaçsal yorumlanırsa, ister sıfır ister ikinci el olsun otomobil alım satımı yapanların satmak üzere satın aldığı ve mal hesabında izlediği otomobilleri alırken ödediği KDV’yi indirmesi gerekirdi. İdare, sadece sıfır otomobil alım-satımında KDV indirimine izin vererek, amaçsal yorumu, galericiler aleyhine kullanmıştı.
Her ne kadar indiremeyen KDV gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılabilse de, özellikle araç kiralama firmalarından satın aldığı ikinci el otomobillere ödediği %18 oranındaki KDV’yi indirim konusu yapamayan galericiler, bu araçları satışında hesapladığı %1 oranındaki KDV’yi, bir indirim yapmadan vergi dairesine ödüyordu.
Nasıl çözüldü?
Galericilerin %18 oranı uygulanarak satın aldıkları otomobilleri %1 oranından satmaları ve KDV indiriminden yararlanamamaları sorunu iki düzenlemeyle çözüldü.
Önce 845 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ikinci el motorlu araç ticareti yapan mükelleflerin, %18 oranında KDV uygulanarak satın aldıkları otomobilleri satışında %1 değil, %18 oranında KDV uygulamaları öngörüldü.
Peşinden 26 Seri No.lu Tebliğde, ikinci el motorlu araç ticareti yapan mükelleflerin satmak üzere binek otomobili alışında ödediği KDV’nin indirim konusu yapılabileceği açıklandı. Bu düzenlemenin dayanağı olarak, vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde gidermeye ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenleme yapma konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilen Kanunun 29/2. maddesi gösterildi.
Maliye Bakanlığına verilen yetkinin, bir kanun maddesini yok saymak şeklinde kullanılmasının doğru olmadığı yönündeki eleştirilere rağmen, her iki düzenleme 22/3/2019 tarihinde yürürlüğe girdi.
Böylece idari çözüm, galericilerin %18 oranı uygulanarak satın aldığı otomobilleri yine %18 oranında KDV hesaplayarak satmaları ve alışta yüklendiği vergiyi indirim konusu yapmaları şeklinde çözüldü. Deyim yerindeyse “ölüm gösterilip sıtmaya razı edildi”.
Hâlâ sorun var mı?
Bize göre var. Şu anda galericiler, özel kişi ve kuruluşlardan, basit usulde vergilenen taksicilerden veya araç kiralama firmaları dışındaki KDV mükelleflerinden satın aldığı ikinci el otomobilleri satarken %1 oranında KDV hesaplamaktadır. Araç kiralama firmaları, sürücü kursları veya gerçek usulde vergilenen taksi işletmeleri gibi KDV indirimi hakkı olan firmalardan satın aldığı ikinci el otomobilleri satarken ise %18 oranında KDV hesaplamaktadır.
Değeri aynı olan araçlar için farklı oranlarda KDV hesaplaması, ikinci el araç ticaretinde fiyatı doğrudan etkileyen bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Örneğin fiyatı 50.000 TL olan ikinci el bir otomobil satan galerici, bu otomobili araç kiralama firmasından satın almış ise faturada satış fiyatına %18 oranına göre 9.000 lira KDV ekleyecek, dolayısıyla satış fiyatı 59.000 lira olacaktır.
Galerici bu otomobili özel kişiden, basit usulde vergilenen taksiciden veya araç kiralama firması dışındaki bir mükelleften satın almış ise faturada %1 oranı üzerinden 500 lira KDV hesaplayacak, dolayısıyla satış fiyatı 50.500 lira olacaktır.
Görüldüğü gibi ikinci el araç ticareti yapanların aynı marka ve model otomobilleri tüketiciye aynı fiyattan satabilmesi, araç kiralama firmasından veya sürücü kursundan aldığı araçlar için kârından vazgeçmesi, hatta zararına satış yapmasını gerektirmektedir. Bu ise araç kiralama firması, sürücü kursu veya gerçek usulde vergilenen taksi işletmesinden kullanılmış otomobil alınmaması veya değerinin altında bir fiyatla satın alınmasına yol açabilmektedir. Bize göre asıl çözümlenmesi gereken sorun budur.
Verginin ticaret sapmasına yol açması kabul edilemez. Bu sorunun çözümü için galericilerin, araç kiralama firması, sürücü kursu gibi otomobil alımında KDV indirimi hakkı olan firmaların kullanılmış otomobillerini satmak üzere alımında KDV’nin %1 oranında uygulanması önerilebilir.